آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، می‌گوید که تأمین منافع ملی باید «ملاک تصمیم‌گیری» مسئولان باشد، و ابراز عقیده کرده مهم‌ترین تجربیاتی که باید برای اداره درست کشور استفاده شود «اعتماد نکردن به آمریکا» و «وحدت ملی» است.
در اظهاراتی که شامگاه دوشنبه ۲۲ خرداد در جمع مسئولان دولت و دیگر نهادهای جمهوری اسلامی بیان شد، آقای خامنه‌ای همچنین گفته است که «منافع ملی حقیقی» منافعی است که «با هویت ملی و انقلابی ملت در تضاد نباشد».
رهبر جمهوری اسلامی «مسلمان بودن، انقلابی بودن، و عمق تاریخی» را سه عنصر تشکیل دهنده «هویت ملی ایران» معرفی کرده و پس از آن از مسئولان سه قوه خواسته است از تصمیماتی که «شائبه بیگانه بودن با اسلام، انقلاب و تاریخ ملت ایران را دارد یا با آنها در تضاد است» پرهیز کنند.
جمهوری اسلامی، در چهار دهه که از استقرار آن گذشته، همواره خود را یکی از پایگاه‌های اصلی اسلام معرفی کرده و تطابق یا ضدیت با آنچه در ادبیات مقام‌های ایران به فرهنگ «ایرانی-اسلامی» موسوم است، معیاری اصلی برای حمایت یا مخالفت از برنامه‌های اجرایی در کشور بوده است.
در این زمینه به تازگی اجرای سند آموزشی یونسکو، موسوم به ۲۰۳۰، که از جمله دولت‌ها را مکلف به فرصت‌های برابر آموزشی برای اقشار مختلف جامعه می‌کند، تحت تأثیر مخالفت‌های رهبر ایران متوقف شده، گرچه همچنان انتقاد چهره‌های نزدیک به آیت‌الله خامنه‌ای را در پی دارد.
در جریان کارزارهای انتخاباتی، حسن روحانی رقبای خود را متهم کرد که درباره این سند برای رهبر جمهوری اسلامی «گزارش دروغ» فرستاده‌اند و در روستاها، «شبنامه» پخش کرده و برخی مباحث را مطرح کرده‌اند که در سند اصلاً وجود ندارد.
در مقابل رهبر ایران هفته گذشته با انتقاد دوباره از امضای این سند، تلویحاً به حسن روحانی پاسخ داد که «گزارش درستی» درباره این سند دریافت کرده است.
او همچنین با استفاده از اصطلاح نظامی «آتش به اختیار» از «افسران جنگ نرم» خواست هنگام بروز «اختلال و تعطیلی» در دستگاه‌های مرکزی فکری٬ فرهنگی و سیاسی کشور خود دست به کار شوند و تصمیم‌گیری و اقدام کنند.
«مشکل آمریکا با اصل جمهوری اسلامی است»
بخش دیگری از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار شامگاه دوشنبه، به موضوع تقابل با ایالات متحده معطوف بود.
رهبر جمهوری اسلامی در این زمینه گفت که بسیاری از مسائل با آمریکا «اساساً قابل حل نیست» زیرا به گفته او «مشکل آمریکا ناشی از مسائلی چون انرژی هسته‌ای و حقوق بشر نیست، بلکه مشکل آنها با اصل جمهوری اسلامی است».
او ادعا کرد که «سیاست‌های مستقل جمهوری اسلامی» عامل دشمنی آمریکایی‌هاست و در عین حال «اعتماد نکردن به دشمن» را از تجربه‌هایی برشمرد که باید در اداره کشور به آن توجه شود.
او از جمله گفت که ماجرای برجام «به علت اعتماد به حرف طرف مقابل، از مسائلی صرف نظر کردیم، و در نتیجه خلأهایی باقی ماند که دشمن در حال استفاده از آنهاست».
در سال‌های اخیر، اصرار جمهوری اسلامی به پیگیری برخی سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی‌اش، از جمله برنامه بحث‌برانگیز هسته‌ای، زمینه‌ساز انزوای ایران در محافل بین‌المللی بوده است.
در طول مذاکرات هسته‌ای، قدرت‌های جهانی بارها ابراز امیدواری کرده بودند که ایران بتواند با حل موضوع هسته‌ای نقشی مسئولانه و سازنده در مناسبات جهانی بر عهده گیرد. با این حال پیگیری برنامه موشکی از سوی ایران و آنچه به عنوان نقش «بی‌ثبات کننده» جمهوری اسلامی در منطقه توصیف می‌شود، همچنان انتقاد آمریکا و متحدانش به‌ویژه در منطقه خاورمیانه را در پی داشته است.
با این حال آیت‌الله خامنه‌ای روز دوشنبه گفت که آمریکایی‌ها در سخنان خود درباره ایران موضوع «بی‌ثبات‌سازی منطقه» را مطرح می‌کنند اما «در پاسخ آنها باید گفت که اولاً این منطقه چه ارتباطی با شما دارند، و ثانیاً عامل بی‌ثباتی منطقه، شما و عمالتان هستید».
رهبر ایران همچنین گفت که «مسائلی چون حقوق بشر، تروریسم، و ادعای ایجاد بی‌ثباتی در منطقه، بهانه‌های آمریکا علیه نظام اسلامی است، و آمریکا خود تروریست، تروریست‌پرور و حامی رژیمی چون رژیم صهیونیستی است که خود مغز تروریسم است».
او سپس نتیجه گرفت که «نمی‌توان با آمریکا کنار آمد».
«آمریکا با داعش کنترل‌نشده مخالف است»
اما در روزی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از «موفقیت‌های شگرف» در مبارزه با گروه حکومت اسلامی خبر داد، رهبر ایران با متهم کردن ایالات متحده را «ایجاد گروهک داعش»، گفت که «ادعای تشکیل ائتلاف بر ضد داعش یک دروغ است».
او ادعا کرد که «آمریکایی‌ها با داعش کنترل‌نشده مخالفند، اما اگر کسی بخواهد واقعاً داعش را نابود کند، با او مقابله می‌کنند».
این ادعا در حالی است که مقابله با گروه حکومت اسلامی موسوم به داعش، یکی از اولویت برنامه دولت دونالد ترامپ بود و او در این زمینه در نخستین روزهای ریاست جمهوری خود در فرمانی اجرایی به وزارت دفاع و مقام‌های ارتش آمریکا فرصتی یک ماهه داد تا طرحی برای شکست داعش آماده کنند.
درست یک ماه بعد در دهم اسفندماه، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که ژنرال جیمز ماتیس، وزیر دفاع، طرح اولیه برای «شکست سریع» گروه داعش را به کاخ سفید ارائه کرده، که فقط شامل رویارویی با گروه حکومت اسلامی در عراق و سوریه نیست، بلکه بسیار فراتر از آن است.
آقای ترامپ روز دوشنبه بدون ارائه جزئیات، گفت که «موفقیت‌هایی شگرف» در مبارزه با داعش به دست آمده که او آنها را در کنفرانس مطبوعاتی تا دو هفته دیگر تشریح خواهد کرد.
رئیس‌جمهور آمریکا که اخیراً در نخستین سفر خارجی خود، به عربستان سعودی، اسرائیل و اروپا سفر کرده بود، در دو دیدار جداگانه با رهبران کشورهای اسلامی و نیز رهبران کشورهای عضو ناتو، خواستار همگرایی بیشتر در زمینه مبارزه با تروریسم شد و تأکید او در این زمینه با همدلی رهبران اسلامی و رهبران ناتو روبه‌رو شد.
او در عین حال در سخنانی در اسرائیل تأکید کرد که ایران در کنار داعش تهدیدی برای صلح و ثبات در منطقه است و با وجود برجام «رد پای ایران در منطقه دیده می‌شود؛ ایران چه با اعزام نظامیان و چه از طریق پول و اسلحه در منطقه دخالت می‌کند».
