رییس جمهوری سابق ایران روز چهارشنبه با انتقاد از فشارهای تندروها بر دولت حسن روحانی گفت: روا نیست که نمایندگان ۷ تا ۱۰ درصد جامعه خواسته‌های خود را به اسم مردم بر جامعه و دولت تحمیل کنند.
خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، روز چهارشنبه پنجم آذر سخنان آقای خاتمی در جمع تعدادی از دانشجویان و اساتید دانشگاه مفید را بازتاب داده است که در آن از دولت حسن روحانی حمایت کرده است.
به گفته او، آقای روحانی مسلما نتوانسته به همه شعارهای خود جامه عمل بپوشاند، اما از آنها رویگردان هم نبوده و از جمله به‌خاطر رویکرد خود در قبال وزارت آموزش عالی هزینه پرداخته است.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که روز چهارشنبه سومین وزیر پیشنهادی حسن روحانی برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سرانجام توانست رای اعتماد مجلس شورای اسلامی را کسب کند که در اختیار محافظه‌کاران است.
پس از استیضاح رضا فرجی‌دانا و برکناری او از سمت وزیر علوم، رییس جمهوری ایران محمود نیلی احمدآبادی، و فخرالدین احمدی دانش‌آشتیانی را برای اخذ رای اعتماد نمایندگان مجلس پیشنهاد داد، اما با واکنش منفی محافظه‌کارانی مواجه شد که معتقد بودند گزینه‌های پیشنهادی از اعتراضات سال ۱۳۸۸ حمایت کرده‌اند.
اکنون آقای خاتمی با انتقاد از این نمایندگان می‌گوید که آنها تلاش دارند جلوی خواست مردم را که در رای ۵۱ درصدی خود به حسن روحانی تجلی پیدا کرده است، بگیرند.
وی اظهار داشت: «این تفکری که امروز در پاره‌ای از دستگاه‌های کشور وجود دارد، کدام بخش جامعه را نمایندگی می‌کنند؟ آیا رواست که نمایندگان ۷ تا ۱۰ درصد، خواسته‌های خود را به نام مردم بر جامعه و دولت تحمیل کنند و جلوی خواست مردم را که حداقل به صورت ۵۱ درصد تجلی پیدا کرده است بگیرند؟ البته این را هم باید در نظر گرفت که متجاوز از ۳۰ درصد جامعه در انتخابات [ریاست جمهوری سال ۹۲] شرکت نکرد که اگر آنها شرکت می‌کردند، یقینا کفه به نفع این ۵۱ درصد بالا می‌آمد. حتی می‌توان گفت که بخش قابل توجهی از جامعه چیزهایی فرا‌تر از آن‌چه آقای روحانی مطرح کرد، می‌خواستند و از این جهت [در انتخابات] شرکت نکردند».
به گفته او، «برخوردهایی که صورت می‌گیرد، برای فشار آوردن به آقای روحانی است تا به او بگویند ما هنوز هستیم و قدرت داریم و نمی‌گذاریم به آن شکل که شما می‌خواهید، کار انجام بگیرد».
وی ضمن حمایت از دولت حسن روحانی اظهار داشت: «شاید بتوان گفت دولت در مسائل سیاسی و فرهنگی از جمله حصر و زندانیان می‌توانست بهتر عمل کند اما این را هم باید گفت که این موضوعات دست دولت نیست. امکانات دولت محدود است و نمی‌تواند در همه جا صرف شود».
«کدام تمدن اسلامی؟»
اما بخش دیگر سخنان محمد خاتمی با انتقاد از دیدگاه‌هایی است که بر بازگشت به الگوهای تمدن اسلامی در قرون گذشته تاکید دارد.
آقای خاتمی گفت: «زمانی، شاه می‌گفت ما داریم وارد دروازه‌های تمدن بزرگ می‌شویم و منشور صادر می‌کرد که ما باید این تمدن را بسازیم. برخی گمان می‌کنند تمدن به این شکل است. امروز هم دیده می‌شود بعضی می‌گویند که ما می‌خواهیم تمدن اسلامی بسازیم. کدام تمدن اسلامی؟ آن تمدن اسلامی که پاسخگوی نیازهای انسان قرن چهارم و پنجم هجری بوده است؟ آن تمدن اسلامی که محور سیاست آن استبداد و دیکتاتوری نفس‌گیر توجیه‌شده توسط دین و فلسفه بوده است یا جامعه و مدنیتی که با دنیای امروز مناسبت دارد؟»
وی در ادامه اظهار داشت: «بنده زمانی آمدم و گفتم که جامعه مدنی ما ریشه در مدینه النبی دارد. دو سوء‌تفاهم پیش آمد؛ عده‌ای گفتند که این خاتمی اصلا جامعه مدنی را نمی‌فهمد و می‌خواهد ما را به سازوکارهای جوامع قبیلگی برگرداند. عده‌ای دیگر هم گفتند چون خاتمی گفته که می‌خواهیم مدینه النبی درست کنیم، پس این کار خوبی است. در حالی که اصلا اینجوری نبود. جامعه مدنی مورد نظر ما متعلق به دنیای امروز سازگار با نظام‌های دموکراتیک است. معتقدیم می‌توان جامعه مدنی به معنی امروزش داشت و ریشه‌های آن را در مدینه النبی پیدا کرد».
«جامعه مدنی» از شعارهای اصلی محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۷۶ بود که زمینه‌ساز بحث‌های گسترده‌ای در رابطه با امکان برقراری دمکراسی در نظام جمهوری اسلامی شد.
اظهارات روز چهارشنبه آقای خاتمی همچنین اشاراتی به گروه «حکومت اسلامی» یا داعش و ریشه‌های آن نیز داشت که وی دیدگاهی را که قائل به شکل‌گیری با برنامه داعش است، رد کرد.
او در این باره گفت: « من این را قبول ندارم که دیگران کلاسی گذاشته‌اند و آمده‌اند داعش را درست کرده‌اند. اما به هر حال بخش قابل توجهی از این افراط و خشونت‌گرایی که در دنیای اسلام و غیردنیای اسلام است، ناشی از خشونت‌هایی است که قدرت‌های استعماری و نواستعماری انجام داده‌اند و راه‌ها را بسته‌اند یعنی راه دمکراتیزه شدن جوامع ما را با حمایت از رژیم‌های مستبد و خونخوار موجود یا با کودتا و جنگ‌ها و سرکوب‌ها، بسته‌اند».
این اظهارات در حالی بیان می‌شود که بسیاری از مقامات جمهوری اسلامی، گروه خلافت اسلامی یا داعش را ساخته و پرداخته حکومت‌های غربی بویژه آمریکا می‌دانند که با هدف ضربه به جهان اسلام ایجاد شده است.
از جمله آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، اواخر مهرماه گفت که انگلیس داعش را با هدف مقابله با جمهوری اسلامی و «بیداری اسلامی» ساخته است.
