وزیر نفت ایران با ارسال نامه‌ای به محمد بارکیندو، دبیرکل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، خواستار توقف کار «کمیته نظارتی توافق اوپک و کشورهای هم‌پیمان» شد.
به گزارش سایت رسمی شرکت ملی نفت ایران، بیژن نامدار زنگنه در نامه خود با تاکید بر این که «کمیته نظارتی نظارتی توافق اوپک و کشورهای هم‌پیمان» به همراه «کمیته فنی مشترک»، «در ماه‌های اخیر از اهداف اولیه تشکیل خود فاصله گرفته است»، گفت که «کار این دو کمیته نمی‌تواند حافظ منافع جمعی اوپک باشد و باید کار خود را متوقف کند».
«کمیته نظارتی توافق اوپک و کشورهای هم‌پیمان» به همراه «کمیته فنی مشترک» از زمان توافق کاهش تولید نفت میان اعضای اوپک و کشورهای هم‌پیمان به رهبری روسیه، از ابتدای سال ۲۰۱۷ مسئولیت نظارت بر پایبندی اعضا به توافق کاهش تولید نفت و بررسی وضعیت بازار نفت را بر عهده دارند.
بعد از افت قیمت نفت به زیر ۳۰ دلار در ابتدای سال ۲۰۱۶، اوپک با برخی تولید‌کننده‌های نفت به رهبری روسیه وارد مذاکره شد تا تولید خود را کاهش دهند و قیمت نفت را بالا ببرند. نهایتا اواخر سال ۲۰۱۶ توافق شد که اوپک روزانه ۱.۲ میلیون بشکه و کشورهای غیر اوپک تا حدود نیمی از این میزان، از تولید خود بکاهند. اما در نیمه سال جاری، تولید نفت برخی از این کشورها، خصوصا ونزوئلا به میزانی کاهش یافت که در عمل افت تولید این مجموعه به ۲.۸ میلیون بشکه رسید.
ژوئن سال جاری، اعضای اوپک و کشورهای هم‌پیمان توافق کردند که تولید نفت را یک میلیون بشکه افزایش دهند تا میزان پایبندی اعضای پیمان به ۱۰۰ درصد ( کاهش ۱.۸ میلیون بشکه طبق توافق) برسد.
تفسیر ایران از توافق یاد شده این بود که «تنها» کشورهایی که کاهش تولید داشتند باید تولید خود را افزایش دهند، اما بسیاری از اعضای اوپک و غیر اوپک علنا اعلام کردند که هر کشوری که بتواند، باید بر تولید بیافزاید. تفسیر کمیته نظارتی نیز دقیقا همین نکته بود و طی چندین بیانیه که بعد از ماه ژوئن منتشر کرده است، از افزایش تولید «جمعی کشورهای عضو» استقبال کرده است.
از جمله، آخرین بیانیه کمیته نظارتی که در سایت رسمی اوپک منتشر شده است، می‌گوید که اعضای اوپک و کشورهای هم‌پیمان روی هم رفته تولید خود را افزایش داده و میزان پایبندی «جمعی» کشورهای هم پیمان در ماه سپتامبر به ۱۱۱ درصد رسیده است.
بر اساس گزارش رسمی اوپک، طی ماه آوریل‌سپتامبر تولید روزانه نفت ایران و ونزئلا به ترتیب حدود ۳۷۵ هزار بشکه و ۱۹۰ هزار بشکه کاهش یافته، اما مجموع کل تولید نفت اوپک (به مدد افزایش تولید دیگر کشورها) در مجموع بیش از ۶۰۰ هزار بشکه افزایش یافته است. اخیرا رویترز گزارش داده که اوپک در ماه اکتبر دوباره میزان تولید خود را به شدت افزایش داده است، در حالی که تولید ایران و ونزوئلا باز هم کاهش یافته است.
در کنار لیبی، کشورهای همسایه عربی ایران، خصوصا عربستان و عراق بیشترین سهم را در افزایش تولید داشته‌اند. روسیه نیز تولید خود را به میزان قابل توجهی افزایش داده است.
ونزوئلا که مانند ایران با کاهش تولید مواجه است و خود روسیه که از روابط نزدیکی با ایران دارد، از اعضای کمیته نظارتی هستند و گزارش‌های این کمیته با تایید آنها تهیه می‌شود.
اعضای کمیته نظارتی بر توافق اوپک و کشورهای هم‌پیمان عبارتند از: روسیه، ونزوئلا، عمان، الجزایر، کویت و امارات.
زنگنه در نامه خود می نویسد که «متاسفانه، در طول ماه‌های گذشته عملکرد کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک–غیراوپک و کمیته فنی مشترک بر مبنای تفسیر غلط از تصمیم‌های کنفرانس اوپک بوده است و اینجانب در مکاتبات خود در این دوره، این موارد را بارها یادآوری کردم».
وی گفت که «این دو کمیته از اهداف اولیه تشکیل خود فاصله گرفته‌اند و برخی اعضای اوپک عضو این دو کمیته ضمن اعلام آشکار همراهی با آمریکا در اعمال تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی آن کشور علیه ایران در تلاش برای استفاده ابزاری و سیاسی از این دو کمیته در حمایت از سیاست‌های آمریکا علیه ایران هستند».
آمریکا به غیر از ایران، علیه دو عضو دیگر کمیته نظارتی، روسیه و ونزوئلا، نیز تحریم‌هایی وضع کرده است.
زنگنه در ادامه اظهار داشت که «کار این دو کمیته نمی‌تواند حافظ منافع جمعی اوپک باشد و مادامی که شرح وظایف و اختیارات این دو کمیته به‌طور کامل تعریف نشده و به تصویب کنفرانس اوپک نرسیده فعالیت آنها قابل توجیه نیست از این رو بلافاصله باید کار خود را متوقف کنند. بنابراین دبیرخانه اوپک از ارائه هرگونه خدمات و هزینه برای آنها اجتناب کند. بدیهی است هرگونه گزارش یا پیشنهادی از سوی این دو کمیته قابل پذیرش نیست».
نپذیرفتن گزارش‌های کمیته‌های یاد شده در حالی است که نمایندگان این کشورها قرار است ۱۱ نوامبر (شنبه هفته آینده) در امارات تشکلی جلسه دهند و متعاقبا گزارش ماهانه خود را منتشر کنند.
