گفت وگوهای اتمی در مورد فعالیت‌های اتمی ایران در عمان ادامه دارد و کاترین اشتون، جان کری وزیر خارجه آمریکا و محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران دومین روز مذاکرات را هم شروع کرده‌اند. مهران براتی، کارشناس سیاست خارجی در گفت وگو با رادیو فردا می‌گوید علائمی از خوش‌بینی در گفت وگوها وجود دارد و طرف‌های گفت وگو گویا تصمیم گرفته‌اند به نتیجه برسند.
مهران براتی: همه علائم بر آن است که دو طرف تصمیم گرفته‌اند به نتیجه برسند. به نظر من حتی گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم که در آن گفته میشود ایران به ویژه دو مورد چاشنی‌های انفجاری و دوباره سازی کامپیوتری انفجار اتمی انجام داده و مسئله‌ای که مربوط به پارچین میشود، حتی این گزارش که روز جمعه منتشر شده جلوگیر این مسئله نخواهد بود.
چون آنچه که دو طرف در پیش دارند، اگر به نتیجه برسند، بسیار فراتر از آن چیزی است که در پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی آمده برای پیش‌گیری از دسترسی ایران به سلاح اتمی. بنابراین مسئله پارچین و مسئله آن چیزی که در گذشته بوده در رابطه با آن چیزی که به دست می‌آید از درجه دوم اهمیت برخوردار است. هنوز ریسک‌هایی در این میان هست.
ولی شنیده شده، به خصوص از کسانی که در داخل در سیاست دستی دارند، گویا آیت‌الله خامنه‌ای فرمان این را داده یا این خواست را مطرح کرده که در این جلسه عمان و هفته بعدش ایران سعی در این داشته باشد، مذاکره کنندگان سعی در این داشته باشند که به نتیجه برسند و با یک پیمانی که خواست‌های ایران را هم در خودش مستتر دارد، مذاکره کنندگان به ایران برگردند. هنوز ریسک‌‌های بیست سی درصدی وجود دارد. ولی برداشت عمومی من خوشبینانه است.
پس شما معتقدید که طرفین به سوی دستیابی به یک توافق حرکت می‌کنند. اما توافقی که ازش صحبت می‌کنیم چه شکل خواهد بود. چون این هم صحبت‌هایی درباره اش هست که شاید طرفین به یک توافقی به یک نقطه عطفی برسند. اما این آن توافق جامعی نیست که در ژنو درباره آن صحبت کرده بودند. شما فکر می‌کنید که به چه سمتی دارد می‌رود این دستیابی به توافق اگر در کار باشد این توافق؟
حرکت به سوی توافق جامع هست. اما اگر این هم نباشد هیچکدام از طرفین به وضع قبل از ژنو برنخواهند گشت. یعنی معنی‌اش این نخواهد بود که مذاکره کننده ایرانی بگوید حالا مذاکرات به شکست خورده و ما از پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی بیرون می‌آيیم و دوباره برمی‌گردیم تمام روند غنی‌سازی اورانیوم را به شکلی که قبلا‌ً بوده از سر می‌گیریم، آن وقت در یک شرایط بهتر از موضع محکمتر مذاکره را شروع می‌کنیم. ایران چنین امکانی ندارد.
به هر صورت وضع اقتصادی ایران اسفبارتر از آن است که الان دوباره بتواند این وضع موجود را تحمل کند. ایران بودجه لازم را در اختیار ندارد، قیمت نفت رو به پایین است. دولت روی بودجه ۱۰۰ دلار بشکه‌ای برنامه ریزی کرده. الان حدس زده میشود که بشکه‌ای زیر ۷۰ دلار هم برود. به همین دلیل هم من فکر می‌کنم جمهوری اسلامی یا سیاست‌گذاران جمهوری اسلامی واقع‌بین‌تر از آن هستند که فکر کنند وضع موجود را می‌توانند ده سال دیگر ادامه دهند.
البته مسائل دیگر هم الان هست که باعث میشود که جمهوری اسلامی سعی کند که فعلا‌ً از این وضع تحریم اتمی بیرون بیاید تا بتواند به مسائل دیگری که مربوطه به منطقه میشود برسد.
به منطقه اشاره کردید. سئوال آخرم درباره وضعیتی است که در منطقه خاورمیانه خصوصا‌ً در کشور همسایه، عراق و همچنین در سوریه هست. صحبت‌هایی بود. گزارش‌هایی مطرح شد در دو روز گذشته مبنی بر این که باراک اوباما نامه‌ای را به آیت‌الله خامنه‌ای درباره مقابله با داعش نوشته. فکر می‌کنید این مذاکرات چه تاثیری بتواند بگذارد بر همکاری احتمالی ایران با غرب بر سر مبارزه با افراطی گری اسلامی در منطقه؟
خب این یک واقعیتی است که الان نفوذ و امکان تاثیرگذاری کشورها و دولت‌های سنی مذهب در سیاست بین‌المللی و منطقه‌ای کمتر از گذشته شده. ما با وضعی روبه‌رو هستیم که آنچه که هلال یا نوار شیعی گفته میشود در ایران و عراق و سوریه و لبنان و احتمالا‌ً و جاهای دیگر، به هر صورت این نوار در حال شکل گرفتن است و تاثیرگذاری دولت شیعی فعلا‌ً در رابطه با داعش و پیشروی داعش بسیار تعیین کننده است.
آمریکا نظر دارد که این جمهوری اسلامی است که می‌خواهد دولت‌های مورد نظرش را سر حکومت نگه دارد. در عراق و به ویژه در سوریه. بنابراین اگر داعش در منطقه طرف اصلی درگیری نظامی داشته باشد، این طرف جمهوری اسلامی است.
جمهوری اسلامی هم تا به حال پرهیز می‌کند که نیروی گسترده‌تری به این منطقه بفرستد. می‌خواهد از این وضع در داد و ستد اتمی با آمریکا استفاده کند و فکر می‌کنم به محض اینکه یک پیمانی امضا شد میان ۵+۱ ، خب آنوقت هست که ایران در وضعی قرار می‌گیرد که فکر می‌کند باید این گام را بردارد. هم در عراق و هم در سوریه و هم در لبنان فعال شود در درگیری‌ها با داعش که خب این خطراتی را هم همراه دارد.
