رفع توقیف از «قصه‌ها» و «پریناز»؛ امید به بهبود فضای سینمای ایران
سینمای ایران روزهای پرخبری را پشت سر می‌گذارد. همزمان با نامزد شدن فیلم «گذشته» در جوایز گلدن گلوب، در داخل کشور با صدور پروانه نمایش برای چند فیلم توقیف شده، نخستین نشانه‌ها از احتمال تغییر فضای کلی سینما دیده شد.
فیلم‌های «قصه‌ها» ساخته تازه رخشان بنی‌اعتماد و «پریناز» ساخته بهرام بهرامیان دو فیلمی بودند که هفته گذشته خبر صدور پروانه نمایش‌شان منتشر شد.
فیلم «قصه‌ها» سه سال پیش با حضور جمعی از بازیگران شناخته شده سینمای ایران مانند مهدی هاشمی، فاطمه معتمدآریا، گلاب آدینه، محمدرضا فروتن و باران کوثری ساخته شد. این فیلم که گفته شده مضمون صریح اجتماعی دارد روایتی است از سرنوشت شخصیت‌های فیلم‌های پیشین خانم بنی‌اعتماد در تهران سال ۸۹.
در دولت گذشته از نمایش این فیلم در قالب یک اکران خصوصی جلوگیری شد و حالا با صدور پروانه نمایش، سازندگانش گفته‌اند برای نخستین بار در جشنواره فیلم فجر پیش رو اکران خواهد شد.
فیلم «پریناز» هم با بازی فاطمه معتمدآریا دو سال پیش با وجود کسب نظر هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر به دلایل نظارتی از حضور در جشنواره باز ماند. گفته شده که این فیلم مضمونی انتقادی درباره خرافات مذهبی دارد.
فاطمه معتمد آریا در صحنه‌ای از فیلم «پریناز»
در کنار اعلام رسمی صدور پروانه نمایش برای این دو فیلم، بعضی منابع خبری مانند وب سایت «تابناک» هم از صدور پروانه نمایش برای فیلم‌های دیگری چون «پاداش و خیابان‌های آرام» هر دو ساخته کمال تبریزی و «گزارش یک جشن» فیلم به نمایش درنیامده ابراهیم حاتمی کیا در کنار فیلم «خرسِ» خسرو معصومی خبر داده‌اند و همزمان برخی فیلمسازان مانند کمال تبریزی هم در گفت‌وگوهایی نسبت به رفع مشکل فیلم‌های‌شان ابراز امیدواری کرده‌اند.
رفع توقیف این فیلم‌ها همزمان با انتشار خبر دعوت رییس سازمان سینمایی از برخی کارگردان‌های شناخته شده برای ساخت فیلم باعث شد تا موجی از امیدواری نزد سینماگران در بهتر شدن شرایط فیلمسازی ایجاد شود.
تغییر فضای سینمای ایران نکته‌ای است که در ماه‌های اخیر بسیاری از دست اندرکاران به آن اشاره کرده‌اند از جمله محمدعلی سجادی سازنده فیلم‌هایی چون «رنگ شب» و «اثیری» نیز در توصیف فضای فعلی سینما و اقدامات مدیریت سینمایی به رادیو فردا می‌گوید: «مدیریت جدید در دوره اخیر با صنوف وارد تعامل شده و کارگروه‌هایی را در این باره تشکیل داده است. همچنین در حال تلاش برای برگرداندن شورای صنفی به خانه سینماست. خیلی از فیلمسازان در این مدت به راحتی پروانه ساخت گرفته‌اند. این اقدامات انجام شده هرچند معضل اقتصادی سرجای خودش باقی است و آن توازن در این باره برقرار نشده است».
در کنار اعلام رفع توقیف از برخی فیلم‌ها، هفته گذشته حجت‌الله ایوبی رییس سازمان سینمایی خبر دیدارهایش با برخی فیلمسازان شناخته شده مانند بهمن فرمان آرا، ناصر تقوایی، رخشان بنی اعتماد و عباس کیارستمی را تایید کرد و گفت از این فیلمسازان خواسته تا بار دیگر فیلم بسازند.
این اتفاق که در نوع خود بی‌سابقه محسوب می‌شود، نشانه دیگری از تغییر فضای سینما ارزیابی شد.
محمدعلی سجادی با استقبال از این اقدامات اما می‌گوید همچنان مشکلات دیگری در سینمای ایران باقی است که باید برای آنها هم فکری کرد:
محمدعلی سجادی (نفر چپ): همه اتفاقاتی که روی داده دال بر این است که قرار است اتفاقات خوبی در سینمای ایران روی دهد.
«طبیعتا همه اتفاقاتی که روی داده دال بر این است که قرار است اتفاقات خوبی روی دهد اما اینکه در ادامه چه خواهد شد باید در آینده دید اما روزنه‌هایی باز شده برای نمایش فیلم‌ها. نباید فراموش کرد مشکلاتی که در هشت سال گذشته پیش آمد و فقط تخریب بر جای گذاشت هنوز سرجای خودش هست. مثلا مشکلاتی که در سالن‌های نمایش فیلم وجود دارد یا تبدیل سیستم پخش فیلم از آنالوگ به دیجیتال. بحث‌های شورای صنفی نمایش هم به جای خود باقی است که اصلا با مشکلات زیادی در زمینه توزیع فیلم مواجهیم که بسیار متمرکز در اختیار یک سری گروه‌هاست».
همزمان با انتقاد برخی رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا از اقدامات اخیر سازمان سینمایی، انتظارهای سینماگران در پیگیری سیاست‌های فعلی طی ماه‌های آینده بویژه در شکل برگزاری جشنواره فیلم فجر رو به افزایش است.
محمدعلی سجادی درباره این انتظارات می‌گوید: «تنها چیزی که احساس می‌کنم مدیریت سینمایی باید مواظبت کند، انتخاب افراد قابل احترام و فرهنگی است. این نگرانی هست که انتخاب افرادی بیرون از صنف و کسانی که سینمایی نیستند در دراز مدت تاثیر گذار باشد و به مسیری ببرد که باید از آن مراقبت شود. مسئله دیگر مشکلات مربوط به بحران اقتصادی است. فضای روانی بهتر شده اما مشکلات پابرجاست اما نمود بهبود شرایط ممیزی‌هاست. مدیریت سینمایی نباید تعلل بکند و بخواهد همه را راضی نگه دارد. نباید دچار محافظه‌کاری شود و باید بر اهداف استراتژیکش پایدار باشد. در این صورت می‌توانیم شرایط بهتری داشته باشیم».
در همین حال روند ارائه فیلم‌ها به کمیته انتخاب جشنواره فیلم فجر هم شدت گرفته و پیش بینی می‌شود که جشنواره فیلم فجر یکی از دوره‌های خبرسازش را پیش رو داشته باشد.
بابک غفوری‌‌آذر تهیه‌کننده پادکست «صحنه» در رادیوفرداست و در این پادکست تحولات حوزه سینما و تئاتر را دنبال می‌کند. او که از سال ۱۳۸۹ به رادیوفردا پیوست، گزارش‌های تحقیقی مختلفی را نیز درباره اتفاقات دهۀ اول استقرار حکومت جمهوری اسلامی منتشر کرده است. بابک غفوری آذر روزنامه‌نگاری را از سال ۱۳۸۰ در ایران آغاز کرده است.
