واردات خودرو به ایران چند سالی است با فشار لابی خودروسازان متوقف بوده است؛ اما برخی در بدنه مجلس و دولت ایران به دنبال باز کردن راه واردات خودرو هستند.
در سه سال پایانی دولت حسن روحانی، واردات خودرو ممنوع بود و حاصل این ممنوعیت افزایش قیمت شدید خودرو در بازار و ایجاد رانت برای تولیدکنندگان و خریداران خودروهای این شرکت‌ها شد.
چند ماهی است که مذاکراتی برای باز شدن واردات خودرو در دولت و مجلس ایران در جریان است. بازار خودرو ایران شرایط بسیار پر تشنجی دارد از طرفی دولت هم نیاز به درآمدهای واردات خودرو دارد در این میان اما لابی قوی خودروسازان تا کنون مانع واردات خودرو شده است.
این لابی چنان قوی است که طرح واردات خودرو مجلس توسط شورای نگهبان به مجلس ایران بازگشت خورد، اما حالا برخی نمایندگان از حل مشکل مطرح شده از سوی شورای نگهبان خبر می‌دهند.
بر اساس گزارش رسانه‌های ایران اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس ایرادات وارده به طرح آزادسازی واردات خودرو را یکی پس از دیگری برطرف کرده و حالا اصلاحیه جدیدی برای این طرح مطرح شده است.
در اصلاحیه جدید آمده است که شاخص کیفیت و مصرف سوخت خودروهای وارداتی و نیز تعداد مجاز واردات آنها متناسب با مابه‌التفاوت تولیدات داخلی و تقاضای مؤثر آنها طی یک سال گذشته مشخص می‌شود. این موارد را وزیر صمت پیشنهاد داده و با تأیید هیئت وزیران نهایی خواهد شد.
همچنین قطعاتی که به ازای صادرات آنها امکان واردات میسر خواهد شد، باید کد رهگیری دریافت کرده تا مجدداً و به شیوه‌های دیگر وارد کشور نشوند؛ ضمناً الزام داشتن نمایندگی رسمی از کمپانی‌های خارجی نیز برای واردات خودرو برداشته خواهد شد.
مصطفی میرسلیم یکی از مخالفان قدرتمند واردات خودرو است. او که در ساختار صنعت خودرو ایران، مجلس و مجمع تشخیص مصلحت ایران حضور پررنگی دارد چند ماه قبل با انتقاد از احتمال واردات دوباره خودرو، جو روانی گسترده‌ای را برای ممنوع ماندن واردات خودرو شروع کرد.
مصطفی میرسلیم معتقد است با توجه به تصویب این طرح، واردات به تولید داخل لطمه خواهد زد.
مخالفان واردات خودرو، ارزبر بودن واردات را بهانه می‌کردند، اما با وجود این طرح این افراد حالا ضربه به تولید ملی را بهانه می‌کنند. در مقابل برخی کارشناسان معتقدند که حمایت‌های زیاد از تولید خودرو سبب شده این صنعت مانند کودک ۵۰ ساله همچنان به رشد مناسب نرسیده باشد.
البته نیاز دولت به درآمد ناشی از واردات خودرو تا حدودی در حال تغییر بازی به زیان خودروسازان ایرانی است از طرفی دولت می‌خواهد سعی کند این جو روانی را ایجاد کند که برای تأمین منافع مردم به دنبال رقابتی کردن بازار خودرو است.
محمدحسین فرهنگی یکی از اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس در خصوص آزادسازی واردات خودرو گفته است: «فارغ از بحث شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام اکثر نمایندگان مجلس موافق طرح آزادسازی واردات خودرو بوده و پیگیر این طرح هستند.»
او توضیح داده است: «من موافق طرح آزادسازی واردات خودرو هستم اما نباید تولید داخل را نیز رها کرد. تولید داخل مشکلات زیادی دارد. نیروی مازاد بسیاری در تولید وجود داشته که برای این نیروها مرتب هزینه می‌شود. این هزینه نیز خود را در قیمت نهایی خودرو نشان می‌دهد. اکنون نزدیک به ۵۰ هزار نفر نیروی کار در دو خودروسازی مطرح کشور و در زیرمجموعه های آنان مشغول به کار هستند. اما تولید کنونی، برابر تمام ظرفیت نیست. مدیریت و تحریم در کنار یکدیگر به صنعت خودروسازی فشار آورده و قیمت‌ها را بالا می‌کشد.»
اما درباره تغییرات در قانون واردات خودرو در مجلس ایران چه می‌دانیم ؟
جواد حسینی‌کیا، نماینده مجلس ایران، گفته است: «در مصوبه جدید منشأ ارز موردنیاز برای واردات خودرو مشخص خواهد شد و بر همین اساس نیز تنها افرادی می‌توانند نسبت به واردات خودرو به کشور اقدام کنند که پیش از واردات، منشأ ارز خود را به بانک مرکزی اعلام کرده باشند. همچنین برای حل دیگر ایراد وارده از سوی شورای نگهبان نیز مقرر شده است وزیر صمت دستورالعمل اجرایی دقیقی را در خصوص واردات خودرو ابلاغ کند.»
البته به نظر می‌رسد اگر واردات خودرو به صورت مشروط و خاص باز شود، این اتفاق در سال آینده رخ خواهد داد.
