لغو کنفرانسی که قرار بود در آن ایران طرح‌های خود برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی در صنعت نفت را عرضه کند، نشان می‌دهد که اختلافات جناحی پيشبرد طرح‌های مربوط به احیا بخش انرژی کشور را مختل کرده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، ایران اعلام کرد دليل لغو اين جلسه مشکل در دریافت ویزای بریتانیا برای هیئت ایرانی بوده است. این کنفرانس که بارها به تأخیر افتاده است قرار بود روزهای ۲۲ تا ۲۴ فوریه در لندن برگزار شود.
اما مدیران شرکت‌های نفتی بین‌المللی می‌گویند اختلافات جناح‌های حکومتی ایران به خصوص در آستانه انتخاباتی که قرار است در ماه جاری برگزار شود، دلیل اصلی تأخیر در برگزاری کنفرانس است.
عقد قراردادهای جدید با شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی، محور اصلی طرح‌های ایران برای افزایش تولید نفت خام به سطح دوران قبل از تحریم‌های بین‌المللی و تولید چهار میلیون بشکه در روز است. ایران برای رسیدن به این هدف به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی شديداً نیاز دارد.
تحت تأثیر تحریم‌هایی که از سال ۲۰۱۲ به خاطر برنامه‌های هسته‌ای بر صادرات انرژی اعمال شد، ایران میلیاردها دلار ضرر کرده است. اکنون ایران می‌خواهد شرکت‌های خارجی در طرح‌های مشترک با شرکای ایرانی در نوسازی و بهره‌برداری از منابع عظیم و ساختارهای کهنه صنعت نفت و گاز آن کشور سرمایه‌گذاری کنند.
برگزاری این کنفرانس به خاطر تحریم‌های بین‌المللی پنج بار به تأخیر افتاده است. اما این بار به نظر می‌رسد که اختلافات جناحی بر سر چارچوب قراردادهای خارجی در صنعت نفت و گاز باعث شده ایران نتواند شروط مشخص خود را اعلام کند.
مدیر ارشد یک شرکت نفتی خارجی گفته است: «در مورد قراردادهای جدید با شرکت‌های خارجی در حکومت ایران اختلافات شدیدی وجود دارد. ایران تاکنون قراردادهای نهایی را به ما تحویل نداده و هیچ چيزی نهایی نشده است».
یک مقام ارشد وزارت نفت ایران در ماه نوامبر به خبرگزاری رویترز گفت ایران در قالب قراردادهای نفتی جدید حدود ۵۲ طرح سرمایه‌گذاری مشترک با شروط منعطف و متناسب با تغییر بهای نفت و خطرات سرمایه‌گذاری را تنظیم و پیشنهاد کرده است.
نمایندگان ۱۳۵ شرکت خارجی از جمله بریتیش پترولیوم، توتال فرانسه، انی ایتالیا و لوکویل روسیه ماه نوامبر در کنفراسی که در مورد این طرح‌ها در تهران برگزار شد، شرکت کردند.
اما در این کنفرانس فقط اطلاعات کلی مربوط به این قراردادها ارائه شد. یکی از مدیران ارشد شرکت‌های خارجی که در کنفرانس ماه نوامبر در تهران شرکت داشته می‌گوید: «کاملاً مشخص بود که این کنفرانس برای مقاصد داخلی برگزار شد. به نظرم آنها هنوز مفاد اصلی این قراردادها را تصویب نکرده‌اند».
مخالفت تندروها
خبرگزاری رویترز می‌افزاید رقبای تندروی حسن روحانی، رئیس‌جمهور عملگرای ایران، به شدت با این قراردادها مخالفند و می‌گویند قانون اساسی ایران تأکید دارد که منابع طبیعی کشور نباید در مالکیت خارجی‌ها باشد. تندروها از توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی که به لغو تحریم‌ها منجر شد، انتقاد دارند.
به گزارش خبرگزاری ایرانی شانا، بیژن زنگنه وزیر نفت ایران در واکنش به این انتقادها ممنوعیت مشارکت خارجی در عرصه انرژی را «غیرمنطقی» دانسته و تأکید کرده است قراردادهای جدید خیانت‌آمیز نیستند.
منابع مطلع در صنعت نفت ایران می‌گویند جناح‌های تندرو خواهان دخالت و سهم بیشتر در قراردادهای خارجی هستند.
یک تاجر نفتی ایرانی پیش‌بینی می‌کند که پس از انتخابات ۲۶ فوریه وزیر نفت و شرکت ملی نفت ایران از سوی جناح‌های رقیب با مشکلات بیشتری مواجه خواهند شد.
او می‌گوید: «تحت تأثیر افزایش فشار جناح‌های تندرو مشکلات دولت در زمینه قراردادهای نفتی خارجی بیشتر خواهد شد. تندروها نمی‌خواهند در عرصه مهمی مثل قراردادهای نفتی به حاشیه رانده شوند و در این تصمیم‌گیری‌ها سهم بیشتری می‌خواهند».
مخالفت سیاسی
تخفیف تحریم‌های اقتصادی و خارج کردن اقتصاد ایران از شرایط اسفبار فعلی به حامیان حسن روحانی در انتخابات مجلس و مجلس خبرگان کمک خواهد کرد.
یک مقام ارشد ایرانی به خبرگزاری رویترز گفته است: «دولت و به خصوص وزارت نفت تلاش کرده تا قبل از انتخابات قراردادهای نفتی را نهایی کند. ما باید موقعیت قبلی خود را در بازار جهانی نفت احیا کنیم و در نتیجه ایران باید قراردادهایی پیشنهاد کند که از سایر کشورهای تولیدکننده نفت جذاب‌تر باشد».
یک مقام ایرانی دیگر گفته است که آیت‌الله خامنه‌ای و متحدان تندرو او اجازه نخواهند داد حسن روحانی به خصوص قبل از انتخابات محبوبیت زیادی کسب کند. او افزوده: «مردم خسته‌اند و انتظارات فراوانی دارند. دولت سعی دارد آسیب‌های ناشی از سال‌ها تحریم را ترمیم کند. ما به درآمد نفت و قراردادهای جدیدی که تنظیم شده به شدت نیاز داریم. کمیته مسئول تنظیم این قراردادها کار خود را تمام کرده و فقط به اصلاحات بسیار جزئی و تصویب نهایی نیاز دارد. اما متأسفانه درگیری‌های جناحی این مسئله را تحت‌الشعاع قرار داده است».
هفته گذشته گروهی از دانشجویان تندرو با اجتماع در مقابل وزارت نفت به قراردادهای جدید اعتراض کردند. یک مقام ارشد ایرانی می‌گوید: «تمامی این اعتراض‌ها انگیزه سیاسی دارند. بیژن زنگنه یک سیاستمدار با تجربه و یک کارشناس است. او عاشق ایران است و بیش از هر کس دیگری به ملی بودن نفت اعتقاد دارد. او همیشه از منافع ایران دفاع کرده است».
