اگر خود را جای رهبر جمهوری اسلامی بگذاريم، مطلوب آيت‌الله علی خامنه ای از انتخابات ۹۲ چه بايد باشد؟ وی مايل است چگونه انتخاباتی رقم بخورد يا به تعبيری ديگر چگونه انتخاباتی رقم نخورد؟
پاسخ به اين پرسش‌ها، ايده‌آل‌های شش گانه ای است که از قضا، برخی از آنها در تعارض جدی با يکديگر قرار دارد. به عبارتی ديگر پارامترهايی که ايده‌آل رهبر را تشکيل می‌دهند در عين حال محظوراتی را فراهم می‌آورد که تحقق صد در صدی آن را ناممکن می‌سازد.
بدين ترتيب، پرسش بعدی اين است که انتظارات حداکثری و حداقلی رهبر جمهوری اسلامی از انتخابات۹۲ کدام است؟ اين پرسش از آن رو از اهميت برخوردار است که ما را به نکته‌ای کليدی در انتخابات ۹۲ رهنمود خواهد ساخت که استراتژی رهبر ایران برای انتخابات ۹۲ چيست؟
پارامترهای ايده‌آل رهبر در انتخابات ۹۲
يکم؛ انتخابات پرشور
بنا به آمارهای رسمی نرخ مشارکت مردم طی ده دوره انتخابات رياست جمهوری معمولاً روندی افزايشی داشته است. بديهی است که آيت‌الله خامنه ای مايل نيست که جهانيان، شاهد ريزش قابل توجه مشارکت مردم در انتخابات آتی باشند. مشارکت اندک، بی گمان معضلات داخلی و خارجی رژيم از جمله فشارهای ناشی از پرونده هسته‌ای را تشديد خواهد کرد.
اين ايده‌آل رهبر در حالی است که کاهش مشارکت مردم در انتخابات ۹۲ چندان دور از انتظار نيست، اگر ترديدهای جدی در صحت انتخابات ۸۸ و سرکوب‌های پس از آن را به ياد آوريم. کاهش مشارکت آن گاه تشديد خواهد شد که فضای «رقابت جدی» در انتخابات آتی مشاهده نشود.
دوم؛ انتخاباتی نه به نفع اصلاح طلبان
آيت‌الله احمد جنتی يک بار گفته بود «مشکل مجلس ششم (اصلاحات) اين بود که هر گاه پيچ راديو را باز می‌کرديم، تن‌مان می لرزید». با اين حساب، بديهی است بازگشت اصلاح طلبان که چالشی جدی برای قدرت رهبر به شمار می‌رود، خواب آشفته‌ای را برای رهبر در هشت سال پيش رو رقم خواهد زد که از حاکميت دو گانه در زمان رياست اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی رنج می‌برد.
سوم؛ انتخاباتی نه به نفع احمدی‌نژاد
اينک تمامی جبهه اصولگرايان بر اين باورند که محمود احمدی‌نژاد به دنبال مدل ولادیمیر پوتين- دمیتری مدودف است تا از طريق نامزد خود (مشايی به عنوان گزينه نخست) قدرت را در دست نگهدارد. اين در حالی است که روابط شکرآب احمدی‌نژاد و رهبر ایران اينک بر همه محرز است و جای ترديد نيست که انتظار رهبر از انتخابات آن نيست که نامزد احمدی‌نژاد در آن به قدرت برسد.
چهارم؛ انتخاباتی که سلامت آن محل ترديد نباشد
خروجی انتخابات ۸۸ نه تنها نتوانست مظهر اقتدار نظام و يکپارچگی ملی شود که هيچ، به گفته شخص رهبر جمهوری اسلامی موجب «هتک حرمت نظام » نيز شد. انتخاباتی به اصطلاح آزاد و سالم که رژيم بتواند روی آزادی و سلامت آن شانتاژ تبليغاتی راه اندازد نه تنها فتنه ۹۲ (اصطلاحی که خود رژيم برای حوادث احتمالی به کار می برد) را خنثی خواهد کرد بلکه ادعای تقلب ۸۸ را هم کمرنگ خواهد ساخت. چنين انتخاباتی، بی‌درنگ زمينه محاکمه میر حسین موسوی و مهدی کروبی را هم فراهم خواهد ساخت و موجبات «بازآفرينی مشروعيت از دست رفته» خواهد شد.
پنجم؛ انتخاباتی به منظور حل مشکلات داخلی و خارجی
انتخابات ۹۲ در حالی در پيش است که کشور در فهرست بلند بالايی از مشکلات و معضلات عديده داخلی و خارجی گرفتار آمده است. برخی از اين مشکلات داخلی از جمله وضعيت بغرنج اقتصادی گره خورده با مشکلات خارجی مثل مساله تحريم هاست که حل يکی بدون ديگری ناممکن است. منتخبی توانمند که بتواند از هزار توی اين مشکلات پيچيده، راه برون رفتی يابد بی‌درنگ آرزوی رهبر است.
ششم؛ انتخاباتی به منظور حاکميت يگانه
همانطور که پيشتر در مقاله «رهبر ايران؛ گرفتار در باز توليد حاکميت دوگانه» گفته شد، تک تک سه رييس جمهوری که در دوره رهبری خامنه‌ای به قدرت رسيده‌اند، با چالش کشيدن قدرت او "حاکميت دوگانه" ای را به وجود آوردند که مورد اعتراض رهبر بود. عجيب اينکه احمدی نژاد (گمنام ترين نامزد ۸۴ که با اراده بيت رهبری برکشانده و به رياست جمهوری منصوب شد)، بارزترين حاکميت دوگانه را در انظار مردم و جهانيان علنی کرده است.
از اين رو، برگزيده شدن رييس دولتی که ميل به حاکميت دوگانه نداشته باشد، يکی از ايده‌آل‌های رهبری در انتخابات ۹۲ است. چنين رييس دولتی که ميل به حاکميت دوگانه نداشته باشد، بايد ويژگی‌های سه گانه زير را داشته باشد:
- اطاعت محض از ولايت فقيه داشته باشد (ذوب در ولايت باشد)
- حتی الامکان گمنام باشد تا مديون برکشاندن رهبر بوده چرا که منتخبی با منزلت اجتماعی- خانوادگی از پيش داشته می‌تواند ادعا داشته باشد که از منزلت اجتماعی- خانوادگی ويژه‌ای برای جلب آراء مردم برخوردار بود.
بی‌دليل نبود که در سال ۸۴ گمنام ترين نامزد، به عنوان رييس دولت برگزيده شد.
- رييس جمهوری با رای بالا نباشد تا رهبر بتواند به او بقبولاند که مشروعيت رييس جمهور از رای رهبر است. بديهی است رييس جمهوری که با رای بالا برگزيده شود، مشروعيت خود را از مردم خواهد دانست همچنانکه احمدی‌نژاد چنين ادعايی پيدا کرده است.
پارامترهای متعارض
آيا برای رهبر جمهوری اسلامی جمع همه اين پارامترها ايده‌آل برای برگزاری انتخاباتی مطلوب ممکن است؟ بديهی است که پاسخ منفی است. برای مثال موارد زير را می‌توان بر شمرد که برخی از پارامترهای ياد شده در تعارض ماهوی با پارامترهای ديگر قرار دارد:
برای مثال:
- برپايی انتخاباتی پرشور با نشانه‌هايی که امکان حضور نامزد اصلاح طلبان (مثلا خاتمی) با نامزد دولت (مثلاً اسفندیار رحیم مشايی) را ناممکن می‌سازد مغاير است. (تعارض پارامتر يک با دو و سه)
- انتخاباتی پر نشاط در حالی که کمتر از دو ماه مانده به انتخابات هنوز بر فهرست نامزدها افزوده می‌شود و فضای تبليغاتی شکل نگرفته است مغاير است. رهبر خود يکی از عوامل بازدارنده برای گرم نشدن انتخابات بوده که در کمتر از شش ماه به انتخابات از «زود هنگام» بودن نامزدی افراد انتقاد کرده بود.
- انتخابات پرشور به منظور تدارک حاکميتی يگانه که منويات رهبر از درون صندوق‌ها بيرون بيايد با رفتار مردم که اليگارشی حاکميت را در انتخابات پيشين به چالش کشيده بودند مغاير است. (تعارض پارامتر يک با شش)
- ادعای انتخاباتی سالم با اظهاراتی از قبيل آنچه حجت الاسلام علی سعيدی، نماينده رهبر در سپاه، به عنوان دخالت اين نهاد در «مهندسی معقول» انتخابات به دليل «بحرانی» بودن شرايط کشور گفته بود، مغاير است. همچنين سلامت انتخابات مادام که دو تن از نامزدهای معترض به انتخابات ۸۸ در حبس هستند، خود علامت سوالی برای طرفداران ميليونی آنان و نهادهای بين‌المللی است. (تعارض پارامتر يک با چهار)
- باوراندن انتخاباتی سالم که برگزار کننده آن دولت احمدی نژاد است (دولتی که حتی بر زبان حاميان رهبر به انواع فساد و سوء استفاده از قدرت متهم است)، تقريباً امری است محال خصوصاً اينکه احمدی نژاد نيز نسبت به دخالت‌های فرا قانونی در امر انتخابات افشاگری‌هايی نموده است. (تعارض پارامتر چهار با سه)
- در فرض اينکه منتخبی باب ميل رهبر در انتخابات ۹۲ به قدرت برسد، سوء ظن به برنامه هسته‌ای، پرونده نقض حقوق بشر و تروريسم که همگی اينک به پای علی خامنه‌ای نوشته شده همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند. در چنين حالتی انعطاف «رييس جمهور منتخب رهبر» در موضوعات حاد خارجی به شدت پايين خواهد بود و متعاقباً حل مشکلات داخلی نيز دشوار می‌نمايد.( تعارض پارامتر شش با پنج)
به دليل پارامترهای متعارضی که بر شمرده شد، بی‌درنگ رهبر جمهوری اسلامی نمی‌تواند انتظار انتخاباتی را داشته باشد که تمامی پارامترهای شش گانه آن گونه که کمال مطلوب اوست، فراهم گردد. ناگزير بايد باور داشت که رهبر جمهوری اسلامی، انتظار حداکثری از انتخابات ۹۲ را کنار گذاشته است.
انتظار حداقلی: از سرگذراندن «فتنه ۹۲»
بی ترديد انتخابات ۹۲ را بايد «حساس ترين» انتخابات در طول حيات جمهوری اسلامی دانست. در حالی که در انتخابات ۸۴، رژيم دست به جراحی رفسنجانی و در انتخابات ۸۸ دست به جراحی اصلاح طلبان از پيکره نظام زده بود، اينک در صدد جراحی «غده بد خيم» احمدی‌نژاد و تيم انحرافی او برآمده است. (مراجعه شود به مقاله «فتنه ۹۲ و مختصات آن»)
اين در حالی است که معضلات در هم تنيده‌ای همچون اقتصاد بيمار و تحريم‌های بين‌المللی تنها در گرو انتخاباتی "شکوهمند" ممکن است که بعيد به نظر می‌رسد آيت‌الله خامنه‌ای خرسند از انتخاباتی «رقابتی» با حضور انواع سلايق در آن باشد تا زمينه ساز چنان انتخاباتی شکوهمند باشد.
از سوی ديگر فضای نسبتاً بازی که در زمان تبليغات رياست جمهوری گشوده می‌شود، پتانسيل سرگشودن اعتراضاتی را دارد که از سال ۸۸ به اين سو متراکم شده و به دليل وضعيت بغرنج اقتصادی، ظرفيت شورش‌های خيابانی را با خود همراه دارد.
انتخاباتی که به اراده رهبر هنوز گرم نشده، خود دليل روشنی است که وی از خير انتخابات با شکوه مانند خردداد ۷۶ يا خرداد ۸۸ گذشته است. رهبر جمهوری اسلامی به دنبال انتخابات حداقلی است. انتخاباتی که خروجی آن رييس دولتی باشد:
- مطيع محض رهبر
- تسليم در برابر حاکميتی يگانه
- حتی الامکان خوشنام و کارآمد
- توانمند در خنثی کردن فتنه ۹۲
چه بسا چنين ويژگی را بتوان در زوج محمد باقر قاليباف - علی اکبر ولايتی (رييس دولت- معاون اول) يافت.
پاسخ به اين پرسش‌ها، ايده‌آل‌های شش گانه ای است که از قضا، برخی از آنها در تعارض جدی با يکديگر قرار دارد. به عبارتی ديگر پارامترهايی که ايده‌آل رهبر را تشکيل می‌دهند در عين حال محظوراتی را فراهم می‌آورد که تحقق صد در صدی آن را ناممکن می‌سازد.
بدين ترتيب، پرسش بعدی اين است که انتظارات حداکثری و حداقلی رهبر جمهوری اسلامی از انتخابات۹۲ کدام است؟ اين پرسش از آن رو از اهميت برخوردار است که ما را به نکته‌ای کليدی در انتخابات ۹۲ رهنمود خواهد ساخت که استراتژی رهبر ایران برای انتخابات ۹۲ چيست؟
پارامترهای ايده‌آل رهبر در انتخابات ۹۲
يکم؛ انتخابات پرشور
بنا به آمارهای رسمی نرخ مشارکت مردم طی ده دوره انتخابات رياست جمهوری معمولاً روندی افزايشی داشته است. بديهی است که آيت‌الله خامنه ای مايل نيست که جهانيان، شاهد ريزش قابل توجه مشارکت مردم در انتخابات آتی باشند. مشارکت اندک، بی گمان معضلات داخلی و خارجی رژيم از جمله فشارهای ناشی از پرونده هسته‌ای را تشديد خواهد کرد.
اين ايده‌آل رهبر در حالی است که کاهش مشارکت مردم در انتخابات ۹۲ چندان دور از انتظار نيست، اگر ترديدهای جدی در صحت انتخابات ۸۸ و سرکوب‌های پس از آن را به ياد آوريم. کاهش مشارکت آن گاه تشديد خواهد شد که فضای «رقابت جدی» در انتخابات آتی مشاهده نشود.
دوم؛ انتخاباتی نه به نفع اصلاح طلبان
آيت‌الله احمد جنتی يک بار گفته بود «مشکل مجلس ششم (اصلاحات) اين بود که هر گاه پيچ راديو را باز می‌کرديم، تن‌مان می لرزید». با اين حساب، بديهی است بازگشت اصلاح طلبان که چالشی جدی برای قدرت رهبر به شمار می‌رود، خواب آشفته‌ای را برای رهبر در هشت سال پيش رو رقم خواهد زد که از حاکميت دو گانه در زمان رياست اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی رنج می‌برد.
سوم؛ انتخاباتی نه به نفع احمدی‌نژاد
اينک تمامی جبهه اصولگرايان بر اين باورند که محمود احمدی‌نژاد به دنبال مدل ولادیمیر پوتين- دمیتری مدودف است تا از طريق نامزد خود (مشايی به عنوان گزينه نخست) قدرت را در دست نگهدارد. اين در حالی است که روابط شکرآب احمدی‌نژاد و رهبر ایران اينک بر همه محرز است و جای ترديد نيست که انتظار رهبر از انتخابات آن نيست که نامزد احمدی‌نژاد در آن به قدرت برسد.
چهارم؛ انتخاباتی که سلامت آن محل ترديد نباشد
خروجی انتخابات ۸۸ نه تنها نتوانست مظهر اقتدار نظام و يکپارچگی ملی شود که هيچ، به گفته شخص رهبر جمهوری اسلامی موجب «هتک حرمت نظام » نيز شد. انتخاباتی به اصطلاح آزاد و سالم که رژيم بتواند روی آزادی و سلامت آن شانتاژ تبليغاتی راه اندازد نه تنها فتنه ۹۲ (اصطلاحی که خود رژيم برای حوادث احتمالی به کار می برد) را خنثی خواهد کرد بلکه ادعای تقلب ۸۸ را هم کمرنگ خواهد ساخت. چنين انتخاباتی، بی‌درنگ زمينه محاکمه میر حسین موسوی و مهدی کروبی را هم فراهم خواهد ساخت و موجبات «بازآفرينی مشروعيت از دست رفته» خواهد شد.
پنجم؛ انتخاباتی به منظور حل مشکلات داخلی و خارجی
انتخابات ۹۲ در حالی در پيش است که کشور در فهرست بلند بالايی از مشکلات و معضلات عديده داخلی و خارجی گرفتار آمده است. برخی از اين مشکلات داخلی از جمله وضعيت بغرنج اقتصادی گره خورده با مشکلات خارجی مثل مساله تحريم هاست که حل يکی بدون ديگری ناممکن است. منتخبی توانمند که بتواند از هزار توی اين مشکلات پيچيده، راه برون رفتی يابد بی‌درنگ آرزوی رهبر است.
ششم؛ انتخاباتی به منظور حاکميت يگانه
همانطور که پيشتر در مقاله «رهبر ايران؛ گرفتار در باز توليد حاکميت دوگانه» گفته شد، تک تک سه رييس جمهوری که در دوره رهبری خامنه‌ای به قدرت رسيده‌اند، با چالش کشيدن قدرت او "حاکميت دوگانه" ای را به وجود آوردند که مورد اعتراض رهبر بود. عجيب اينکه احمدی نژاد (گمنام ترين نامزد ۸۴ که با اراده بيت رهبری برکشانده و به رياست جمهوری منصوب شد)، بارزترين حاکميت دوگانه را در انظار مردم و جهانيان علنی کرده است.
از اين رو، برگزيده شدن رييس دولتی که ميل به حاکميت دوگانه نداشته باشد، يکی از ايده‌آل‌های رهبری در انتخابات ۹۲ است. چنين رييس دولتی که ميل به حاکميت دوگانه نداشته باشد، بايد ويژگی‌های سه گانه زير را داشته باشد:
- اطاعت محض از ولايت فقيه داشته باشد (ذوب در ولايت باشد)
- حتی الامکان گمنام باشد تا مديون برکشاندن رهبر بوده چرا که منتخبی با منزلت اجتماعی- خانوادگی از پيش داشته می‌تواند ادعا داشته باشد که از منزلت اجتماعی- خانوادگی ويژه‌ای برای جلب آراء مردم برخوردار بود.
بی‌دليل نبود که در سال ۸۴ گمنام ترين نامزد، به عنوان رييس دولت برگزيده شد.
- رييس جمهوری با رای بالا نباشد تا رهبر بتواند به او بقبولاند که مشروعيت رييس جمهور از رای رهبر است. بديهی است رييس جمهوری که با رای بالا برگزيده شود، مشروعيت خود را از مردم خواهد دانست همچنانکه احمدی‌نژاد چنين ادعايی پيدا کرده است.
پارامترهای متعارض
آيا برای رهبر جمهوری اسلامی جمع همه اين پارامترها ايده‌آل برای برگزاری انتخاباتی مطلوب ممکن است؟ بديهی است که پاسخ منفی است. برای مثال موارد زير را می‌توان بر شمرد که برخی از پارامترهای ياد شده در تعارض ماهوی با پارامترهای ديگر قرار دارد:
برای مثال:
- برپايی انتخاباتی پرشور با نشانه‌هايی که امکان حضور نامزد اصلاح طلبان (مثلا خاتمی) با نامزد دولت (مثلاً اسفندیار رحیم مشايی) را ناممکن می‌سازد مغاير است. (تعارض پارامتر يک با دو و سه)
- انتخاباتی پر نشاط در حالی که کمتر از دو ماه مانده به انتخابات هنوز بر فهرست نامزدها افزوده می‌شود و فضای تبليغاتی شکل نگرفته است مغاير است. رهبر خود يکی از عوامل بازدارنده برای گرم نشدن انتخابات بوده که در کمتر از شش ماه به انتخابات از «زود هنگام» بودن نامزدی افراد انتقاد کرده بود.
- انتخابات پرشور به منظور تدارک حاکميتی يگانه که منويات رهبر از درون صندوق‌ها بيرون بيايد با رفتار مردم که اليگارشی حاکميت را در انتخابات پيشين به چالش کشيده بودند مغاير است. (تعارض پارامتر يک با شش)
- ادعای انتخاباتی سالم با اظهاراتی از قبيل آنچه حجت الاسلام علی سعيدی، نماينده رهبر در سپاه، به عنوان دخالت اين نهاد در «مهندسی معقول» انتخابات به دليل «بحرانی» بودن شرايط کشور گفته بود، مغاير است. همچنين سلامت انتخابات مادام که دو تن از نامزدهای معترض به انتخابات ۸۸ در حبس هستند، خود علامت سوالی برای طرفداران ميليونی آنان و نهادهای بين‌المللی است. (تعارض پارامتر يک با چهار)
- باوراندن انتخاباتی سالم که برگزار کننده آن دولت احمدی نژاد است (دولتی که حتی بر زبان حاميان رهبر به انواع فساد و سوء استفاده از قدرت متهم است)، تقريباً امری است محال خصوصاً اينکه احمدی نژاد نيز نسبت به دخالت‌های فرا قانونی در امر انتخابات افشاگری‌هايی نموده است. (تعارض پارامتر چهار با سه)
- در فرض اينکه منتخبی باب ميل رهبر در انتخابات ۹۲ به قدرت برسد، سوء ظن به برنامه هسته‌ای، پرونده نقض حقوق بشر و تروريسم که همگی اينک به پای علی خامنه‌ای نوشته شده همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند. در چنين حالتی انعطاف «رييس جمهور منتخب رهبر» در موضوعات حاد خارجی به شدت پايين خواهد بود و متعاقباً حل مشکلات داخلی نيز دشوار می‌نمايد.( تعارض پارامتر شش با پنج)
به دليل پارامترهای متعارضی که بر شمرده شد، بی‌درنگ رهبر جمهوری اسلامی نمی‌تواند انتظار انتخاباتی را داشته باشد که تمامی پارامترهای شش گانه آن گونه که کمال مطلوب اوست، فراهم گردد. ناگزير بايد باور داشت که رهبر جمهوری اسلامی، انتظار حداکثری از انتخابات ۹۲ را کنار گذاشته است.
انتظار حداقلی: از سرگذراندن «فتنه ۹۲»
بی ترديد انتخابات ۹۲ را بايد «حساس ترين» انتخابات در طول حيات جمهوری اسلامی دانست. در حالی که در انتخابات ۸۴، رژيم دست به جراحی رفسنجانی و در انتخابات ۸۸ دست به جراحی اصلاح طلبان از پيکره نظام زده بود، اينک در صدد جراحی «غده بد خيم» احمدی‌نژاد و تيم انحرافی او برآمده است. (مراجعه شود به مقاله «فتنه ۹۲ و مختصات آن»)
اين در حالی است که معضلات در هم تنيده‌ای همچون اقتصاد بيمار و تحريم‌های بين‌المللی تنها در گرو انتخاباتی "شکوهمند" ممکن است که بعيد به نظر می‌رسد آيت‌الله خامنه‌ای خرسند از انتخاباتی «رقابتی» با حضور انواع سلايق در آن باشد تا زمينه ساز چنان انتخاباتی شکوهمند باشد.
از سوی ديگر فضای نسبتاً بازی که در زمان تبليغات رياست جمهوری گشوده می‌شود، پتانسيل سرگشودن اعتراضاتی را دارد که از سال ۸۸ به اين سو متراکم شده و به دليل وضعيت بغرنج اقتصادی، ظرفيت شورش‌های خيابانی را با خود همراه دارد.
انتخاباتی که به اراده رهبر هنوز گرم نشده، خود دليل روشنی است که وی از خير انتخابات با شکوه مانند خردداد ۷۶ يا خرداد ۸۸ گذشته است. رهبر جمهوری اسلامی به دنبال انتخابات حداقلی است. انتخاباتی که خروجی آن رييس دولتی باشد:
- مطيع محض رهبر
- تسليم در برابر حاکميتی يگانه
- حتی الامکان خوشنام و کارآمد
- توانمند در خنثی کردن فتنه ۹۲
چه بسا چنين ويژگی را بتوان در زوج محمد باقر قاليباف - علی اکبر ولايتی (رييس دولت- معاون اول) يافت.
