یونسکو آرامگاه امامان شیعه را بازسازی می کند

نوری المالکی، نخست وزيرعراق، قرارداد بازسازی گنبد و گلدسته های تخريب شده حرم معروف به «عسگرين» را امضا کرد.

حرم «عسگرين» برای اولين بار در فوريه سال ۲۰۰۶، مناره های حرم به صورت کامل تخريب شد، اين حرم که از بزرگترين زيارتگاه های شيعيان به حساب می آيد، روز چهارشنبه برای بار دوم منفجر شد و در آن گنبد طلايی آن به صورت کامل تخريب شد.

دولت عراق، برای بازسازی اين حرم، که تخريب آن اعتراض بسياری از شيعيان را بدنبال داشته است با يونسکو قرارداد بسته است.

آنچه سامرا را بيش از هر چه می تواند به يونسکو پيوند بزند، بافت قديمی و وجود آثار تاريخی اين شهر است.

سامرا يکی از قديمی ترين شهرهای عراق است که روزگاری مرکز خلافت خلفای عباسی بود. شهر تاريخی سامرا بعد از نجف، کربلا و کاظمين، چهارمين شهر مهم شيعيان به حساب می آيد.

اين شهر که در ۱۲۴ کيلومتری شمال بغداد و در شرق رود دجله قرار گرفته است، يکی از مهمترين شهرهای تاريخی عراق به حساب می آيد.

نام واقعی سامرا که روزگاری به زيبايی شهرت داشته، «سر من رای» است به اين معنی که «هر که آن را ببيند شاد می شود»، اين اسم را معتصم عباسی که به آباد کردن اين شهر علاقه زيادی داشت برايش انتخاب کرد.

کاخ ها و تفريح گاه های زيادی در اين شهر در زمان خلفای عباسی ساخته شده است اما بعد از آن که دوباره بغداد به عنوان مرکز خلافت انتخاب شد و خلفای بعدی کمتر به آبادی اين شهر توجه کردند، مردم آن را «ساء من رای» ناميدند، يعنی «هر که من را ببيند ناراحت می شود». نام سامرا هم در واقع به اختصار از عبارت دوم انتخاب شده است.

آنچه سامرا را به ويژه برای شيعيان مهم کرده، قرار داشتن حرم امام هادی و امام حسن عسگری است که از زيارتگاه های مهم طرفداران اين مذهب به حساب می آيد که به گفته مورخان،حرم ياد شده، محل زندگی اين دو امام بوده است.

خودنمايی هنر ايرانيان در سامرا

اولين ساختمان اين حرم، در قرن چهارم هجری ساخته شد و بعد از آن بارها ترميم شد. گنبد تخريب شده اين حرم کار هنرمندان ايرانی است. اين گنبد، يکی از بزرگترين گنبدهايی است که تا به حال برای يک مسجد ساخته شده. هنرمندان اصفهانی سازنده اين گنبد طلايی، در ساخت آن ۷۲ هزار کاشی طلا به کار برده اند. طول گلدسته های اين حرم که از جنس طلاست هر کدام ۳۶ متر است.

گنبد تخريب شده حرم، را هنرمندان اصفهانی در سال ۱۲۰۰ به جای گنبد قديمی آن که توسط ناصر الدوله حمدانی در سال ۳۳۳ ساخته شده بود، بنا کردند.معماران اصفهانی سازنده اين حرم، در زير گنبد حرم، ضريح نقره‏ای زيبايی ساخته اند.

درون حرم و قسمت هايی از رواقها آينه کاری بود که توسط ايوانی فراخ و سقف دار به صحنی که گردا گرد حرم را فرا گرفته راه می‏يابد. آينه کاری داخلی حرم که در اين انفجارها آسيب ديده است از يادگارهای ملک فيصل اول پادشاه هاشمی عراق است.

از ويژگي های اين صحن اين است که حجره ندارد، در زاويه شمال غربی صحن مطهر،مجموعه‏ای متشکل از صحن و ايوان و مسجدی بزرگ با گنبدی کاشی کاری شده قرار داشت که به‏«مجموعه غيبت‏» شهرت دارد.

در زير اين مجموعه زير زمينی است که به‏«سرداب غيبت‏»شهرت دارد. شيعيان بر اين باورند که اين سرداب بخشی از خانه مسکونی حضرت عسکری بوده است که از آن به عنوان عبادتگاه استفاده می کرد.

اين عبادتگاه که دسترسی به آن ‏تا قبل از تخريب اين حرم براحتی امکان پذير بود، تالاری مربع مستطيل به ابعاد ۳×۵ متر است با پنجره ای چوبی.

پنجره اين نماز خانه يکی از با ارزشترين قطعات باقی مانده از دوران عباسيان است و دارای کتبيه‏ای کهن می‏باشد که در سال ۶۰۶ هجری قمری بدستور الناصر عباسی ساخته شد.

در کاشی کاری درون اين بقعه نام ناصر الدين شاه قاجار ثبت‏شده است که در سفر عتبات خود، توانست از آنجا بازديد کند. کاشي کاري های صحن و سر درهای ورودی از دوره قاجاريه است.