«استوارت کری ولش» یک نجیب‌زاده و آموزگار آمریکایی که تشنه جمع‌آوری هنر اسلامی و تمدن هندوستان بود، سه سال پیش در سن ۸۰ سالگی درگذشت. مجموعه‌ای که اخیراً به حراج گذاشته شد شامل ۱۶۴ قطعه از کلکسیون هنر اسلامی وی بود.
به نوشته هفته‌نامه «اکونومیست» حراج این مجموعه توجه فراوانی به خود جلب کرد ولی مهم‌ترین قطعه در این حراج یک صفحه منقش از شاهنامه طهماسبی بود. نسخه‌ای از این شاهنامه متعلق به قرن شانزدهم میلادی که این صفحه متعلق به آن است، ۲۵۸ صفحه مینیاتور را شامل می‌شود. به گفته بسیاری از کارشناسان، شاهنامه طهماسبی بزرگترین و جالب‌ترین اثر ادبی منقش در سطح جهان است.
«استوارت کری ولش» جمع‌آوری آثار هنری تمدن‌های اسلامی و هندوستان را از سن ۹ سالگی آغاز کرد و تا پایان عمر خود به این کار ادامه داد. آنچه که در نهایت جمع‌آوری شد، از نظر کیفیت و تنوع آثار یکی از بهترین مجموعه‌های خصوصی آثار هنری و عتیقه در سطح جهان است.
او با نثر زیبایی در مورد اين آثار هنری می نوشت و با خوبی شوخ طبعی بدذاتی مردم و زشتی هیولاهای افسانه‌ای را تشریح می‌کرد طوری که خواننده به خوبی می‌توانست با نقاشی‌ها و خالقان آن ارتباط برقرار کند. این استعداد به علاوه علاقه وافر و اطلاعات دقیقش از هنر اسلامی و هندوستان، همیشه سرمشق و الهام‌بخش گروه زیادی از دانشجویان و هنردوستان بوده است.
هفته‌نامه «اکونومیست» یادآوری می‌کند که «استوارت کری ولش» از سال‌های دهه ۱۹۶۰ کار ترتیب دادن نمایشگاه‌هایی در مورد هنر اسلامی و هندوستان را آغاز کرد. در آن دوران با ظهور «هیپی»ها و علاقه به فرهنگ هند در میان نسل جدیدی از ساکنان مغرب زمین، وی توانست بخش ناشناخته‌ای از میراث هنری جهان را در غرب معرفی کند.
«استوارت کری ولش» همیشه آماده پذیرش یک چالش جدید بود. در سال ۱۹۵۷ وقتی که شنید «موریس روتچیلد» صاحب وقت شاهنامه، درگذشته است جستجو و تعقیب این کتاب را شروع کرد. از آن زمان به بعد زندگی وی به نوعی با سرنوشت شاهنامه طهماسبی به هم گره خورد.
وارثان بارون روتچیلد برای فروش کتاب در آن زمان نیم میلیون دلار، برابر با چهار میلیون دلار امروزی، طلب می‌کردند. «استوارت کری ولش» به تنهایی نمی‌توانست چنین مبلغی را بپردازد. موزه «مترو پلیتن» نیویورک نیز با توجه به قیمت از خرید آن صرف نظر کرد.
«استوارت کری ولش» به یک کلکسیونیست بسیار متمول به نام «آرتور هاتن» مراجعه و وی را تشویق کرد تا شاهنامه طهماسبی را خریداری کند و آن را به کتابخانه ویژه کتاب‌های عتیقه در دانشگاه هاروارد اهدا کند.
در سال ۱۹۵۹ «هاتن» این اثر کم‌نظیر را خریداری کرد ولی پس از به نمایش گذاشتن دارایی جدید خود تصمیم گرفت که صفحات این کتاب را از هم جدا کند.
در سال ۱۹۷۶ «هاتن» هفت صفحه منقش از شاهنامه طهماسبی را طی حراجی به بهای یک میلیون و ششصد هزار دلار فروخت، تقریباً چهار برابر قیمتی که وی برای کل کتاب پرداخت کرده بود.
سپس ۷۸ صفحه از این کتاب را به موزه «مترو پلیتن» نیویورک اهدا کرد و بالاخره در سال ۱۹۹۰ به هنگام مرگ وی فقط ۱۲۰ صفحه از نقاشی‌های این کتاب باقی مانده بود.
این مجموعه در سال ۱۹۹۴ با یکی از آثار «ویلم دی کونینگ» نقاش ابستره به نام «زن سوم» که در موزه هنرهای معاصر ایران نگهداری می‌شد معاوضه شد. در آن زمان بهای این معامله از هر سو حدود ۲۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شد. به این ترتیب ۱۲۰ صفحه منقش از شاهنامه طهماسبی به ایران بازگردانده شد.
«استوارت کری ولش» تعقیب شاهنامه را ادامه داد. وی در سال ۱۹۷۷ یکی از هفت صفحه‌ای را که قبلاً «هاتن» فروخته بود با زحمت فراوان خریداری کرد. خود او در این مورد نوشت: «یک تلاش خستگی ناپذیر و شاید خریدی اشتباه. ولی در نهایت یک پیروزی.»
همین تک برگ از شاهنامه طهماسبی در حراج چند روز پیش به بهای ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار به فروش رفت که برای حراج آثار هنر اسلامی یک رکورد جدید است.
هفته‌نامه «اکونومیست» یادآوری می‌کند که جهان هنر دیگر مثل گذشته‌ها اروپا محور نیست. خریداران جدیدی از کشورهای ثروتمند عربی به میدان آمده‌اند. با این همه در مورد مشخص شاهنامه، هنوز هم بسیاری از علاقه‌مندان به خرید این تک برگ از مؤسسات و کلکسیونیست‌های غربی بودند.
این علاقه تا حد زیادی محصول فعالیت‌های «استوارت کری ولش» و تثبیت ارزش شاهنامه در محافل هنری و آکادمیک کشورهای غربی است.
«استوارت کری ولش» در اواخر عمر خود یک مجموعه شامل ۵۰ مورد از بهترین آثار عتیقه هنر اسلامی را به قطر فروخت که دو برگ از شاهنامه طهماسبی نیز جزو آن بود.
