با ممنوع شدن واردات خودرو به ایران بازار دوباره از ورود خودروهای روز، محروم شده است. برخی خبرها از این حکایت دارد که این روند در سال آینده هم ادامه خواهد یافت.
خبرگزاری تسنیم در مورد درآمد دولت از محل واردات خودرو به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرده است که در لایحه بودجه سال آینده، دولت ردیفی تحت عنوان ردیف درآمدی مربوط به حقوق و عوارض مالیاتی واردات خودرو را لحاظ کرده، اما درآمد خود را از این محل «صفر در نظر گرفته است».
هرچند این امکان وجود دارد که دولت «در دقیقه نود در تصمیم خود تجدیدنظر کند یا نمایندگان عدد صفر را از جلوی ردیف مربوط به حقوق و عوارض مالیاتی واردات خودرو پاک کنند و دولت را مکلف کنند تا با رفع ممنوعیت واردات، باردیگر ورود خودرو به کشور را آزاد کند».
در همین حال بررسی فهرست منتشره از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد که با توجه به تفاوت نرخ ارز دولتی و آزاد، حدود ۶۰۰ میلیارد تومان یارانه در قالب ارز دولتی به واردکنندگان خودرو پرداخت شده است.
در تابستان۱۳۹۷ بانک مرکزی فهرست شرکت‌های واردکننده خودروی دریافت‌کننده ارز ارزان دولتی را منتشر کرد که نشان می‌داد در چندین ماه مجموعا ۱۲۱ میلیون یورو ارز دولتی در اختیار ۲۱ شرکت قرار گرفته است.
ایسنا گزارش داده است در این شرایط محاسبه تفاوت نرخ ارز دولتی (یورو حدودا ۵۰۰۰ تومانی) با نرخ آزاد این ارز (حدود ۱۰ هزار تومان) نشان می‌دهد که با توجه به پرداخت ۱۲۱ میلیون یورو ارز ارزان به واردکنندگان خودرو، در حقیقت یارانه‌ای ۶۰۰ میلیارد تومانی به واردکنندگان خودرو پرداخت شده است.
دولت ایران از اول تیرماه سال جاری، واردات خودرو به کشور را ممنوع اعلام کرد با این حال پیش از این و در زمان ارائه بودجه سال ۹۷، برای این ردیف بودجه درآمدی دو هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی برای خود قائل شد. البته این میزان درآمد با ممنوعیت ناگهانی در تیرماه به نسبت درآمد سال گذشته افت داشته است.
براساس آمارهای بانک مرکزی طی شش ماه ابتدای سال جاری در مجموع یک هزار و ۱۳۰ میلیارد تومان درآمد کسب شده است. دولت از سال گذشته و با توقف پنج ماهه ثبت‌سفارش خودرو به‌نوعی محدودیت در واردات را برای سال ۹۷ هدف‌گذاری کرده بود. با این حال فساد کشف شده در واردات و همچنین ممانعت از ورود ۱۶ هزار خودرویی که در گمرکات کشور مانده نیز دولت را از دستیابی به درآمد پیش‌بینی شده دور کرده است.
به این ترتیب میزان درآمد دولت حسن روحانی از واردات خودرو در سال‌جاری، حتی با توجه به ممنوعیت ورود خودرو به کشور می‌توانست تا حدودی محقق شود؛ اما سختگیری دولت و عدم اتخاذ تصمیمات قاطع در این زمینه سبب شده تا به گفته رئیس انجمن واردکنندگان ۱۶ هزار خودرو در کمرگات کشور معطل بماند.
با توقف واردات خودرو، هزاران شغل در بخش‌های مختلف شرکت‌های واردکننده، از فروش تا خدمات پس از فروش و بازاریابی با تهدید روبه‌رو شده و شرکت‌های واردکننده خودرو در ایران شروع به تعدیل نیروهای خود کرده‌اند.
گزارش‌های رسانه‌های ایران نشان می‌دهد واردات خودروی ایران در اختیار چند خانواده محدود است و این خانواده‌ها با دریافت ارز دولتی و گران‌شدن خودروهای‌شان در شرایط اخیر سود بالایی را به دست آورده‌اند.
روزنامه دنیای اقتصاد گزارش داده است «با توجه به اینکه دولت به‌طور ناگهانی واردات خودرو به کشور را براساس مصوبه ستاد اقتصاد مقاومتی ممنوع کرد، بعید به‌نظر می‌رسد تا تغییری در موضع خود ایجاد کند؛ زیرا در آن زمان با توجه به برنامه دولت برای کم اثر کردن تحریم‌ها و همچنین مدیریت منابع ارزی کشور، این ممنوعیت اعمال شد و از آن زمان تاکنون نه تنها تغییری در شرایط اقتصادی و محدودیت‌های حاصل از تحریم‌ها ایجاد نشده، بلکه شاهد بودیم از اواسط آبان‌ماه سال‌جاری، حلقه تحریم‌ها تنگ تر نیز شده است».
با وجود تخلف گسترده در شرکت‌های وارد کننده خودرو و سوءاستفاده این شرکت‌ها از ارزهای دولتی، برخی معتقدند قطع واردات خودرو می‌تواند بازار خودرو ایران را انحصاری‌تر کند. بعضی دیگر از کارشناسان اما می‌گویند با توجه به سقوط ارزش پول ایران ،اتومبیل‌های متوسط اروپایی هم در ایران تبدیل به خودروهای لوکس شده اند و عملا واردات خودرو نمی تواند تاثیر چندانی بر روی بازار انحصاری خودروسازان ایرانی داشته باشد.
یکی از ایراد‌هایی که به شرکت‌های وارد کننده گرفته می‌شود این است که اکثر این شرکت‌ها نماینده اصلی شرکت‌هایی که خودرو آن‌ها را وارد می‌کنند نیستند.
پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا، اکثر شرکت‌های خارجی از ایران خارج شدند و پس از این اتفاق شرکت‌هایی که نماینده این خودروسازان خارجی بودند سعی کرده‌اند خودروهای این تولید کنندگان را از کشورهای پیرامون خلیج فارس تامین کنند.
مشکل دیگر این وارد کنندگان خدمات پس از فروش بسیار ضعیف آن‌ها است اکثر این شرکت‌ها به غیر از تهران ، تعمیرگاهی در دیگر نقاط ایران ندارند.
