پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان، به عنوان یک پاپ متفاوت شناخته می‌شود که اقداماتی سنت‌شکنانه انجام داده است.
واتیکان تحت هدایت او همچنین درگیر تحولات دیپلماتیک این روزهاست. نام واتیکان به عنوان تسهیل‌کننده گفت‌وگوهای پنهانی آمریکا و کوبا و عادی‌سازی روابط بین آن دو کشور پس از پنج دهه پررنگ‌تر نیز شد.
حال روز سه‌شنبه ششم بهمن، پاپ فرانسیس میزبان حسن روحانی، رییس جمهوری ایران، در واتیکان بود، پشت درهای بسته با او گفت‌وگو کرد و از او خواست تا برای پایان دادن به تروریسم و افراط‌گرایی در خاورمیانه تلاش کند.
درباره این سفر، نظر ویکتور گِتان، خبرنگار ارشد حوزه واتیکان و ساکن واشینگتن، را جویا شدم و ابتدا از او پرسیدم که سفر حسن روحانی به واتیکان را چگونه ارزیابی می‌کند.
آقای گِتان، ارزیابی شما از اهمیت این دیدار چیست؟
این یک دیدار تاریخی بین رییس جمهوری ایران و پاپ فرانسیس بود. این دیدار بسیار با اهمیت است چرا که باید دقت کنیم رابطه واتیکان و ایران، قدیمی است، و این رابطه حتی با وقوع انقلاب اسلامی هم با مشکل مواجه نشد.
از زمان انقلاب تاکنون این رابطه دو نقطه عطف داشته است. ابتدا زمانی که محمد خاتمی در سال ۱۹۹۹ با ژان پل دوم در واتیکان دیدار کرد، رییس جمهوری که اصلاح‌طلب بود و حال دیدار حسن روحانی با پاپ فرانسیس که به نظر می‌آید او همان خط میانه روی را خصوصا در گفت‌وگو با واتیکان ادامه می‌دهد.
از منظر کلیسای کاتولیک، واتیکان، ایران نیرویی میانه‌روست که می‌تواند با آن گفتمان داشته باشد، با منطق برخورد کند و اینکه این کشور از نظر محافظت از مسیحیان در منطقه و شرکت در تحرکات دیپلماتیک بین‌المللی برای صلح تلاش می‌کند.
ما کمتر درباره تلاش‌های دیپلماتیک واتیکان می‌شنویم. شما در مطلبی که ماه گذشته درباره رابطه ایران و واتیکان نوشته بودید، به احتمال همکاری دوجانبه برای برقراری آتش‌بس در سوریه اشاره کردید و اینکه باقی ماندن مسیحیان در خاورمیانه، موضوعی است که واتیکان نیز از آن پشتیبانی می‌کند. به نظرتان، واتیکان، چه ابزاری برای پیشبرد اهداف دیپلماتیک خود دارد؟
مهم‌ترین ابزاری که واتیکان دارد، اعتبارش است. این موضوع بار‌ها ثابت شده است. من برای شما سال ۲۰۱۳ را مثال می‌زنم که آمریکا در آستانه بمباران دمشق بود و پاپ فرانسیس بود که با دخالت مستقیم، نامه‌نگاری به رهبران گروه ۲۰، برنامه دعای همگانی، و همه این اقدامات این بمباران را متوقف کرد. و با اینگونه کارهاست که اعتبارش افزایش یافته و به عنوان نقش آفرینی برای صلح شناخته می‌شود و رهبران مختلف از باراک اوباما تا ولادیمیر پوتین یا رهبران شیعه در ایران، برای حرف‌هایش احترام قائلند و به آن اهمیت می‌دهند. و البته ابزارهای جالب و قوی دیگری نیز وجود دارد. مثلا نمایندگان کلیسای کاتولیک، با موافقت رهبری واتیکان و در ارتباط با وزارت خارجه آمریکا، به عنوان زائران صلح که مورد اعتماد هستند، دیدارهای متعددی را با رهبران شیعیان در قم و نجف داشتند. و این کانال‌های ارتباطی نقش مهمی بازی کرده‌اند که ما زیاد درباره آنها نمی‌دانیم و نمی‌شنویم.
شما تحولات واتیکان را دنبال می‌کنید. چنین دیداری مانند دیدار روز سه‌شنبه پاپ فرانسیس با یکی از رهبران کشورهای مسلمان، خصوصا خاورمیانه آیا یک اتفاق معمول در واتیکان است؟
ابتدا باید بگویم دیدار امروز که ۴۰ دقیقه طول کشید، نسبت به میانگین‌های واتیکان بسیار طولانی بود. اما در کنار این دیدار، رییس جمهوری ایران که با هیاتی پرتعداد به واتیکان آمده بود، با اسقف اعظم پارولین دیدار کرد که سمتی معادل نخست‌وزیر در واتیکان دارد و درباره موضوعات مهم استراتژیک گفت‌وگو کردند که ما در آینده درباره آن بیشتر خواهیم شنید.
اما در پاسخ به سوال‌تان باید بگویم که دیدار‌ها ادامه‌دار است. مثلا به سفر پاپ فرانسیس به سرزمین‌های مقدس در سال ۲۰۱۴ اشاره کنم و سخنان- به نظر من- شجاعانه‌ای که آنجا مطرح کرد. این سفر با دیدارهای محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی و همچنین شیمون پرز رییس جمهوری وقت اسراییل ادامه یافت. در نتیجه دیدار‌ها ادامه‌دار است. چه آنها که ما درباره آن می‌دانیم، و چه آنهایی که درباره آنها نمی‌شنویم.
و سوال آخرم درباره مدال مارتین مقدس است که پاپ فرانسیس به عنوان هدیه به حسن روحانی داده است. آیا این هدیه‌ای معمول از سوی پاپ است و اینکه نماد چه می‌تواند باشد؟
بله این نماد مارتین مقدس، برای محافظت از آسیب دیدگان است. به معنی دیگر عمق این هدیه، به نظرم این است که پاپ فرانسیس به حسن روحانی، ایران و جامعه شیعه، برای حفاظت از مسیحیان منطقه اعتماد کرده است.
