زندانی به نام موصل، يکسال پس از تصرف به دست «حکومت اسلامی»

خيابان‌ها تميزند، برق قطع نمی‌شود و يکی از ساکنان موصل وضعيت ايمنی و امنيت شهر را «عالی» توصيف کرد. اما يکسال پس از تصرف شهر توسط پيکارجويان گروه خلافت اسلامی (داعش) افرادی که خانواده آنها هنوز در موصل زندگی می‌کنند می‌گويند اين شهر مثل يک زندان بزرگ است.

احمد ساکن بغداد است ولی هر هفته با خواهران و برادران خود که در موصل زندگی می‌کنند صحبت می‌کند. او می‌گويد: «وضع خانواده من بد نيست ولی کار وجود ندارد. ظاهرا شهر امن است و آنها می‌توانند شب‌ها رفت‌وآمد کنند. اما همه آنها احساس می‌کنند که در يک زندان حبس شده‌اند».

برای خروج از شهر موصل بايد يک روند دشوار اداری و کنترل امنيتی را طی کرد و تاييد لازم را دريافت کرد. گروه موسوم به خلافت اسلامی يک سيستم کنترل برقرار کرده که خروج، مدت زمان سفر و بازگشت افراد به شهر را با دقت کنترل می‌کند.

برای دريافت اجازه خروج بايد وثيقه يا ضمانت مالی سنگينی پرداخت کرد و فرد و يا افرادی بايد شخصا بازگشت مسافر به موصل را تضمين کنند.

می‌توان وارد موصل شد ولی خارج شدن از آن تقريبا ناممکن است. به همين خاطر احمد که ساکن بغداد است، نمی‌تواند برای ديدار خانواده اش به موصل برود.

زنان محبوس در خانه

زنان بدون همراهی يک فرد محرم حق ندارند از خانه خارج شوند. سراسر بدن آنها از سر تا نوک پا بايد پوشيده باشد. طبق مقررات جديدی که در طول ماه رمضان اجرا خواهد شد، زنان به هيچ وجه حق ندارند قبل از افطار از خانه خارج شوند.

ناديا که اعضای خانواده‌اش هنوز در موصل زندگی می‌کنند می‌گويد: «طبق برداشت گروه داعش از شرع اسلام اگر مردی در ساعات روزه يک زن را ببيند روزه او باطل می‌شود».

شهری بسته

ناديا که پس از ازدواج به بغداد نقل مکان کرده می‌گويد که از زمان تصرف موصل توسط گروه موسوم به خلافت اسلامی نتوانسته با خانواده خود ملاقات کند. اين گروه تماس تلفنی مردم با خارج از شهر موصل را دشوار کرده است.

برای استفاده از تلفن‌های موبايل مردم بايد به خارج از محدوده شهر بروند و از شبکه‌های پوشش موبايل شهرهای ديگر استفاده کنند. ولی اين کار می‌تواند خطرناک باشد. اگر ماموران داعش کسی را بيرون از محدوده شهر ببينند تلفن او را ضبط کرده و حتی ممکن است او را به جاسوسی برای دشمن متهم کنند.

ناديا می‌گويد به دليل قطع ارتباطات تلفنی، او از سرنوشت اعضای خانواده‌اش بی‌خبر است.

«کلمه داعش ممنوع است»

ناديا می‌گويد فرزند پنج ساله يکی از اقوام او در مغازه‌ای در شهر موصل کلمه داعش را به زبان آورد. کلمه داعش در زبان عربی لفظی توهين‌آميز تلقی می‌شود و به همين خاطر چند پيکارجوی داعش که در مغازه بودند اين کودک پنج ساله را به شدت کتک زدند. پدر اين کودک در هراس از احتمال مجازات شديدتر فرزند خود، مجبور شد بارها عذرخواهی کند و از آنها بخواهد که مجازات را در مورد او اجرا کنند. گروه داعش در چنين مواردی معمولا افراد را شلاق می‌زند و يا انگشت دست آنها را قطع می‌کند.

سرکوب هرگونه مخالفتی

در هفته‌های اول تصرف شهر، برخی از ساکنان موصل در برابر حاکميت اين گروه مقاومت می‌کردند. ولی به گفته کسانی که اقوام آنها در موصل زندگی می‌کنند در يکسال گذشته هر مخالفت و مقاومتی سرکوب شده است. امروزه هر حرکتی که بتوان آن را مقاومت ناميد به شکل زيرزمينی و مخفيانه پيش می‌رود.

به گفته ناديا، در آغاز تصرف موصل برخی از مردم شهر از اين گروه حمايت می‌کردند ولی امروزه ميزان حمايت از اين گروه کاهش يافته ولی برخی از مردم با وجود شکايت از بيکاری هنوز هم اين گروه را به حکومت مرکزی عراق ترجيح می‌دهند.

بيکاری

زنان در شهر موصل حق خروج از خانه و کار کردن ندارند. ولی برای مردها نيز شغل کافی وجود ندارد. احمد که اکثر اعضای خانواده او در موصل زندگی می‌کنند می‌گويد: «برادرم می‌گويد که حتی برای رانندگان تاکسی کار وجود ندارد. استادان دانشگاه، پرسنل نظامی سابق، مهندسان و کارکنان ساير ادارت دولتی همه بيکارند».

بسياری از افراد مثل احمد که خارج از موصل زندگی می‌کنند برای کمک به معيشت خانواده خود از طرق مختلف برای آنها پول می‌فرستند.

خدمات شهری

باوجود بيکاری گسترده، گروه داعش توانسته خدمات شهری را فعال نگاه دارد. احمد از قول برادرش که ساکن موصل است می‌گويد: «خيابان‌های شهر تميزند، همه چراغ‌های برق بهتر از گذشته کار می‌کنند و در مجموع امنيت و ايمنی در شهر بسيار عالی است».

از قرار معلوم مواد غذايی مورد نياز مردم در شهر وجود دارد و بسياری از مواد غذايی از مناطقی مثل شهر دهوک و اطراف آن وارد موصل می‌شود. در گذشته بسياری از مواد غذايی از ترکيه و يا بغداد به موصل می‌آمد ولی امروزه برخی از اين اقلام از مناطق تحت کنترل داعش در خاک سوريه به موصل منتقل می‌شود.