سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران می‌گوید اگر طرف‌های اروپایی باقی‌مانده در توافق هسته‌ای تا یک ماه آینده به تعهدات خود عمل نکنند، تهران «گام سوم کاهش تعهدات» خود را در برجام اجرایی خواهد کرد.
بهروز کمالوندی روز دوشنبه ۱۴ مرداد به خبرنگاران گفت که در این یک ماه منتظر تحولات خواهیم بود، ولی «فعلا چیزی که بشود با آن امیدوار بود که گام سوم در پیش نخواهد بود، ندیده‌ایم».
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، ۱۸ اردیبهشت امسال اعلام کرد که تهران تعهدات خود ذیل برجام را کاهش می‌دهد و ۶۰ روز به کشورهای اروپایی مهلت داد تا به تعهدات‌شان در زمینه امکان فروش نفت ایران و مبادلات بانکی عمل کنند.
ایران در گام اول اعلام کرد که دیگر به محدودیت ذخیره اورانیوم غنی‌سازی که ۳۰۰ کیلوگرم است پایبند نخواهد بود. در گام دوم که ۱۷ تیرماه اجرایی شد، تهران گفت که غنی‌سازی را از سطح ۳.۶۷ درصد به ۴.۵ درصد افزایش داده است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در سخنان روز دوشنبه‌اش درباره روند اجرای گام دوم کاهش تعهدات ایران گفت: «حجم ذخایر اورانیوم در حال افزایش است و درباره آب سنگین نیز با حداکثر ظرفیت کار می‌کنیم».
کمالوندی تصریح کرد: «کاهش تعهدات ایران به این مفهوم است که از ۱۳۰ تن آب‌سنگین و ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده عبور کرده‌ایم».
وی تهدید کرد: «اگر طرف مقابل قدم جدی برندارد حتما گام دیگری در پیش است؛ به این صورت که هرچه جلوتر برویم، تعهدات کمتر شده و در عمل دیگر برجامی باقی نخواهد ماند».
کشورهای اروپایی گفته‌اند که بدنبال فعال کردن یک سازوکار مالی به نام «اینس‌تکس» هستند ولی تهران می‌گوید که روند کار این مکانیسم کند بوده و اگر فروش نفت ایران در آن در نظر گرفته نشود، کارساز نخواهد بود.
کشورهای اروپایی با تأکید بر اینکه هیچ ضرب‌الاجلی را نمی‌پذیرند، به ایران هشدار داده‌اند به تعهدات برجامی‌اش پایبند باشد و دو گام اخیر را لغو کند.
مقام‌های آمریکا نیز جمهوری اسلامی را به «باج‌خواهی هسته‌ای» متهم کرده و خواستار «واکنش بین‌المللی» به آن شده‌اند.
به رغم این درخواست‌ها، حسن روحانی روز ۱۰ مرداد در تبریز اعلام کرد: «ممکن است در هفته‌های آینده به نتایج مثبتی در مذاکرات برسیم؛ اگر نرسیم گام سوم را هم محکم بر می‌داریم».
به نظر می‌رسد که اشاره وی به تماس‌های تلفنی متعددش با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، و پیشنهادهای مبادله شده میان دو کشور برای نجات برجام است.
آقای روحانی تصریح کرده بود که پیشنهادهای ارائه شده توسط طرف‌های مقابل ایران در برجام، تاکنون «متوازن» نبوده و «ما نپذیرفته‌ایم».
یک روز بعد، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران تاکید کرد که «گام سوم کاهش تعهدات برجامی در شرایط فعلی اجرا خواهد شد و تنها حق جمهوری اسلامی است که در باره اجرا یا عدم اجرای آن تصمیم بگیرد».
پایه‌های توافق هسته‌ای شش قدرت جهانی با ایران پس از آن متزلزل شد که دولت دونالد ترامپ در آمریکا از برجام خارج شد و تحریم‌های وضع شده علیه تهران را بازگرداند.
ایران از آن زمان دچار مشکلات گسترده اقتصادی شده است که رهبران جمهوری اسلامی از آن به عنوان «تروریسم اقتصادی» یاد می‌کنند، و بنا بر برخی گزارش‌ها، صادرات نفت کشور به حدود صد هزار بشکه در روز افت کرده است، در حالی که تا قبل از اقدام آمریکا، تا دو و نیم میلیون بشکه در روز صادرات نفتی داشت.
