در هفته‌های جاری عمده تحلیل‌ها و یادداشت‌هایی که در صفحات اقتصادی رسانه‌های ایران منتشر می‌شود به موضوع کاهش نرخ سود بانکی و ابلاغ بخشنامه کنترل قیمت‌ها اختصاص داشته است.
در این میان همچنان موضوع اقتصاد ایران در دوران پس از تحریم و حصول توافق هسته‌ای نیز از محورهای مورد علاقه تحلیلگران اقتصادی بوده است. در ادامه خلاصه‌ای از چند تحلیل و یادداشت اقتصادی منتشرشده در صفحات اقتصادی نشریات ایران را هم‌خوان کرده‌ایم:
زمان گفتن واقعیت به مردم
علی دادپی، اقتصاددان و استاد دانشگاه در یادداشتی که برای روزنامه جهان صنعت نوشته احساس شمار زیادی از اقتصاددانان ایرانی را به احساس «دیده‌بان کشتی تایتانیک» تشبیه کرده که به نوشته او «بعد از سال‌ها هشدار دادن درباره عواقب اجرای بی‌برنامه و هزینه بی‌نظمی‌های گسترده در اجرای برنامه هدفمندی یارانه‌ها، حال نظاره‌گر واقعیت پیدا کردن آن هشدارها هستند.»
این اقتصاددان، «هدف اولیه» این برنامه را «حذف یارانه‌های غیرمستقیمی» اعلام کرده که به نوشته او «باعث فربه شدن دستگاه دیوان‌سالاری کشور و عدم تخصیص بهینه منابع عمومی بود.»
علی دادپی معتقد است که دولت وقت در زمان اجرای برنامه هدفمندی یارانه‌ها، «بی‌توجه به فلسفه ذاتی یارانه‌ها و با توجه به شعار انتخاباتی آوردن پول نفت بر سر سفره مردم» این برنامه را به شکل توزیع مساوی درآمدهای نفتی به اجرا گذاشت.
به نوشته این استاد اقتصاد دانشگاه، در نتیجه چنین رویکردی، «برنامه‌ای که برای اصلاح مالیه عمومی و نظم دادن به ارکان آن تدوین شده بود به بی‌انضباطی مالی و پولی دامن زد.»
این اقتصاددان در جای دیگری از تحلیل خود، تصریح می‌کند که «سوءمدیریت‌ها باعث افزایش پایه پولی و در نتیجه افزایش تورم شد.»
علی دادپی در پایان تحلیل خود با تاکید بر اصلاح اشتباهات صورت گرفته در اجرای برنامه هدفمندی یارانه‌ها، پرسیده است که «آیا می‌توان به مردم یادآور شد که یارانه‌ها، سود سهامشان از ثروت ملی نفت نبوده و نیست و از اول افرادی کوشیده‌اند با استفاده از این طرح و از محل خزانه ملی برای خود رای بخرند؟»
بخشنامه شوک‌آور
محمدمهدی بهکیش، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه، در یادداشتی که هفته‌نامه «تجارت فردا» آن را منتشر کرده، بخشنامه دولت در زمینه بازگشت به قیمت‌گذاری را «شوک‌آور» توصیف کرده است.
آقای بهکیش، بخشی از تحلیل خود را به تایید عملکرد دولت در حوزه سیاست خارجی و مذاکرات مربوط به پرونده هسته‌ای ایران اختصاص داده است و از کاهش نرخ تورم و خروج از رکورد به عنوان عملکرد قابل تحسین دولت، نام برده است.
در عین حال این استاد دانشگاه معتقد است، دولت فقط چند ماه فرصت دارد تا خود را برای دوره پساتحریم آماده کند.
به باور محمد مهدی بهکیش، «دولت برای جلوگیری از گران‌فروشی، می‌بایست راه‌های دیگری را در پیش گیرد تا رقابت را خفه نکند.»
این اقتصاددان پیشنهاد می‌کند که برای مقابله با افزایش قیمت‌ها، تولیدکننده به تولید با هزینه کمتر ولی کیفیت بیشتر هدایت شود که راه رسیدن به آن را حذف مقررات به نوشته او دست‌وپاگیر می‌داند.
آقای بهکیش، بخشنامه اخیر دولت را «بزر‌گترین مشکل در مسیر رقابتی شدن» قلمداد کرده است و ابراز امیدواری کرده که دولت هرچه زودتر این بخشنامه را حذف کرده و به نوشته این استاد اقتصاد دانشگاه، «منطق اقتصادی بر قیمت‌ها» را حاکم کند.
هیجان در بازار ناکامل
مهدی حیدری، دانشجوی دکترای فاینانس مدرسه اقتصاد استکهلم، معتقد است که «موضوع پرونده هسته‌ای شرایط ویژه‌ای را برای بورس تهران ایجاد کرده که در شرایط طبیعی به ندرت اتفاق می‌افتد.»
به نوشته آقای حیدری، «در شرایط معمولی پیش‌بینی وضعیت آتی بازارها تا حد زیادی متقارن است درحالی‌که وضعیت فعلی بازار سهام تهران کاملا نامتقارن به نظر می‌رسد.»
در این تحلیل که روزنامه «دنیای اقتصاد» آن را به چاپ رسانده است، این کارشناس بازارهای مالی تاکید می‌کند که «توافق نهایی در موضوع پرونده هسته‌ای، به صورت مستقیم و در کوتاه‌مدت وضعیت سوددهی برخی از شرکت‌های بورسی را دگرگون خواهد کرد.»
این تحلیلگر بازارهای مالی، «شرکت‌های حمل و نقل، بانک و بیمه و شرکت‌های خودروسازی» را از جمله شرکت‌های بورسی نام می‌برد که با حصول توافق در کوتاه‌مدت با تغییراتی در شاخص قیمت‌های سهام خود روبرو خواهند شد.
مهدی حیدری، در توصیف وضعیت بورس تهران در شرایط پس از حصول توافق به ورود سرمایه‌های جدید داخلی و خارجی، کاهش ریسک در کلیت بازار، بالا رفتن تقاضا و قیمت‌ها در بورس، به عنوان تغییرات ابزار سهام ایران پس از حصول توافق اشاره می‌کند.
این صاحب‌نظر مسایل بازار سهام، در بخش دیگری از تحلیل خود تاکید کرده است که «عدم توافق، باعث افت شدید بازار و عدم اقبال سرمایه‌گذاران برای خرید، لااقل در کوتاه‌مدت می‌شود.»
به نوشته مهدی حیدری در مجموع احتمال سودآوری بورس بیش از زیان‌ده بودن آن است اما ترس از افت شدید، هرچند با احتمال کم باعث خروج سرمایه‌گذاران محتاط از بازار شده است.
آقای حیدری با اشاره بر این نکته که بورس ایران هنوز با یک بازار کامل فاصله زیادی دارد، «یکی از راهکارهای خروج بورس از حركات هیجانی و ورود و خروج ناگهانی سرمایه‌گذاران» را «به جای توصیه به آرامش، ارائه ابزارهای لازم برای مدیریت ریسک سرمایه‌گذاران» می‌داند.
