از خرداد امسال که دولت بریتانیا فروش سیگارهای الکترونیکی یک‌بارمصرف را ممنوع کرد، یک اوکراینی مقیم بریتانیا بخش عمده‌ای از وقتش را صرف بیرون آوردن هزاران باتری از این دستگاه‌ها کرده تا آن‌ها را به اوکراین بفرستد؛ جایی که همین باتری‌ها به شارژرهای تلفن همراه برای نیروهای خط مقدم تبدیل می‌شود.
این داوطلب اوکراینی که ویاچسلاو سِمینیوک نام دارد و نزدیک به یک دهه است در لیدز، در شمال انگلستان، زندگی می‌کند، می‌گوید شرکت‌های بریتانیایی «دیگر نمی‌توانند این دستگاه‌ها را بفروشند و در واقع ما به نوعی داریم کارشان را ساده‌تر می‌کنیم، چون باید راهی پیدا کنند تا از این ضایعات خلاص شوند».
آخرین محموله‌ای که به «انجمن جامعهٔ اوکراینی لیدز»، یعنی نهادی که سمینیوک در سال ۲۰۲۲ بنیان گذاشته، رسیده، چهار محموله بزرگ وِیپ (سیگار الکترونیکی) کاملاً نو را شامل می‌شود؛ بیش از ۱۰ هزار دستگاه که او و چند داوطلب دیگر این روزها سرگرم بازکردن و جداکردن قطعات‌شان هستند.
سمینیوک می‌گوید: «دور هم توی خانهٔ من یا هر کس دیگری جمع می‌شویم، فیلمی می‌بینیم یا لیوانی شراب می‌خوریم و همین‌طور دستگاه‌ها را باز می‌کنیم. مثل یک شب‌نشینی خانوادگی است.»
در بخش دیگری از بریتانیا، تام نابیلیِتس، کارآفرینی که ویپ‌های بلااستفاده را جمع‌آوری می‌کند، آن‌ها را به باشگاه اجتماعی اوکراینی‌های لندن اهدا کرده است. در این باشگاه، باتری‌ها بسته‌بندی می‌شوند تا به اوکراین فرستاده شوند.
او در گفت‌وگو با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، این نکته را تأیید می‌کند که سیگارهای الکترونیکی یک‌بارمصرف اکنون به‌راحتی و رایگان از فروشگاه‌ها قابل تهیه هستند، زیرا «بازیافت این ویپ‌ها برایشان هزینه دارد، درحالی‌که طبق قانون بریتانیا موظف به انجام آن هستند».
به‌گفتهٔ نابیلیتس، یکی از فروشگاه‌ها محموله‌ای به او داده و «بعد همان فروشگاه به باقی شعبه‌های کوچک زنجیره‌شان خبر داده» که امکان اهدا به خیریه‌های اوکراینی وجود دارد.
سمینیوک می‌گوید ویپ‌ها در خود بریتانیا از هم جدا می‌شوند تا از پرداخت هزینه‌های گمرکی در مسیر عبور از اروپا جلوگیری شود؛ درسی که بعد از یک تجربه ناموفق آموخته‌اند: یک کامیون حامل ویپ‌های بازنشده در مرز هلند برگردانده شد و راننده «مجبور شد بار را به لیدز برگرداند، آن‌ها را تخلیه کند و دوباره راه بیفتد».
حمل دستگاه‌هایی که هنوز قابل فروش محسوب می‌شوند، مستلزم پرداخت مالیات و انجام مراحل سنگین واردات است، اما «پسماندهایی» مثل جعبه‌های پر از باتری‌های جداشده، بدون این تشریفات می‌توانند از مرزها عبور کنند.
باتری‌ها برای جلوگیری از خطر آتش‌سوزی ناشی از اتصال پایانه‌ها، پیش از حمل در سراسر اروپا، با نوار پوشانده می‌شوند.
در اوکراین، گروه‌هایی که سمینیوک با آن‌ها در لویو همکاری می‌کند، باتری‌ها را در قالب‌های سه‌بعدی پاوربانک (شارژر همراه) جا می‌دهند. محصول نهایی مقاوم و قابل شارژ است و چند خروجی دارد.
نیروهای خط مقدم از این پاوربانک‌ها برای «هر وسیلهٔ شارژشونده با یواس‌بی» استفاده می‌کنند.
در سوی دیگر جنگ، در روسیه نیز کاربران ویپ تشویق شده‌اند دستگاه‌هایشان را برای استخراج باتری و سیم‌کشی اهدا کنند.
در یکی از پوسترهای نصب‌شده در دانشگاهی در شهر سامارای روسیه نوشته شده بود: «هر ویپ = انداختن یک بمب از پهپاد روی دشمن!»، زیرا یک باتری ویپ یک‌بارمصرف می‌تواند موتور کوچک رهاسازی مهمات یک پهپاد را تغذیه کند.
مصرف ویپ طی ۱۰ سال اخیر در جهان انفجاری رشد کرده و شمار کاربران آن به حدود ۱۰۰ میلیون نفر رسیده است. این دستگاه‌ها با گرم‌کردن مایع حاوی نیکوتین، بخار تولید می‌کنند و هرچند از سیگار کمتر زیان‌بار دانسته می‌شوند، اما همچنان خطرهای جدی برای سلامت دارند.
دولت بریتانیا هنگام اعلام ممنوعیت، آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از ویپ‌های یک‌بارمصرف را یکی از دلایل اصلی تصمیم خود عنوان کرد.
بر اساس یک گزارش، ویپ‌های دورریخته‌شده در بریتانیا هر سال آن‌قدر لیتیوم دارند که می‌توان با آن پنج هزار باتری خودرو برقی تولید کرد.
