وزارت نیرو طی گزارش سالانه از صنعت برق ایران که در سایت رسمی خود منتشر کرده‌است، از افزایش توان تولید برق و افزایش چشمگیر مصرف گاز در این بخش در ایران خبر داده‌است. اما، افزایش ظرفیت تولید، به‌ویژه تولید برق از منابع تجدیدپذیر نسبت به برنامه‌ریزی‌های انجام شده، با تأخیر چشمگیر مواجه شده‌است.
بر اساس آمارهای این گزارش ۱۷۲ صفحه ای، توان نامی نیروگاه‌های ایران طی سال گذشته نسبت به سال ۹۵ حدود ۳ درصد افزایش یافته و به نزدیک ۷۹ هزار مگاوات رسیده‌است. البته، توان عملی نیروگاه‌ها بر اساس گزارش وزارت نیرو بیش از ۱۰ هزار مگاوات کمتر از این رقم است که نشان از کهنگی و از کارافتادگی بخشی از ظرفیت نیروگاهی کشور دارد.
ظرفیت نیروگاهی ایران قرار بود سالانه دست‌کم ۵ درصد افزایش یابد تا جلوی قطعی برق در تابستان گرفته شود. ایران در نظر داشت طی سال گذشته ۴۵۰۰ مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور اضافه کند، اما در عمل کمتر از ۲۵۰۰ مگاوات اضافه شد که ۵ درصد آن انرژی‌های نو است.
بر اساس برنامه‌ریزی وزارت نیرو در ابتدای سال گذشته خورشیدی، قرار بود ۶۹۰ مگاوات انرژی برقی از منابع تجدیدپذیر (انرژی‌های نو) به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شود، اما در پایان سال تنها ۱۰۰ مگاوات افزوده شد و سهم کنونی انرژی‌های نوین در کل تولید برق ایران کمتر از نیم درصد است.
بازده بخش عمده‌ای از نیروگاه‌های ایران بسیار کمتر از استانداردهای لازم است و جمهوری اسلامی پیشتر نیز اعلام کرده بود که برخی از نیروگاه‌ها بخاطر زیان‌دهی و بازدهی بسیار پایین تعطیل هستند.
میانگین بازده نیروگاه‌های حرارتی ایران در سال گذشته نسبت به سال ۹۵ تنها یک‌دهم درصد افزایش یافته و به ۳۷٫۹ درصد رسیده‌است. اما همین رقم نیز برای نمونه بسیار کمتر از نیروگاه‌های کشور همسایه ترکیه است که بالای ۵۰ درصد است.
افزایش مصرف گاز
یکی از نکات مثبت در صنعت برق ایران طی سال گذشته، جایگزینی حجم عظیمی از گاز بجای مصرف سوخت‌های مایع با آلایندگی بیشتر است. ایران در سال ۹۶ گازرسانی به نیروگاه‌ها را نسبت به سال قبل آن ۱۲٫۴ درصد افزایش داده و به نزدیک ۷۰ میلیارد متر مکعب رساند. مصرف نفت کوره و گازوئیل نیز هر کدام حدود ۱۶ درصد کاهش یافت. طی سال گذشته مجموعاً ۸ میلیارد و ۳۷۰ میلیون لیتر سوخت مایع در نیروگاه‌های کشور مصرف شد.
ایران قبلاً اعلام کرده بود که در سال گذشته کلا مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌ها را متوقف می‌کند، اما به‌خاطر عقب‌افتادگی در رشد تولید گاز، موفق به این کار نشد.
با اینحال، قابل ذکر است که برای نمونه در سال ۹۳ که ظرفیت نیروگاهی ایران حدود ۸ درصد کمتر از میزان فعلی بود، ایران حدود ۲۰ میلیارد لیتر نفت کوره و گازوئیل در نیروگاه‌ها مصرف کرده بود. در همان سال میزان مصرف گاز در این بخش نیز کمتر از ۴۹ میلیارد متر مکعب بود.
ایران یکی از کشورهایی است که به شدت از آلودگی هوا رنج می‌برد و بخشی از این آلودگی به‌خاطر مصرف سوخت‌های بسیار آلاینده مانند نفت کوره در کشور است.
افزایش صادرات و کاهش واردات
در کل و در عمل، تولید انرژی برقی ایران در سال گذشته حدود ۳۱۲ میلیارد کیلووات ساعت بوده‌است (وات واحد سنجش توان و وات ساعت واحد سنجش انرژی است).
در این میان ایران صادرات برق خود را نزدیک ۱۸ درصد افزایش داده و به نزدیک ۸ میلیارد کیلووات ساعت رسانده‌است. عمده صادرات برق ایران به عراق انجام می‌شود. قبلاً ترکیه نیز یکی از مشتریان عمده برق ایران بود، اما دو سالی است که از ایران برق وارد نمی‌کند.
واردات برق ایران نیز با کاهشی بیش از ۷ درصدی به حدود ۴ میلیارد کیلووات ساعت رسیده‌است. واردات برق ایران عمدتاً از ترکمنستان و ارمنستان است.
