وزیر خارجه ایران میگوید تهران برای بررسی راههای ایجاد «اعتماد و شفافیت» در مورد برنامه هستهای در حال گفتوگوهای جداگانهای با چین و روسیه و همچنین سه کشور اروپایی است.
همزمان، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفته است که تهران ممکن است حاضر به پذیرفتن محدودیتهایی در برنامه هستهای خود در ازای لغو تحریمها شود.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، شامگاه یکشنبه ۱۹ اسفند نوشت: در حال حاضر با سه کشور اروپایی، و به طور جداگانه با روسیه و چین در حال رایزنی هستیم.
اندکی پیش از این اظهارات نیز نمایندگی ایران در سازمان ملل گفته بود که موضوع رفع نگرانی از احتمال نظامی شدن برنامه هستهای جمهوری اسلامی «میتواند بررسی شود».
عباس عراقچی در یادداشتی که به زبان انگلیسی در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد نوشت هدف از گفتوگوهای فعلی با اروپا و همچنین روسیه و چین «بررسی راههایی برای ایجاد اعتماد بیشتر و شفافیت بیشتر در مورد برنامه انرژی هستهای ما در ازای لغو تحریمهای غیرقانونی» است.
او همچنین با تکرار موضع قبلی خود مبنی بر اینکه «تحت فشار و ارعاب مذاکره نخواهیم کرد» نوشت آمریکا هر گاه با ایران «محترمانه» برخورد کرده از احترام متقابل برخوردار بوده و هر زمان موضع تهدیدآمیز گرفته برخورد ایران را شاهد بوده است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، در روزهای اخیر بار دیگر بر عزم خود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای تاکید کرده و هشدار داده است که تهران با دو گزینه توافق یا اقدام نظامی مواجه است.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، پیشنهاد مذاکره با آمریکا را رد کرده است.
عباس عراقچی در یادداشت خود همچنین نوشت که «برنامه انرژی هستهای ایران همیشه صلحآمیز بوده و خواهد ماند» و «چیزی به نام نظامیسازی بالقوه آن وجود ندارد».
این اظهارات در حالی بیان میشود که آژانس بینالمللی انرژی بارها تاکید کرده است پرونده تحقیقات پادمانی درباره کشف رد اورانیوم در مکانهای اعلام نشده و موضوع «ابعاد بالقوه نظامی» در فعالیتهای هستهای ایران هنوز حل نشده است.
آژانس همچنین بارها درباره میزان ذخایر اورانیوم غنیشده و سطح غنیسازی در ایران، که در هیچ کشور دیگری که سلاح هستهای ندارد سابقه نداشته، هشدار داده است.
چند روز پیش نیز سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا با اشاره به آخرین گزارش آژانس در بیانیهای مشترک اعلام کردند که هیچ بهبودی در همکاری تهران با آژانس حاصل نشده و گستره فعالیتهای غنیسازی ایران برای کشوری که سلاح هستهای ندارد «بیسابقه و بدون توجیه است».
ساعاتی پیش از اظهارات عباس عراقچی، نمایندگی ایران در سازمان ملل اعلام کرده بود: «اگر مقصود از مذاکره دستیابی به هدف رفع نگرانی از احتمال نظامیشدن برنامه هستهای ایران باشد قابل بررسی است.
کرملین: درباره مذاکرات هستهای هیچ مشورتی با تهران نداشتهایم
کرملین روز دوشنبه اعلام کرد که روسیه قبل یا بعد از پاسخ ایران به نامه دونالد ترامپ دربارهٔ مذاکرات هستهای، هیچ مشورتی با تهران نداشته است و تأکید کرد که ایران سیاستهای خود را بهطور مستقل تعیین میکند.
این اظهارات پس از آن مطرح شد که آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، تأکید کرد تهران تحت فشار به مذاکره تن نخواهد داد. این موضعگیری یک روز پس از آن صورت گرفت که ترامپ اعلام کرد نامهای برای دعوت ایران به مذاکره دربارهٔ یک توافق هستهای جدید ارسال کرده است.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، در پاسخ به پرسشی دربارهٔ هماهنگی احتمالی مسکو و تهران در این زمینه گفت: «خیر. ایران کشوری مستقل است و مواضع خود را در مسائل کلیدی سیاست خارجی تعیین میکند.»
ترامپ پیشتر تهدید کرده بود که سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران را از سر خواهد گرفت تا از دستیابی تهران به سلاح هستهای جلوگیری کند، هرچند همزمان تمایل خود به یک توافق جدید را نیز مطرح کرده است.
پسکوف دربارهٔ احتمال مذاکرات هستهای جدید گفت: «ایران به دنبال مذاکراتی مبتنی بر احترام متقابل و سازنده است.» وی همچنین افزود که روسیه به تلاشهای خود برای پیشبرد روند حلوفصل مسالمتآمیز پرونده هستهای ایران ادامه خواهد داد.
روسیه و ایران از زمان آغاز جنگ اوکراین، روابط خود را تقویت کردهاند و تهران با ارسال پهپادها به مسکو، نقش مهمی در این همکاری ایفا کرده است.
در همین حال سخنگوی وزارت خارجه روسیه از احتمال آمادگی تهران برای پذیرفتن محدودیتهایی در فعالیت هستهای خود در صورت لغو تحریمها سخن گفته است.
ماریا زاخارووا در مصاحبه مکتوب با روزنامه اسرائیلی هاآرتص گفت مسکو «این احتمال را رد نمیکند که ایران با محدود شدن برنامه هستهای خود و افزایش شفافیت در ازای لغو تحریمهای غرب موافقت کند».
او همچنین با اشاره به توافق هستهای قبلی بین ایران و قدرتهای جهانی، موسوم به برجام، گفت که «رویکرد مشابه» میتواند «برای ایجاد ثبات در وضعیت فعلی مفید باشد».
در روزهای اخیر گمانهزنیهایی درباره تلاش مسکو برای وساطت بین تهران و واشینگتن برای حل و فصل پرونده هستهای جمهوری اسلامی مطرح شده و مقامهای روسیه و آمریکا برخی از گزارشها را تایید کردهاند.
خانم زاخارووا در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آیا مسکو از نفوذ خود بر ایران در موضوع هستهای استفاده خواهد کرد گفت: «ما برای نزدیکترین همکاری با تهران و سایر طرفهای دخیل به منظور یافتن کاهش تنش و یافتن راه حلهای با دوام که به توافقی مؤثر و پایدار منجر شود آمادهایم.»
بقایی: نامهای از رئیسجمهور آمریکا دریافت نکردهایم
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه ۲۰ اسفند با تأکید بر اینکه «هیچ توجیهی برای فعال شدن مکانیزم ماشه وجود ندارد»، از احتمال برگزاری دور جدید گفتوگوهای هستهای ایران و اروپا در اواخر اسفند خبر داد.
اسماعیل بقائی در نشست خبری خود گفت که «فکر میکند» طرفهای اروپایی نیز به این نتیجه رسیدهاند که استفاده از مکانیزم ماشه ( بازگرداندن تمام تحریمها علیه ایران) نمیتواند ابزاری برای امتیازگیری باشد و از تبعات آن آگاه هستند.
وی همچنین افزود که این گفتوگوها به احتمال زیاد در سطح کارشناسی برگزار خواهد شد.
کشورهای اروپایی به تهران نسبت به حمایت از بازگشت سازوکار ماشه هشدار دادهاند.
در همین حال در حالی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در هفتههای اخیر همواره بر ترجیح خود به رسیدن به توافقی با جمهوری اسلامی تأکید داشته است، اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه گفت که جمهوری اسلامی نامهای از سوی رئیسجمهور آمریکا «دریافت نکرده است.»
اسماعیل بقائی در ادامه نیز گفت که «ما هیچگاه باب مذاکره به معنای واقعی کلمه را نبستهایم و در عین حال در مورد پیشنهاد مذاکره که مبتنی بر ارعاب و تهدید باشد، قائل نیستیم که چنین چیزی مذاکره است.»
سخنان بقایی در مورد کاهش بودجه برخی سازمانها از سوی آمریکا
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در سخنان روز دوشنبه خود کمک مالی آمریکا به سازمانها در کشورهای دیگر را نشاندهنده «رویکرد مداخلهجویانه» دولتهای این کشور و «بسیار معنادار» نامید.
به ادعای اسماعیل بقایی، خبرهای دوره اخیر در مورد قطع منابع مالی آمریکا به سازمانهایی در کشورهای دیگر «مشخص کرده» که «منابع معتنابهی پول در اختیار گروههای مخالف یا گروههایی که اسماً به عنوان گروه مخالف نام برده میشوند ولی در عمل در راستای سیاستهای آمریکا در سایر کشورها بودهاند» اختصاص یافته بود.
اشاره او ظاهراً به گامهای برداشته شده از سوی وزارت کارآمدی ایجاد شده در دولت دونالد ترامپ به رهبری ایلان ماسک، کارآفرین و کلانمیلیاردر حامی رئیسجمهور آمریکا است.
آقای ماسک و تیم او در یک ماه و نیم اخیر در راستای کاهش بودجه دولت فدرال و جبران بخشی از بدهی دو تریلیارد دلاری آمریکا، برخی از کمکهای خارجی را که دولتهای پیشین این کشور در طول دههها به سازمانهایی در سایر کشورها اختصاص میدادند، متوقف کردهاند.
پرسروصداترین قطع بودجه در این زمینه، مربوط به آژانس توسعه جهانی ایالات متحده، موسوم به یواساید است که دادگاههایی در آمریکا دولت آقای ترامپ را به ازسرگیری تخصیص بودجه در برخی طرحهای اضطراری آن فرا خواندهاند.
درحالی که فعالیتهای آژانس توسعه جهانی ایالات متحده در زمینه کمکهای انسانی و یاریهای بهداشتی بوده، با این حال، سخنگوی وزارت خارجه ایران مدعی شد که دولتهای مختلف آمریکا در دهههای اخیر از کمک مالی به سازمانها در خارج «برای ایجاد تفرقه و فتنه مورد نظر خود در کشورهای دیگر» استفاده میکردند.