کلیه مراکز و ادارات دولتی و بانک‌ها در سراسر ایران روز یکشنبه هفتم مرداد در پی تداوم «گرمای شدید و کم‌سابقهٔ هوا» و به‌منظور آن‌چه «مدیریت مصرف انرژی» عنوان شده، تعطیل اعلام شدند.
افزایش شدید دما در ایران در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه گذشته هم منجر به تعطیلی گسترده ادارات و بانک‌ها شده بود و وزیر نیرو هم پیشبینی کرده بود که از ششم مرداد «شرایط سختی در حوزهٔ تولید و تأمین برق کافی ایجاد خواهد شد».
برای روز شنبه نیز دولت ساعات کاری همهٔ مراکز دولتی را از ساعت شش تا ساعت ۱۰ صبح اعلام کرده بود.
استان تهران، با تعطیلی ادارات از ظهر چهارشنبه و ثبت دمای ۴۳ درجه در ورامین، گرم‌ترین روزهای خود را از سر گذراند. این در حالی است که پیشبینی شده روند گرمای هوای شهرهای مختلف دست‌کم تا روز دوشنبه ادامه می‌یابد.
براساس گزارش‌های رسمی، گرم‌ترین مناطق ایران در ۲۴ ساعت گذشته دلگان در سیستان و بلوچستان با دمای ۴۹.۷ درجه، بافق در یزد با ۴۹.۴ و بستان و امیدیه در خوزستان با دمای ۴۸.۴ . ۴۸.۳ درجه بوده‌اند.
یک مقام سازمان هواشناسی روز شنبه گفت: «در شبانه‌روز گذشته بیشینه دمای هوا در حداقل ۱۰ استان کشور به بیش از ۴۵ درجه رسیده است.»
صادق ضیائیان همچنین گفت از روز یکشنبه در اکثر نقاط ایران دمای هوا رو به کاهش خواهد گذاشت «اما این به معنای خنک شدن هوا نیست بلکه صرفاً مقداری از شدت گرما کاسته می‌شود».
مشکل تأمین برق در ایران
میزان مصرف برق در ایران در ۲۰ تیرماه امسال با رسیدن به ۷۷ هزار و ۵۱۴ مگاوات رکورد شکست، اما در ادامه روز چهارشنبه هفته گذشته این رکورد نیز شکسته شد و میزان مصرف به عدد ۷۹ هزار و ۱۸۹ مگاوات رسید.
شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران، توانیر، روز شنبه ششم مرداد با اشاره به اطلاعیهٔ دولت اعلام کرد با خاموش شدن وسایل سرمایشی ادارات از ساعت ۱۰ صبح میزان مصرف برق این مراکز به میزان «۶۰ درصد» کاهش می‌یابد.
توانیر همچنین با هشدار به بانک‌ها و ادارات اعلام کرد که به صورت هوشمند و با سرکشی‌های میدانی بر این مسئله نظارت و با مراکز متخلف برخورد خواهد کرد.
علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیروی دولت جمهوری اسلامی، وضعیت کنونی را «عجیب و بی‌سابقه» خوانده و گفته است «نسبت به میانگین بلندمدت، افزایش دمای سه تا شش درجه‌ای برای اکثر نقاط کشور» پیش آمده است.
به‌گفتهٔ وزیر نیرو، «در فصل جاری و در حالی که هنوز در روزهای آغازین مرداد قرار داریم، شش مرتبه حد نصاب جدید مصرف برق شکسته شده است». این در حالی است که مرداد دو سال پیش تنها یک بار رکورد مصرف برق با رسیدن به عدد ۶۹ هزار مگاوات شکست و مرداد پارسال نیز ۱۴ روز میزان تقاضای مصرف برق وارد کانال ۷۱ هزار مگاوات شد.
افزایش شدید دما و نقش آن در بالا رفتن تقاضای مصرف برق تنها مشکل صنعت برق ایران نیست بلکه گرمای هوا، به‌گفتهٔ مسئولان، «اثرات به‌شدت مخربی بر راندمان و بازدهی تولید برق در واحدهای نیروگاهی و نیز انتقال برق در شبکه‌های انتقال و توزیع دارد».
پیشتر، ۳۰ تیرماه، مصطفی رجبی، سخنگوی صنعت برق ایران، پیشبینی کرده بود میزان تقاضای مصرف برق «۷.۵ درصد» افزایش یابد.
آقای رجبی پنج روز پس از آن نیز گفت گرمای هوا تا ۲۰ مرداد ادامه دارد و بار دیگر از مردم خواست به دلیل مشکل در تأمین برق ۲۰ درصد مصرف خود را کاهش دهند.
این در حالی است که از کل مصرف برق در ایران تنها حدود ۳۲ درصد آن مربوط به مصارف خانگی است.
با همه این تدابیر و هشدارها، در هفته‌های گذشته گزارش‌های بسیاری از خاموشی‌های پراکنده و مکرر و گسترده در شهرهای متعدد کشور منتشر شده است.
بر اساس اعلام وزارت نیرو مصرف برق به‌طور کلی در ایران «به‌تنهایی از نصف مصرف ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا بیشتر است». با این حال، مشکل اصلی دیگر کسری فزایندهٔ برق در کشور است.
وزارت نیرو و مرکز پژوهش‌های مجلس چندین سال قبل برآورد کرده بودند که ایران باید برای جلوگیری از کسری برق سالانه پنج هزار مگاوات (هفت درصد) به تولید برق خود اضافه کند؛ هدف‌گذاری‌ای که در سال‌های گذشته محقق نشد.
بخش عمدهٔ برق ایران در نیروگاه‌های گازی و بخاری تولید می‌شود و تبدیل آن‌ها به نیروگاه‌های چرخۀ ترکیبی نیز از جمله هدف‌گذاری‌ها بوده، اما این هدف‌گذاری نیز نه‌تنها محقق نشده که بخش اعظم نیروگاه‌هایی که طی چند سال گذشته راه‌اندازی شده‌اند نیز از نوع کم‌بازده بخاری یا گازی بوده‌اند.
در این میان، سهم نیروگاه‌های خورشیدی و بادی ایران از تولید برق کشور نیز هم‌اکنون تنها حدود یک درصد است، این در حالی است که ایران حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال دارد.
موج گرمای بی‌سابقه هم‌اکنون بسیاری کشورها را حتی بخش‌های گسترده‌ای از اروپا را فرا گرفته، اما ایران در حالی درگیر مسئله گرما است که با ناتوانی در تأمین برق مصرفی مورد نیاز هم مواجه است.
براساس برآوردهای اولیه دیده‌بان اقلیمی اتحادیه اروپا (کوپرنیک) که از سال ۱۹۴۰ تغییرات اقلیمی و دمای هوا در سراسر جهان را ثبت و بررسی می‌کند، یکشنبه ۳۱ تیر (۲۱ ژوئیه) گرم‌ترین روز ثبت‌شده در تاریخ بود.
سلامت شهروندان پایتخت تحت تأثیر اشعهٔ فرابنفش و آلودگی هوا
گرما و معضل کمبود برق تنها مشکل شهروندان ایرانی به‌خصوص ساکنان تهران در این روزها نیست و افزایش تابش اشعهٔ فرابنفش و آلودگی هوا نیز به این معضلات اضافه شده‌اند.
یک مقام وزارت بهداشت روز جمعه گفت در این روزها از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۶ میزان تابش فرانبفش به عدد ۱۰ می‌رسد که بالاتر از «محدودهٔ ایمن» است.
علی گورانی در ادامه گفت میزان تابش فرابنفش از عدد یک تا سه در «محدودهٔ ایمن» شناخته می‌شود و تابش بیش از آن «یک تهدید به حساب می‌آید».
با این حال یک مقام سازمان هواشناسی روز شنبه اخبار منتشرشده در این زمینه را «شایعه» خواند و گفت ما همواره در تابستان با چنین شرایطی روبه‌رو هستیم.
صادق ضیائیان همچنین اعلام کرد: «اشعه ماورای بنفش خورشید در همه طول سال می‌تابد و خواصی نیز برای بدن دارد.»
این در حالی است که بر اساس تحقیق بلندمدت بخش ژئوفیزیک دانشگاه تهران، پایتخت ایران در حدود ۲۱ درصد از روزهای خود «در رده پرتوگیری فوق‌العاده زیاد» قرار دارد.
بر اساس این تحقیقات، در این روزها شاخص استاندارد اشعهٔ فرابنفش مساوی ۱۱ است و لازم است شهروندان به «محافظت اضافی بدن» توجه کنند.
همزمان روز شنبه اعلام شد که «شاخص کیفیت هوای تهران روی عدد ۱۰۱ است و در وضعیت نارنجی و آلوده برای گروه‌های حساس قرار دارد».
بر اساس این گزارش، تهران از ابتدای سال تنها «پنج روز هوای پاک» داشته و «۹۷ روز هوای قابل قبول»، «۲۶ روز هوای آلوده» و «یک روز هوای ناسالم» را تجربه کرده است.
توصیه‌های مهم پزشکی هنگام گرمای شدید هوا
با توجه به این‌که بیش از ۷۸ درصد از وزن بدن از آب تشکیل شده، کم‌آبی بدن (دهیدراسیون) در گرمای زیاد می‌تواند خطرناک و حتی کشنده باشد. در تابستان، خصوصاً در فضای بیرون، باید بیشتر آب نوشید. تیره بودن رنگ ادرار از مهم‌ترین علامت‌های کم‌آبی بدن است.
برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی که می‌تواند باعث سرطان پوست شود، باید از ضدآفتاب شیمیایی یا مینرال که حاوی دی‌اکسید تیتانیوم است استفاده کرد.
کم‌آبی و آفتاب‌سوختگی تنها خطرات تابستان نیستند؛ گرمازدگی را هم باید جدی گرفت.
راش گرمایی (عرق‌سوز)، گرفتگی‌های گرمایی ازجمله گرفتگی‌های دردناک عضلانی و سکته گرمایی از زیرمجموعه‌های گرمازدگی هستند.
در ساعت‌های بسیار گرم، علاوه‌بر آب‌رسانی به بدن، باید مدت‌زمان بیرون بودن را کم کرد و یا هر چند دقیقه به سایه یا جایی خنک پناه برد.
