آغاز دوران یائسگی برای زنان با مشکلاتی همچون گُرگرفتگی، اختلال خواب، و کاهش تدریجی تراکم تودۀ استخوان همراه است.
مدتهاست که شیوههای «هورموندرمانی» برای مقابله با برخی عوارض ناشی از یائسگی معرفی شدهاند، اما بعضی زنان، بهدلیل نگرانی از عوارض جانبی این شیوههای درمانی، نسبت به استفاده از آنها، مردد هستند.
در این میان، متخصصان میگویند در مورد بیشتر زنان، عوارض این درمانها، در مقایسه با منافع آن ناچیز هستند؛ هرچند تأیید میکنند که هورموندرمانی، برای «همه زنان» مناسب نیست.
یائسگی میتواند به مجموعهای از علائم و نشانههای آزاردهنده منجر شود؛ از جمله گرگرفتگی، عرق شبانه و مشکلات خواب. درمانهای هورمونی نوید برطرف شدن این مشکلات را میدهند.
خیلی از زنان اما در رفتن به سراغ این شیوۀ درمانی تردید میکنند. دلیل آنهم این است که این شیوه از مدتها پیش با پرسشها و ابهاماتی همراه بوده است.
تا اوایل دهه ۲۰۰۰ این درمان بهطور گسترده تجویز میشد، اما در سال ۲۰۰۲ یک استفاده آزمایشی از یکی از این روشها متوقف شد، چون نگرانیهایی دربارهٔ افزایش خطر سرطان پستان و لخته شدن خون به وجود آمد.
بعدها تحقیقات نشان دادند که برای بیشتر زنان، مزایای هورموندرمانیهای جدید بسیار بیشتر از خطرات آن است. با این حال، تردید و نگرانی در میان بخشی از زنان همچنان باقی مانده است.
در عین حال تعداد زنانی که ترجیح میدهند به سراغ این درمانها بروند، رو به افزایش است. متخصصان اما میگویند باید در معرفی مزایا و معایب این شیوه درمانی، دقت و سختگیری بیشتری به خرج داده شود.
به گفته پزشکان، هورموندرمانی برای بسیاری از زنان، گزینه فوقالعادهای است؛ اما نه برای همه! این متخصصان توصیه میکنند که زنان پیش از تصمیمگیری، حقایق ظریف پیرامون روشهای مختلف را درنظر بگیرند.
هورموندرمانی میتواند بسیاری از نشانههای یائسگی، مثل گرگرفتگی، عرق شبانه و خشکی واژن را کاهش دهد یا از بین ببرد. در این دوره، سطح هورمونهای استروژن و پروژستروژن بهشدت افت میکند و همین باعث بروز مشکلات مختلف میشود.
یکی از روشها، درمان واژینال با دوز پایین استروژن است. چون مقدار بسیار کمی از این هورمون وارد خون میشود، احتمال بروز عوارض جدی پایین است. این شیوه بهویژه برای زنانی مناسب است که بیشتر از خشکی واژن شکایت دارند.
روشهای دیگر شامل قرص، برچسب پوستی، اسپری، ژل یا حلقههای واژینال است که دوز بیشتری از هورمون را وارد جریان خون میکنند و علائمی مثل گرگرفتگی را کاهش میدهند. این درمانها ترکیبی از استروژن و پروژستروژن هستند. بسیاری از زنان میگویند این روشها شاید معجزه نباشد، اما تأثیر مثبت بزرگی بر زندگیشان گذاشته است.
به گفته انجمن یائسگی آمریکا، اگر هورموندرمانی در کمتر از ده سال پس از یائسگی شروع شود، میتواند خطر بیماریهای قلبی و دیابت نوع ۲ را کاهش دهد و به حفظ تراکم استخوانی زنان کمک کند.
البته ریسکهایی هم وجود دارد. به گفته کارشناسان، بهطور کلی، استفاده از استروژن تا هفت سال و درمان ترکیبی استروژن- پروژستوژن بین سه تا پنج سال بیخطر دانسته میشود، بدون اینکه خطر سرطان پستان افزایش یابد.
با این حال، به گفته متخصصان انجمن یائسگی آمریکا این درمانها ممکن است احتمال سکته مغزی یا لخته خون را بالا ببرند؛ خطری که پس از قطع مصرف، تقریباً از بین میرود و در مصرف خوراکی بیشتر از اشکال دیگر دیده میشود.
پزشکان میگویند در بیشتر زنان، مزایای هورموندرمانی از خطرات آن بیشتر است، اما عواملی مثل سن، سابقه بیماری و مدت درمان باید در نظر گرفته شود. زنانی که سابقه سکته یا مشکلات خاص دارند، بهتر است سراغ این روشها نروند.
همچنین هشدار داده میشود که زنان فریب اطلاعات نادرست در شبکههای اجتماعی را نخورند.
از سوی دیگر، همچنان برخی راهکارهای غیر هورمونی هم برای مقابله با علایم یائسگی وجود دارند. از جمله یک داروی غیرهورمونی جدید به نام فزولینتانت (Fezolinetant) که با نام تجاری Veozah به فروش میرسد و بهخصوص در مورد گرگرفتگی و عرق شبانه موثر است. یا یکی از داروهای کنترل صرع به نام گاباپنتین (Gabapentin) که در دوز پایین، میتواند از شدت گرگرفتگی بکاهد. داروهایی که البته باید با تجویز پزشک معالج مصرف شوند.
و در نهایت آنچه که همه متخصصان در آن اتفاق نظر دارند اینکه ورزش مرتب و پیروی از یک رژیم غذایی سالم، میتواند به مدیریت علایم یائسگی کمک شایانی بکند.