دونالد ترامپ قصد ندارد در آغاز ریاست جمهوری خود توافق هسته‌ای با ایران را لغو کند ولی اصرار او بر مذاکرات مجدد با هدف گرفتن تضمین‌های بیشتر ممکن است این توافق مهم که خطر دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای را مهار کرد به خطر بیاندازد.
بردلی کلپر، تحلیل‌گر خبرگزاری آسوشیتدپرس، ماجرا را چنین توصیف می‌کند:
نمایندگان جمهوری خواه مجالس قانونگذاری آمریکا که در انتخابات اخیر موضع آنها تقویت شده از هم اکنون به فکر طرح‌هایی برای سنجش ایران در اجرای تعهدات آن کشور هستند.
دونالد ترامپ به عنوان نامزد ریاست جمهوری در مورد این توافق اظهارنظرهای متفاوتی داشت. آن را «شرم آور» و «بدترین توافقی که تاکنون امضا شده» توصیف کرد، در امتیازهایی که آمریکا داده اغراق کرده و از زمانبندی محدود این توافق در کاستن از حجم غنی سازی اورانیوم توسط ایران به‌شدت انتقاد کرده است.
او گفت قصد ندارد توافق را لغو کند ولی می‌خواهد مذاکرات جدیدی را در مورد آن آغاز کند و برخلاف دیپلمات‌های دولت باراک اوباما آماده است در صورت نرسیدن به توافق مطلوب مذاکرات را قطع کند.
با این همه طرح‌های دونالد ترامپ در این مورد مبهم اند و شروع یک مذاکره دیگر بسیار دشوار خواهد بود. ایران برای تجدید گفتگو در مورد توافقی که از آن راضی است انگیزه‌ای نخواهد داشت؛ و هیچ‌یک از پنج کشور دیگری که به مدت دو سال در این مذاکرات دشوار و فشرده شرکت داشتند و در نهایت به ده سال بحران هسته‌ای ایران پایان داد تاکنون تمایل به تجدید مذاکره را نشان نداده‌اند.
همان‌طور که آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران گفته است اگر دولت آمریکا این توافق را پاره کند «ما آن را آتش خواهیم زد». حسن روحانی رئیس جمهور ایران در روزهای اخیر گفت هیچ کشوری نمی‌تواند یکجانبه توافقی را که امضا کرده تغییر دهد. اشاره او به قطعنامه مصوب شورای امنیت سازمان ملل متحد در تأیید توافق هسته‌ای جامعه بین امللی با ایران بود.
براساس این توافق که مفاد آن از ژانویه امسال به اجرا درآمد، در ازای محدود شدن فعالیت‌های هسته‌ای ایران اکثر تحریم‌های بین‌المللی که اقتصاد آن کشور را به‌شدت تحت فشار قرار داده بود لغو شدند. با وجود تداوم تنش بین ایران و آمریکا بخصوص در منطقه در خاورمیانه و نقش ایران در بحران‌هایی نظیر سوریه و یمن، این توافق در مجموع محترم شمرد شده است.
هر دو طرف به نوعی از این توافق بهره می‌برند؛ ایران خواهان فشار اقتصادی جامعه بین‌المللی به رهبری آمریکا نیست و در مقابل واشنگتن نیز ترجیح می‌دهد خطر تشدید فعالیت‌های هسته‌ای ایران مهار شود. اما این توافق بر پایه‌های شکننده‌ای تکیه دارد. چه در حکومت ایران و چه در آمریکا جناح‌های تندرو و مخالف این توافق به دنبال بهانه‌ای برای لغو آن هستند. در چنین فضایی مشخص نیست شروط دونالد ترامپ برای تجدید مذاکره دقیقاً چه خواهد بود.
مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در فردای پیروزی دونالد ترامپ گفت: «این توافق فقط تا زمانی که هر دو طرف آنرا تأیید کنند، معتبر خواهد بود.»
همزمان قانونگذاران جمهوری‌خواه در حال بررسی اقدامات محتمل هستند. یکی از طرح‌های آنها احتمالاً تحریم آن بخش از صنایع و فعالیت‌های اقتصادی ایران است که از تولید موشک‌های بالستیک حمایت می‌کند به خصوص آن‌هایی که طبق توافق هسته‌ای از تحریم معاف شده‌اند.
طرح دیگر آنها اعمال فشار به سپاه پاسداران به خصوص با هدف محدود کردن فعالیت آن در سوریه و حمایت از تروریسم است. در مقابل ایران به بهانه چنین اقداماتی می‌تواند از مرزهای تعیین شده برای فعالیت هسته‌ای آن کشور فراتر برود و این شاید دقیقاً همان چیزی است که جمهوری خواهان آمریکا به دنبال آن هستند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون چند مورد کوچک از نقض تعهدات ایران از جمله انبار کردن آب سنگین را گزارش داده که برای تولید پلوتونیوم می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. اما مجازاتی در کار نبوده است. علاوه بر این ایران در موارد متعددی ممنوعیت توسعه سلاح‌های بالستیک به مدت هشت سال را که بخشی از مفاد توافق هسته‌ای است نقض کرد و در نتیجه آمریکا تحریم‌های محدودی علیه آن کشور وضع کرده است.
دولت اوباما عملاً در برخورد با این موارد فلج شده چون طبق توافق هسته‌ای پذیرفته است که آمریکا نمی‌تواند در رابطه با فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحریم جدیدی علیه آن کشور وضع کند. به عنوان مثال در واکنش به شلیک موشک توسط شیعیان حوثی یمن به سوی ناوهای آمریکایی، واشنگتن هیچ اقدام تنبیهی مستقیمی علیه ایران انجام نداد؛ و یا حضور ایران در نبردهای اخیر حلب که از نگاه آمریکا مصداق جرایم جنگی است، هیچ واکنش تندی از سوی واشنگتن برنیانگیخت؛ و هر گاه مقامات ایرانی در مورد کندی و یا محدود بودن روند اجرای توافق به خصوص در زمینه‌های اقتصادی شکایت کرده‌اند مقامات ارشد آمریکا از جمله جان کری وزیر خارجه تلاش کرده‌اند بانک‌ها را به معامله با ایران تشویق کنند.
مارک دوبوویتس کارشناس پژوهشکده بنیاد دفاع از دمکراسی و از مدافعان تحریم ایران می‌گوید در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ «دادن تمامی این امتیازهای یکجانبه به ایران متوقف می‌شود و دیگر بهانه و عذری پذیرفته نمی‌شود.»
