هاينونن: توانايی اتمی ايران روند هرچند کند، اما صعودی دارد

اولی هاينونن، معاون سابق مديرکل آژانس بين المللی انرژی اتمی درباره حرکت برنامه اتمی ايران می گويد: «اين برنامه از ابتدا برای يک چرخه صنعتی با تمامی ابعاد حتی نظامی طراحی شده و به همان سو هم دارد حرکت می کند. اين روند شايد کند به نظر بيايد ولی روند صعودی داشته است.»

آقای هاينونن در گفت وگو با راديو فردا در مورد توانايی ايران در حرکت به سمت غنی سازی بالاتر اورانيوم گفت: «به نظر من ايران از تابستان امسال با توجه به ابعاد برنامه اتمی و غنی سازی اورانيوم و مقداری که توليد کرده، به آن حدی می رسد که بتواند سمت آن را هر موقع بخواهد تغيير دهد.»

آقای هاينونن روز چهارشنبه، ۱۸ بهمن در واشينگتن، اولين مهمان جلسه بررسی پرونده فعاليت های اتمی ايران در مرکز بررسی مطالعات استراتژيک و بين المللی بود.

اولی هاينونن ۱۰ سال پيش به همراه محمد البرادعی، مديرکل وقت آژانس بين المللی انرژی اتمی وارد ايران شد تا برای اولين بار، از تاسيسات اتمی نطنز بازديد کند. آقای هاينونن در حال حاضر در دانشکده علوم دولتی جان اف کندی در دانشگاه هاروارد در آمريکا به تحقيق و پژوهش مشغول است.

وی در پاسخ به اين پرسش که آيا بعد نظامی همواره بخشی از برنامه اتمی ايران بوده يا نه، گفت: « فاز اول فعاليت اتمی ايران در زمان شاه بود و پس از جنگ ايران و عراق، این برنامه که پس از انقلاب متوقف شده بود،زنده شد. در ابتدا برنامه اتمی ايران بيشتر روی هدف علمی متمرکز بود ولی حوالی سال های ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴، تمرکز آن دوباره عوض شد. همان زمان تحقيقات در مورد چرخه سوخت انجام شد اما در کنار آن تحقيقات روی برنامه نظامی هم شکل گرفت. اما بايد گفت که منظور از نظامی فقط ساخت سلاح نيست و می تواند ابعاد دفاعی هم داشته باشد.»

آقای هاينونن گفت: «حوالی ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ دوباره تمرکز روی فعاليت نظامی بالاتر رفت. اما هميشه در پس زمينه اين امر بوده و بخشی از آن ها هم حاکی از اين است که يک جايی هميشه اين تحقيق درجريان بوده که اگر قرار باشد برنامه اتمی به سمت ساخت سلاح برود، جريان و شکل و ابعاد آن چگونه خواهد بود. باز تاکيد می کنم، اين ها همه توانايی های نظامی است و نه الزاما به اين معنی که حرکت به سمت ساخت سلاح هم صورت گرفته باشد.»

وی در پاسخ به پرسشی در مورد اين که چقدر فعاليت های اتمی ايران در صورت انحراف می تواند از سوی آژانس رصد شود، گفت: «در مورد آن بخش از اورانيوم غنی شده که به آژانس معرفی شده، خيلی سريع می توان در صورت تغيير آن را تعقيب کرد ولی مسئله اين جاست که آژانس هم چند بار گفته که ايران تمامی داشته های خود را به آژانس معرفی نکرده است. يعنی ممکن است يک جايی يک برنامه موازی ديگر بوده باشد يا باشد که آژانس از آن مطلع نيست. مسئله آژانس هم همين جاست. بايد بتواند به طور کامل تمامی فعاليت های ايران را ارزيابی کرده و آن را بررسی کند.»

معاون سابق مديرکل آژانس بين المللی انرژی اتمی در پاسخ به پرسش يکی از حاضران در مورد اين که از غنی سازی برای توليد سوخت تا غنی سازی برای توليد بمب اتمی چقدر فاصله است، گفت: «وقتی شما بين سه و نيم تا چهاردرصد اورانيوم را غنی می کنيد، برای کار نيروگاه کافی است، ولی در مقياس حرکت به سمت سلاح، ۷۵ درصد مسير را رفته ايد. وقتی تا ۱۹.۷ درصد غنی می کنيد، برای توليد سوخت است اما ۹۰ درصد کار انجام شده است. به همين دليل خيلی مهم نيست که چقدر غنی سازی و در چه حدی دارد انجام می شود و مهم داشتن برنامه مشخص است.»

در جريان اين جلسه ديگر کارشناسان سياسی و نظامی در مورد ابعاد برنامه اتمی ايران و پيشنهادهای خود برای حل اين مسئله، سخنرانی کردند.