احمد خاتمی در خطبه‌های نماز جمعه تهران گفته است که با وجود محکوم کردن کودتا در ترکیه، به دولت این کشور انتقاد داریم، و اردوغان باید به دلیل «خرید نفت و حمایت از داعش» و «عادی‌سازی روابط با اسرائیل» از قربانیان داعش و مسلمانان عذرخواهی کند.
در همین حال تعدادی از امامان جمعه ایران از جمله امام جمعه قم، از دولت ترکیه خواستند که با همسایگان و دولت سوریه «آشتی» کند و سیاست خود در مخالفت با بشار اسد را تغییر دهد.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، احمد خاتمی امام جمعه تهران، روز یکم مرداد، دلیل مخالفت جمهوری اسلامی با کودتا در ترکیه را «احترام به رأی مردم» دانست و افزود که «ما با همین ملاک از دولت سوریه، فلسطین و مردم بحرین حمایت می‌کنیم».
آقای خاتمی در عین حال گفت که محکوم کردن کودتا به این معنا نیست که به رئیس‌جمهور ترکیه «انتقاد نداشته باشیم».
امام جمعه تهران دولت ترکیه را به «خرید نفت» گروه حکومت اسلامی و همچنین دادن «دفتر و بازارچه مرزی» به این گروه متهم کرد و از این دولت خواست که از «قربانیان داعش در کل دنیا عذرخواهی کند».
پیش از این نیز برخی از مقام‌های روسیه و همچنین محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران، دولت ترکیه را به «خرید نفت» از گروه حکومت اسلامی متهم کرده بودند اما دولت ترکیه این اتهام را رد کرده است.
امام جمعه تهران در سخنان خود همچنین تأکید کرده که آقای اردوغان به دلیل عادی‌سازی روابط با اسرائیل باید از مسلمانان عذرخواهی کند.
دولت ترکیه اندکی پیش از وقوع کودتا دراین کشور، روابط خود با اسرائیل را که از شش سال پیش و در پی حمله نیروی دریایی اسرائیل به کشتی ترکیه‌ای «ماوی مرمره» تیره شده بود، عادی کرد.
ساعاتی پس از انتشار گزارش‌ها درباره اعلام کودتا در ترکیه، مقام‌های ایرانی با این اقدام مخالفت کردند و در این زمینه محمدجواد ظریف، وزیر خارجه، تا ظهر روز شنبه سه‌بار با مولود چاووش‌اغلو، وزیر خارجه ترکیه، تماس تلفنی داشت.
در عین حال برخی از مقامات جمهوری اسلامی و همچنین برخی چهره‌های اصولگرا ضمن محکوم کردن کودتا از اقدامات رجب طیب اردوغان در سال‌های گذشته شدیداً انتقاد کرده‌اند.
در این زمینه منوچهر متکی، وزیر خارجه در دولت محمود احمدی‌نژاد، در یک برنامه تلویزیونی از رئیس‌جمهور ترکیه به عنوان فردی «اقتدارگرا و تمامیت‌خواه» نام برده است.
آقای متکی در این برنامه گفته است: «اردوغان، آقای [عبدالله] گل و داوداغلو را به صورت غیرصمیمانه کنار گذاشت، فتح‌الله گولن جایگاه استادی بر اردوغان داشت، اما او در مقابله با او ایستاد».
این سخنان انتقادات مصطفی کواکبیان، نماینده تهران درمجلس را به دنبال داشت و او در تذکری در صحن علنی مجلس این سخنان را مخالف مواضع نظام جمهوری اسلامی درباره آقای اردوغان دانسته بود.
«حب دنیا اردوغان را گرفته است»
به جز امام جمعه تهران تعدادی دیگری از امامان جمعه نیز از رئیس‌جمهور ترکیه انتقاد کرده‌اند.
از جمله غیاث‌الدین طه محمدی، امام جمعه همدان، گفت: «رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که حب دنیا او را گرفته، حدود ۱۰ هزار نفر را به جرم خیانت به دموکراسی دستگیر کرده است».
او اضافه کرده است که «اما همین فرد با بهانه احیای امپراطوری عثمانی سال‌هاست در تعامل با داعش مردم سوریه و عراق را آواره کرده و این حب دنیاست که سبب جاه‌طلبی و قدرت دوستی او شده است».
هاشم حسینی بوشهری، امام جمعه موقت قم، نیز به دولت ترکیه توصیه کرده «با همسایگان آشتی» کند و از «تخریب بنیان‌های نظامی و اقتصادی سوریه» دست بردارد.
ایران و ترکیه در سال‌های گذشته در سیاست‌های منطقه‌ای شدیداً اختلاف نظر داشتند و در حالی که ایران از حکومت بشار اسد حمایت می‌کرد، ترکیه بارها خواستار کناره‌گیری او از قدرت شده بود.
در همین حال بر اساس گزارش دفتر ریاست جمهوری ایران، رجب طیب اردوغان روز دوشنبه ۲۸ تیر، در گفت‌وگو با حسن روحانی گفته بود که «مصمم هستیم با همکاری ایران و روسیه برای حل و فصل مسائل منطقه دست در دست هم دهیم و بر تلاش‌های‌مان برای بازگرداندن صلح و ثبات به منطقه بیافزاییم».
همزمان با این اظهارات علی‌اکبر ولایتی، مشاور بین‌الملل رهبر ایران، نیز با تأکید بر مخالفت جمهوری اسلامی با کودتا در ترکیه، ابراز امیدواری کرده که دولت این کشور «به نظرات مردم سوریه و آرای مردم سوریه احترام بگذارد و تعیین حکومت در سوریه را به مردم این کشور واگذار کند».
