گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران، گزارشی از شـش ماه تحقیقات خود را با ابراز نگرانی در مورد شمار اعدامها و شکنجه‌ها، اعدام نوجوانان، محاکمه و آزار کنشگران حقوق بشر، آزادی بیان و وضعیت حقوق زنان، اقلیت‌های قومی و عقیدتی، منتشر کرده‌است. نماینده ایران و شماری دیگر از کشورها نیز در این نشست سخن گفته‌اند.
عاصمه جهانگیر، گزارشگر ویژه سازمان ملل، سوم آبان‌ماه نخستین گزارش خود در مقام فعلی را از شـش ماهه اول سال ۲۰۱۷ میلادی، در جمع نمایندگان ایران، و دیگر کشورها ارائه کرده‌است. این گزارش در جلسه «کمیته سوم» نشست همگانی ملل متحد ارائه شده‌است. در نشستی که وضعیت اقلیت مسلمان در میانمار و وضعیت حقوق بشر در ایران، بازتاب عمده‌ای در آن پیدا کرد.
عاصمه جهانگیر در مورد شمار اعدامها در ایران ابراز نگرانی کرده، یادآوری کرده‌است که دست‌کم چهار متهم به انجام جرم در سن نوجوانی، از آغاز سال جاری میلادی اعدام شده‌اند و ۸۶ نوجوان دیگر در صف اجرای حکم هستند. او در مورد گزارش‌های مربوط به شکنجه، و نیز پیگرد، محاکمه و آزار و اذیت کنشگران حقوق بشر عمیقا ابراز نگرانی کرده‌است.
خانم جهانگیر می‌گوید همچنان گزارش‌هایی از نقض آزادی بیان، آزار روزنامه‌نگاران و احضار آن‌ها توسط نهاد‌های دولتی دریافت می‌کند. او در مورد سلب خودسرانه آزادی شهروندان دوتابعیتی ابراز نگرانی کرده و می‌گوید در گزارش او جزئیاتی از پرونده‌های مشخص موجود است.
خانم جهانگیر ضمن استقبال از وعده‌های حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، در مورد حقوق زنان، تاکید کرده واکنش‌های «عجیب» به کارزارهای مجازی، علیه حجاب اجباری، در کنار دیگر مسائل، نشان می‌دهد که دولت ایران همچنان برای عمل به وعده‌ها، باید به اقدامات بیشتری دست بزند.
نماینده سازمان ملل در بخشی دیگر از سخنان خود نیز تاکید کرده‌است که در مورد حقوق و وضعیت زنان نگرانی وجود دارد و قوانین و سیاست‌های تبعیض‌آمیز علیه این شهروندان باید برچیده شوند.
گزارشگر ویژه در مورد وضعیت اقلیت‌های قومی و باورمندان به عقاید و دین‌های دیگر، گزارش‌ها در مورد پیگرد، بازداشت‌های خودسرانه و یا شکنجه این دسته از شهروندان ابراز نگرانی کرده‌است.
عاصمه جهانگیر در گزارش خود خواستار اصلاح سازوکار قضائی ایران شده و نیز از مقام‌های مسئول خواسته‌است تا وضعیت قتل‌های زنجیره‌ای در پایان دهه نود میلادی را روشن کنند.
گزارشگر سازمان ملل در مورد پاگرفتن و گسترش «حکومت قانون» ابراز نگرانی کرده و افزوده که تهران باید از او برای دیدار و تحقیق دعوت کند. خانم جهانگیر یادآوری کرده‌است که گزارش او بر پایه اطلاعات دریافتی و راستی‌آزمایی‌شده، از شهروندان داخل و خارج از ایران تهیه شده‌است.
خانم جهانگیر در بخشی از سخنرانی خود گفته‌است نمایندگان جمهوری اسلامی با او همکاری کرده و به اکثر پرسش‌هایی که مطرح کرده بود، پاسخ داده‌اند. او در عین حال در مورد وقوع «تغییرات مثبت» و «بالا بودن نرخ شرکت‌کنندگان» در انتخابات محلی نیز سخن گفته‌است.
واکنش‌ها و «داد و فریاد»
نماینده جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به سخنان خانم جهانگیر گفته‌است تهران هدف «گزینشی با اغراض سیاسی» قرار گرفته و افزوده‌است هیچ دلیل خاصی وجود ندارد که چهار گزارش، مشخصا و فقط مربوط به ایران، ارائه شود. محمد حسنی‌نژاد تاکید کرده است که گزارش تازه نیز با اهداف سیاسی و به‌دور از واقعیت‌ها و حرفه‌ای‌گری منتشر شده‌است.
به گفته این مقام ایرانی مسائلی مانند فرمان ریاست‌جمهوری آمریکا در مورد منع ورود شهروندان کشورهای مسلمان یا «تحریم‌های غیرقانونی» موضوع گزارش‌های سازمان ملل قرار نگرفته و گزارش فعلی در مورد ایران نیز، شهروندان این کشور را که قربانی تروریسم شده‌اند، نادیده گرفته‌است.
آقای حسنی‌نژاد با انتقاد دوباره از گزارش‌های ویژه در مورد یک کشور خاص، می‌گوید گزارش خانم جهانگیر برپایه «گفت‌وگو و تعاملی معنی‌دار» تنظیم نشده‌است.
برخی کشورها، از جمله ایالات متحده و عربستان سعودی، به انتقاد از وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته و نماینده آمریکا، «سرکوب کنشگران مسالمت‌جو و بازداشت شهروندان خارجی» را محکوم کرده‌است. نماینده عربستان سعودی نیز گفته ایران «ریشه همه مشکلات» در خاورمیانه است.
برخی کشورها از جمله سوریه یا کره شمالی نیز، همانند ایران از گزارش خانم جهانگیر انتقاد کرده‌اند. روسیه نیز می‌گوید با گزارش گزینشی در مورد کشورهایی مشخص مخالف است.
شماری از کشورها می‌گویند با مقام‌های ایرانی برای بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران در ارتباط هستند و نمایندگان کشورهای اروپایی نیز در مورد مسائلی مانند فراوانی اعدامها در ایران ابراز نگرانی کرده‌اند.
بنا بر گزارش‌ها در جریان نشست کمیته سوم سازمان ملل، نمایندگان سوریه و عربستان، در واکنش به یکدیگر شروع به فریاد زدن کرده‌اند، به‌طوری‌که میکروفن هر دو قطع شده، هرچند فریادها همچنان ادامه پیدا کرده‌است.
شبکه خبری بلومبرگ می‌گوید پس از آن‌که عربستان از گزارش خانم جهانگیر ستایش کرده‌است، امجد قاسم‌آقا، دیپلمات سوری، از سازمان ملل خواست تا در مورد کارزار نظامی ائتلاف به رهبری ریاض در یمن، تحقیق کند. در این‌جا بود که نماینده عربستان در مخالفت صحبت‌های نماینده سوریه را قطع کرد.
بلومبرگ می‌گوید سپس مابقی نمایندگان و دیپلمات‌های حاضر در نشست «کمیته سوم» شاهد فریاد زدن مقام‌های سعودی و سوری بر سر یکدیگر، حتی پس از قطع‌شدن میکروفن آن‌ها بودند. در نهایت رئیس جلسه تصمیم گرفته‌است ده دقیقه فرصت تنفس بدهد.
