وقتی ولایت فقیه به ابزاری برای اختصاص یافتن منابع ملی (تحت عنوان انفال) به روحانیت شیعه و کسب امتیاز توسط روحانیون و مکتبی‌ها تبدیل شود طبیعی است که دیگر شهروندان نیز از این مدل برای توجیه فساد یا گریز از پیامدهای قانونی فساد بهره خواهند برد.
فساد و سوء استفاده از قدرت در ایران امروز سیستماتیک، نهادینه و ساختاری است. فساد در همه‌ی ابعاد و نقاط کشور ریشه دوانیده به گونه‌ای که بدون فساد هم حکومت جمهوری اسلامی قدرت ادامه‌ی حیاتش را از دست می‌دهد و هم جامعه در بسیاری از کارکردها معطل می‌ماند. فساد در ایرانِ تحت جمهوری اسلامی گریزناپذیر شده است.
تأثیر این وضعیت را در امور دینی جامعه نیز می‌توان مشاهده کرد. در حوزه‌ای از امور دینی نیست که فساد رخنه نکرده باشد. دیوان‌سالاری دینی در ایران که کاملاً تحت اختیار حکومت است هم در فساد سهیم است و هم از آن بهره می‌برد.
اوقاف خود یکی از اصلی‌ترین مراکز زمین‌خواری در کشور است. حوزه‌های علمیه همه به منابع غیر شفاف بیت رهبری معتاد شده و بسیاری از آنها به پول‌شویی مشغول هستند. مساجد به مراکز اصلی سندسازی و تقلب توسط بسیجیان تبدیل شده‌اند. ستادهای نماز جمعه مراکز پارتی‌بازی و رشوه‌دهی و رشوه‌گیری هستند. در این زمینه به چند نمونه اشاره می‌کنم.
ولایت فقیه و اموال عمومی
دستگاه ولایت فقیه غیرشفاف‌ترین، نظارت‌ناپذیرترین و نامقیدترین نهاد و لذا فاسدترین نهاد در جمهوری اسلامی است. اموال بی‌حد و حسابی در اختیار این نهاد است که بر اساس اقتضائات قدرت کسب شده و اختصاص می‌یابد. همچنین این نهاد بیشترین قدرت را در اختیار دارد. تنها ارزش املاک در اختیار ستاد فرمان اجرایی امام تحت نظر ولی فقیه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
نهادی که در کشور قرار است تضمیمن‌کننده مذهبی بودن حکومت و جامعه باشد بیش از همه در فساد غوطه‌ور است. دستگاه مالی تحت اداره‌ی ولایت خامنه‌ای سالانه حتی یک برگ در باب دخل و خرج خود منتشر نمی‌کند و همین امر بهترین ملاک برای فاسد بودن آن است. فساد اصولاً با عدم شفافیت نهادهای حکومتی تعریف می‌شود.
افطاری و نذری انتخاباتی
اگر ماه‌های رمضان و محرم به انتخابات نزدیک باشند برنامه‌های تبلیغاتی و کارزارها بر برنامه‌های این ایام متمرکز می‌شود. در ماه رمضان نامزدها برای جمع کردن آرا افطاری می‌دهند. با آغاز دهه محرم، رنگ تبلیغات اندکی تغییر پیدا کرده و این بار کاندیداها با نذری‌های سیاسی و برپایی تکیه و حسینیه گرفته تا اجیر کردن مداح، قدم به میدان رقابت می‌گذارند. البته برخی از هیئت‌ها (مثل هیئت رزمندگان اسلام که توسط سپاه و بسیج در سراسر کشور اداره می‌شود) در طول سال برنامه دارند و این برنامه‌ها بر حسب مقتضیات سیاسی به اهداف سیاسی معطوف می‌شوند.
امامزاده‌سازان زمین‌خوار
تعداد امامزاده‌ها در ایران در سال ۱۳۵۷ حدود ۱۵۰۰ بود. این رقم در سال ۱۳۹۴ به حدود ۱۱ هزار رسید. بخشی از فعالیت این امامزاده‌ها به امور اقتصادی متولیان مرتبط می‌شود یا اصولاً ممکن است امامزاده برای این گونه فعالیت‌ها تأسیس شود. به گفته‌ی معاون وزیر جهاد کشاورزی «در روستای "انباج" لواسانات کوچک برخی از زمین‌خوارانِ تابلودار این منطقه با ترفندی جدید برای زمین‌خواری درصدد ساخت امامزاده در محلی بودند که اصلاً مشخص نیست امامزاده‌ای در آنجا بوده است یا خیر». (ایسنا، ۲۷ مهر ۱۳۹۴)
انگاره‌ی رفتاری زمین‌خواران در برخی مناطق روستایی بدین شکل است که زمینی مناسب را انتخاب کرده و با خرید گنبد و بارگاه در صدد احداث امامزاده جدیدی در روستا بر می‌آیند تا بتوانند در پوشش یک مکان مذهبی و به نام خدمت‌رسانی به زائران، با تصرف اراضی محدوده آن، اقدام به ساخت و ساز اماکن تجاری و تفریحی کنند.
خیریه‌ها
برخی از خیریه‌ها که عمدتاً جنبه‌ی مذهبی دارند نیز اصولاً برای پوشش دادن به فساد (مثل پول‌شویی یا گرفتن امتیازات ویژه) تأسیس می‌شوند. فردی که دارای معوقه بانکی هزار میلیارد ریالی به مؤسسه منحله میزان از سالیان گذشته است و اقدامات متعدد قضایی در چند سال گذشته علیه او در دست اجرا قرار گرفته در آبان ماه ۹۴ بازداشت شد.
این بدهکار بزرگ با پوشش امور خیریه و سوء استفاده از مجالس امام سوم شیعیان در شهرهای مختلف به خصوص در شهر اصفهان (مثل وقف یکی از حسینه‌های مطرح اصفهان) در پی کسب وجهه بوده و با رانت حاصله موفق به کسب تسهیلات کلان و تأخیر چندین ساله شده است. (انتخاب دوم آبان ۱۳۹۴)
هزینه کردن منابع سپاه و وزارت کشور در توریسم مذهبی
ارائه‌ی خدمات مذهبی دولتی به بخش کوچکی از جمعیت کشور مصداق بارز سوء استفاده از قدرت و فساد است. هر ساله در راهپیمایی اربعین در عراق سپاه پاسداران ده‌ها میلیون دلار خرج زائران (توریست‌های مذهبی) در عراق می‌کند تا از این راهپیمایی با سوزاندن پرچم ایالات متحده و اسرائیل بهره‌برداری سیاسی کند.
به گزارش معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور در سال ۱۳۹۴، ۱.۳ میلیون نفر برای راهپیمایی اربعین به عراق رفته‌اند (البته حکومت در این ارقام عادت به اغراق داشته است). (تسنیم هشتم آذر ۱۳۹۴) در عین حال حسین سلامی جانشین ستاد کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌گوید: «سپاه شبانه‌روز برای خدمت به زوار پای کار است... سپاه با تمام توان در حال خدمات‌رسانی به زوار بوده و در مرز مهران با ایجاد اردوگاهی ۶ هزار نفری، بیمارستان صحرایی و همچنین تدارک صدها دستگاه خودرو ترابری در هر لحظه از شبانه‌روز برای آسودگی این عزیزان تلاش می‌کند.» (فارس هفتم آذر ۱۳۹۴)
مقامات سپاه نمی‌گویند دادن خدمات به زوار (که به خدمات پزشکی محدود نمی‌شود)، کدام بخش از مأموریت آنها به عنوان یک سازمان نظامی و امنیتی است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار ایلام می‌گوید: «با مساعدت وزارت کشور و ستاد مردمی ۳۰ تن مرغ، ۲۰ تن برنج و دو تن خرما در بین موکب‌های استان توزیع‌شده است». (ایسنا ۱۲ آذر ۱۳۹۴) معلوم نیست چگونه وزارت کشور دادن خدمات به زائران را در مجموعه‌ی وظایف خود قرار داده است.
در هیچ بخشی از وظایف این وزارتخانه چنین خدماتی ذکر نشده است. این کارها در واقع خاصه خرجی دولت برای کارهایی است که اعضای کاست حکومتی بیرون از محیط کار در آن درگیر هستند.
---------------------------------------------------------------------------------------------
نظرات طرح شده در این یادداشت، الزاماً بازتاب دهنده دیدگاه رادیو فردا نیست.
