معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه ایران در نشست حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت تداوم برجام صرفا با هزینه ایران امکان پذیر نیست و این «بازی زننده» با ایران «کارساز نخواهد بود».
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، غلامحسین دهقانی با اشاره به «پای‌بندی» ایران به برجام، در ادامه گفت اکنون این وظیفه کشورهای باقی‌مانده در برجام و اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی است «تا حسن نیت خود را نشان دهند و گام‌های عملی و جدی برای حفظ برجام در ظرف مدت تعیین شده بردارند».
آمریکا اردیبهشت پارسال از برجام خارج شد و تحریم‌های سختی علیه ایران وضع کرد. اروپا ماه‌هاست که برای راه‌اندازی سازوکار تجاری موسوم به «اینس‌تکس» تلاش می‌کند، اما این سازوکار هنوز عملیاتی نشده است.
پِر فیشر، رئس پیشین یکی از بانک‌های بزرگ آلمان که به عنوان رئیس اینس‌تکس منصوب شده نیز روز ۲۰ خرداد همراه هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، به تهران سفر کرد.
ایران اخیرا بخشی از تعهدات خود در برجام را معلق و تهدید کرد که در صورت عدم برخورداری از مزایای اقتصادی برجام، تعهدات بیشتری را به حال تعلیق درخواهد آورد.
آژانس بین‌المللی انرژی نیز تایید کرده است ایران بر سرعت خود در غنی‌سازی اورانیوم افزوده است.
به گفته آقای دهقانی، ایران تصمیم گرفت تا در راستای استیفای حقوق شناخته شده خود ذیل بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، «گام‌های عملی بردارد تا توازن از دست رفته در برجام را احیا نماید».
وی گفت: «ایران حداکثر خویشتن داری را در این رابطه نشان داده است. در این مقطع، ایران با این تصمیم خود در واقع به حفظ برجام کمک کرده است.»
تعلیق بخشی از تعهدات برجامی ایران با واکنش اعضای اروپایی برجام مواجه شده و آقای ماس نیز بعد از پایان سفرش به ایران گفت: «اگر جمهوری اسلامی از این توافق خارج شود، دچار انزوای بین‌المللی می‌شود و به نقطه‌ای بازمی‌گردد که قبل از این توافق بود. همه تحریم‌ها نیز بازمی‌گردد. این به نفع ایران نمی‌تواند باشد.»
با این حال وزارت خارجه روسیه روز سه‌شنبه اعلام کرد که «تعلیق بخشی از تعهدات برجامی ایران قابل درک است».
به گزارش وب‌سایت رسمی وزارت خارجه ایران، عباس موسوی سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی نیز چهارشنبه در واکنش به اظهارات ماس اعلام کرد: «سخنان ایشان مبنی برای اجرای تعهدات یک‌جانبه توسط ایران در یک توافق چندجانبه را خیلی درک نمی‌کنیم.»
در این میان سفر شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن به ایران نیز آغاز شده است. دولت ژاپن قبل از سفر وی، یکی از اهداف این دیدار را رایزنی و کمک به امنیت منطقه خلیج فارس و جلوگیری از تنش‌ها اعلام کرد.
اخیرا دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا نیز به ژاپن سفر کرده بود و گمانه‌زنی‌ها حاکی از تلاش ژاپن برای میانجی‌گری میان آمریکا و ایران است.
انتقاد ایران از اروپا به خاطر تعلل در راه‌اندازی اینس‌تکس در حالی است که آمریکا اعلام کرده است در صورتی که این سیستم تنها تجارت کالاهای غیرتحریمی و انسان‌دوستانه را شامل شود، با ممانعت واشینگتن مواجه نخواهد شد.
اما آقای دهقانی گفته است اروپا متعهد شده است تا «راه‌های عملی» برای عادی‌سازی و حتی ارتقای همکاری‌های اقتصادی با ایران، از جمله از طریق ایجاد کانال‌های بانکی مؤثر و تداوم صادرات نفت، گاز و محصولات پتروشیمی، طراحی کند.
او ادامه داد: «اما متأسفانه، علیرغم صدور بیانیه‌های سیاسی بی‌شمار و حمایت‌های لفظی، هیچ مکانیزم اجرایی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا و جبران تأثیرات آن به کار گرفته نشده است.»
صادرات نفت ایران مورد تحریم آمریکا است و اخیرا آمریکا بخشی از حوزه پتروشیمی ایران را نیز تحریم کرد.
وی درباره تعلیق بخشی از تعهدات برجامی ایران، گفته است که جمهوری اسلامی بر اهمیت برجام تأکید دارد و آماده است تا در صورت یافتن راه حلی رضایت‌بخش در رابطه با وضعیت غیرقابل قبول کنونی و بازگرداندن توازن و تضمین منافع مربوط به برداشتن تحریم‌ها، در تصمیم خود بازنگری کند.
