گفت‌وگوهای هسته‌ای ايران با کشورهای موسوم به ۱+۵ در شهر لوزان سوئيس ادامه دارد. هدف اين گفت‌وگوها که مهلت اولیه آن ۱۰ فرودين است، دستيابی به چارچوب يک توافق برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ايران در ازای لغو تحريم‌های اقتصادی است.
خبرگزاری رويترز در گزارشی با نقل قول از منابع نزديک به گفت‌وگوها به نکات کليدی مذاکرات پرداخته است. گفته شده که بسياری از موضوعات مورد بحث به نتيجه رسيده است با اين حال مسائل مهم همچنان لاینحل باقی مانده‌اند.
دوره تدارک توليد سلاح هسته‌ای
هدف مذاکرات توافق روی شروطی است که زمان مورد نياز ايران برای تهيه اورانيوم و پلوتونيوم غنی شده برای ساخت يک بمب هسته‌ای، يا دوره موسوم به «تدارک توليد سلاح هسته‌ای» را حداقل به يکسال برساند.
شش قدرت جهانی که گفت‌وگوهای هسته‌ای با ايران را از اکتبر ۲۰۱۳ از سر گرفته‌اند، در محاسبه اين زمان مورد نياز اختلاف نظر دارند. با اين حال در اين مورد گفته می‌شود به توافق رسيده‌اند.
مدت توافق
باراک اوباما، رييس جمهوری آمريکا، روز دوم مارس به خبرگزاری رويترز گفت ايران بايد يک محدوديت دستکم ۱۰ ساله در برنامه هسته‌ای خود بپذيرد.
موضع اوليه ايران هشت سال و نظر آمريکا ۲۰ سال بود. فرانسه خواستار توقف ۱۵ ساله شده بود.
غنی‌سازی اورانيوم
ايران در ابتدا خواستار فعال نگاه داشتن همه سانتريفوژهای خود با هدف توليد سوخت اتمی برای مقاصد صلح آميز شده بود. اين رقم ۱۰ هزار دستگاه و تقريبا نيمی از ۲۰ هزار سانتريفوژهای فعال ايران است.
کشورهای غربی و آمريکا خواستار کاهش آنها به چند صد سانتريفيوژ بودند. هنوز بر سر تعداد آنها توافق نشده است اما ايران بر ۹ هزار و کشورهای غربی بر شش هزار سانتريفوژ تاکيد می‌کنند. اين يکی از مسائل حل نشده است.
تحقيق و توسعه
منابع نزديک به مذاکرات می‌گویند تمايل ايران به ادامه تحقيق و توسعه سانتريفوژهای پيشرفته يکی از مهمترين مسائل در مذاکرات است. در حالی که ايران بر ادامه تحقيق و ساخت آنها اصرار می‌کند، کشورهای غربی معتقدند توانايی ايران برای تحقيق و ساخت سانتريفوژهای پيشرفته، دوره تدارک توليد سلاح هسته‌ای را به کمتر از يک سال کاهش می‌دهد.
پلوتونيم
کشورهای غربی ابتدا خواهان از کار اندازی راکتور آب سنگين اراک بودند که امکان دارد بتواند پلوتونيوم توليد کند. ايران ضمن مخالفت با اين خواسته، پيشنهاد کرد با تغيير کاربری و تقليل ظرفيت این نیروگاه، آن را نگه دارد ولی مقدار توليد پلوتونيوم پايين بيايد.
فردو
گفته شده که ايران موافقت کرده است تاسيسات غنی سازی زيرزمينی فردو را به «مجتمع تحقيق و توسعه برنامه هسته‌ای» تبديل کند. کشورهای غربی می‌خواهند اين مجتمع هيچ گونه ظرفيت غنی سازی اورانيوم نداشته باشد.
ذخاير
مقامات غربی گفتند يکی از محورهای گفت‌وگوها، ذخاير اورانيوم ايران و انتقال بخشی از آن به روسيه و يا کشور ثالث ديگر و تناسب آن با تعداد سانتريفوژها است. به عبارتی ديگر هر چه تعداد سانتريفوژهايی که ايران حفظ می‌کند کمتر باشد، ايران می‌تواند ذخيره اورانيوم بيشتری داشته باشد.
يک مقام ايرانی گفت ايران خواستار حفظ حجم توليد ۲.۵ تن اورانيوم در سال است اما می‌تواند بر سر نيمی از اين مقدار هم به توافق برسد.
تحريم‌ها
سرعت برداشتن تحريم‌ها يکی از موضوعات اصلی مذاکرات است. ايران خواستار توقف فوری کليه تحريم‌های آمريکا و اتحاديه اروپا و به ويژه خواستار لغو تحريم‌های سخت در حوزه مالی و انرژی است. اما آمريکا بر تسهيل تدريجی تحريم‌ها تاکيد می‌کند.
منابع نزديک به گفت‌وگو ها گفتند در صورت حصول توافق، آمريکا و فرانسه تعليق فوری تنها بعضی از تحريم‌های سازمان ملل متحد را می‌پذيرند.
دولت آمريکا گفته که در صورت رسيدن به توافق احتمالی، تحريم‌ها ابتدا تعليق و سپس لغو خواهند شد. در همين حال مسئله تحريم‌های ايران يکی از موارد اختلاف نظر بين دولت آمريکا و نمايندگان جمهوریخواه در کنگره اين کشور است.
ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ايران
آمريکا و کشورهای غربی هم پيمان آن بر همکاری کامل ايران با بازرسان آژانس بين‌المللی انرژی اتمی درباره فعاليت‌های گذشته ايران و حل پرسش‌های باقی‌مانده تاکيد دارند.
گزارش سال ۲۰۱۱ آژانس با اشاره به فعاليت هسته‌ای دهه گذشته ايران، تاکيد می‌کند برخی ازاين فعاليت‌ها ممکن است ادامه پيدا کرده باشند.
نظارت
هر گونه توافقی بين دو طرف با يک چارچوب نظارتی برای اطمينان از پايبندی ايران به تعهداتش قرار است همراه شود.
مقامات گفته‌اند روی يک مکانيزم نظارتی با مشارکت آژانس بين‌المللی انرژی اتمی کار می‌کنند. ايران می‌گويد تقاضای غرب برای بازرسی نامحدود آژانس را نمی‌پذيرد.
