رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز سه‌شنبه چهارم شهریور اعلام کرد که نخستین گروه از بازرسان این نهاد به ایران بازگشته‌اند.
او در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز گفت: «ما در حال گفت‌وگو با مقام‌های ایرانی هستیم. اکنون نخستین گروه از بازرسان آژانس به ایران بازگشته‌اند و در حال آماده‌سازی برای از سرگیری [بازرسی‌ها] هستیم.»
این اظهارات ساعتی بعد از آن اعلام شد که ایران و سه کشور اروپایی در شهر ژنو درباره قصد طرف اروپایی برای فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل مذاکره کردند اما منابع مطلع گفتند نتیجه‌ای در برنداشته است.
بازگشت بازرسان آژانس به ایران را محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، نیز روز چهارشنبه تأیید کرد؛ وقتی که در صحن علنی مجلس در پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان گفت شروط مجلس در این مورد رعایت شده است.
روز چهارشنبه، محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر در مجلس، اعتراض کرد که طبق قانون مصوب مجلس هر نوع همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منوط به شروطی ازجمله «تأمین تمامیت ارضی، امنیت دانشمندان هسته‌ای و حقوق ذاتی ایران است که شورای عالی امنیت ملی کشور باید آن را تأمین کند».
این نماینده مجلس از محمدباقر قالیباف پرسید «آیا برای حضور امروز بازرسان آژانس این شروطی که مصوب کردیم رعایت شده است؟». رئیس مجلس در پاسخ گفت: «این موضوع رعایت شده است.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا جمعه گذشته و پس از تماس طرف‌های اروپایی با وزیر خارجه ایران خواستار آن شد که جمهوری اسلامی همکاری با آژانس انرژی اتمی را از سر بگیرد.
تروئیکای اروپایی هشدار داده‌اند اگر ایران درباره پرونده هسته‌ای خود وارد مذاکره نشود و همکاری با آژانس را ازسر نگیرد، آنها مکانیسم ماشه را فعال می‌کنند. این کشورها ۹ شهریور را آخرین مهلت برای جمهوری اسلامی در این زمینه اعلام کرده‌اند.
تهران در پی حملات اسرائیل و آمریکایی به تأسیسات هسته‌ای و جنگ ۱۲ روزه همکاری با آژانس را معلق کرده است. این تعلیق بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی انجام شد.
ساعتی پیش از اظهارنظر رافائل گروسی، وب‌سایت امواج مدیا خبر بازگشت بازرسان آژانس به ایران را اعلام کرد و نوشت که مدیرکل آژانس، از پیشرفت در مذاکرات درباره یک «الگوی جدید» برای از سرگیری فعالیت نهاد نظارتی سازمان ملل در ایران خبر داده است.
یک مقام ارشد ایرانی به این وب‌سایت گفت که بازرسان آژانس انرژی اتمی در شهر بوشهر مستقر شده‌اند؛ جایی که تنها نیروگاه هسته‌ای ایران واقع شده است.
عباس عراقچی روز ۲۹ مرداد در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا گفته بود در صورت قطع همکاری کامل با آژانس، برخی فعالیت‌ها انجام نخواهد شد، از جمله تعویض سوخت نیروگاه بوشهر که تا یکی دو ماه دیگر باید در حضور بازرسان آژانس صورت بگیرد.
کارشناسان می‌گویند تأمین مداوم سوخت این نیروگاه یکی از دلایل اصلی تلاش ایران برای همکاری با آژانس است.
یک منبع ایرانی دیگر به امواج مدیا گفته است بازرسان آژانس منتظر تأیید شورای عالی امنیت ملی ایران برای آغاز فعالیت‌های خود هستند.
بر اساس مصوبه مجلس، این شورا باید درباره نحوه همکاری ایران و نهاد ناظر سازمان ملل تصمیم‌گیری کند.
این منبع دوم همچنین گفته است دسترسی بازرسان به سایت‌هایی که مورد حمله قرار نگرفته‌اند، مشکلی ندارد اما دولت ایران منتظر تأیید نهایی شورای عالی امنیت ملی است.
او افزود: «در خصوص سایت‌های بمباران‌شده، لازم است مسائل مربوط به ایمنی و امنیت در الگوی در حال مذاکره با آژانس مورد توجه قرار گیرد.»
چند روز پس از برقراری آتش‌بس میان ایران و اسرائیل، رافائل گروسی گفته بود که آژانس از وضعیت سه سایت هسته‌ای بمباران‌شده توسط آمریکا اطلاعی ندارد و همچنین نمی‌تواند درباره سرنوشت بیش از ۴۰۰ کیلو اورانیوم غنی‌سازی شده ۶۰ درصدی ایران اظهارنظر کند.
مقام‌های ایرانی بعد از حمله اسرائیل که در پی صدور بیانیه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام شد، به‌شدت مدیرکل آژانس را بابت گزارشی که زمینه‌ساز این بیانیه شد، به باد انتقاد گرفتند.
اما ماسیمو آپارو، معاون آقای گروسی، روز ۲۰ مرداد به عنوان نخستین مقام ارشد این آژانس بعد از جنگ ۱۲ روزه به ایران رفت و به گفته مقام‌های این کشور طرفین دربارهٔ «چارچوب جدید همکاری» گفت‌وگو کردند.
روز ۳۱ مرداد نیز سفیر جمهوری اسلامی در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد هیئتی از ایران با معاون دبیرکل آژانس در شهر وین دیدار کرد.
افزایش تدابیر امنیتی برای مدیرکل آژانس
وال استریت جورنال سه‌شنبه‌شب، چهارم شهریور، به نقل از «منبع آگاه» گزارش داد که تدابیر امنیتی برای حفظ جان رافائل گروسی در هفته‌های اخیر و به دنبال تهدیدهای مطرح‌شده در ایران علیه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش، واحد ویژه سرویس‌های امنیتی اتریش، مقر آژانس، در پی دریافت اطلاعاتی در مورد تهدید علیه جان رافائل گروسی، از او محافظت می‌کند و به وی گفته که باید این تهدید را بسیار جدی تلقی کند.
به نوشته این روزنامه، آقای گروسی هدف تهدید مرتبط با ایران قرار گرفته و این امر موجب تشدید تدابیر امنیتی برای او شده است.
یک فرد نزدیک به مدیرکل آژانس به وال استریت جورنال گفت این تدابیر و مراقبت‌های شبانه‌روزی زندگی عادی رافائل گروسی را به کلی تغییر داده است.
مقاماتی در ایران آقای گروسی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را متهم می‌کنند که در وقوع جنگ ۱۲ روزه نقش داشته و با ارائه گزارش‌ها در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران، زمینه حملات اسرائیل به ایران را فراهم کرده است.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، دو ماه پیش آقای گروسی و آژانس را یاری‌رسان اسرائیل در آن جنگ دانست.
برخی مقامات دیگر در ایران نیز خواهان محاکمه رافائل گروسی شده و او را به ارائه گزارش‌های جانبدارانه و مغرضانه و مسبب وقوع نگرانی در مورد فعالیت هسته‌ای ایران متهم کردند.
روزنامه تندرو کیهان دو ماه پیش نوشته بود که گروسی باعث شد که کشورهای اروپایی ایران را محکوم کنند و او که «عامل اسرائیل است، باید به سختی مجازات شود».
پس از آن هم یک معاون رئیس قوه قضائیه زمان کوتاهی به دنبال برقراری آتش‌بس در جنگ ۱۲ روزه گفت رافائل گروسی با «گزارش‌های مزورانه» «مقدمات جنایت» را فراهم کرد و «باید پاسخ‌گو باشد».
