اقدام مجلس شورای اسلامی در استیضاح و برکناری وزیر اقتصاد همراه با اعلام کنارهگیری دوبارهٔ مشاور راهبردی رئیسجمهوری، واکنشهای گستردهای به همراه داشت و حامیان دولت از پایان دورهٔ «وفاق ملی» مسعود پزشکیان و «روزهای سخت» پیش رو برای آن سخن گفتند.
برکناری عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، و محمد جواد ظریف، معاون راهبردی رئیسجمهوری، ساعاتی پس از آن صورت گرفت که مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، در خصوص وضعیت بحرانی کشور و چشمانداز تیرهٔ آن هشدار داد.
آقای پزشکیان که روز ۱۲ اسفند برای دفاع از همتی به مجلس رفته بود، در سخنانی گفت که شخصاً مذاکره با آمریکا را برای حل مشکلات توصیه کرده بود اما وقتی علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، گفت که «مذاکره نخواهیم کرد»، «ما هم گفتیم چشم. تمام شد، رفت».
رسانههای حامی دولت پزشکیان روز دوشنبه ۱۳ اسفند وضعیت پیش رو را «فاتحهٔ وفاق»، «پایان وفاق» و رسیدن دولت مسعود پزشکیان به «بنبست» توصیف کردند.
اشارهٔ این رسانهها به اقدامات آقای پزشکیان در ماههای گذشته است که با شعار «وفاق ملی»، شماری از مخالفان اصولگرای خود را وارد دولت کرده بود.
یک رسانهٔ چاپ تهران، شرایط اقتصادی کشور در پی استیضاح منجر به برکناری عبدالناصر همتی را «اقتصاد درمانده بدون فرمانده» خواند و روزنامه اصولگرای رسالت نوشت: «دلار همتی را زمین زد».
ساعاتی پس از استیضاح عبدالناصر همتی با رأی موافق ۱۸۲ تن از ۲۹۰ نماینده مجلس، محمدجواد ظریف، معاون راهبردی مسعود پزشکیان، نیز از سمت خود کنارهگیری کرد.
ظریف که در دولت حسن روحانی هشت سال وزیر خارجه بود، در نخستین روزهای کار دولت پزشکیان نیز کنارهگیری کرد ولی بعد به کار بازگشت. او گفته است که روز یکشنبه غلامحسین محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، در دیداری از او خواسته از این سمت کنار برود و وی «فوراً» پذیرفته است.
آقای ظریف روز دوشنبه ۱۳ اسفند در شبکه «ایکس» نوشت رئیس قوه قضائیه «با اشاره به شرایط کشور» توصیه کرده که «برای پیشگیری از فشار بیشتر بر دولت، به دانشگاه بازگردم».
عباس عبدی، روزنامهنگار حامی جناح اصلاحات که در زمان انتخابات ریاستجمهوری از حامیان جدی دولت پزشکیان بود، در پی رویدادهای روز یکشنبه گفت: «پزشکیان با واقعیات سختی روبهرو شده که تصورش را هم نمیکرد.»
آقای عبدی در گفتوگو با سایت خبرآنلاین اظهار داشت که «وفاق به نقطهٔ مطلوب نرسید و ادامهٔ این وضع موجب زمین خوردن دولت میشود».
به گفتهٔ او، مواضع رسمی درباره (عدم) مذاکره احتمالی (با آمریکا) نیز راه را بسته است.
غلامحسین کرباسچی، شهردار پیشین و فعال جناح اصلاحطلب نیز در واکنش به خروج ظریف و همتی از دولت پزشکیان، به طعنه نوشت: «وقتی (احمد) میدری (وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی) و (محمدرضا) ظفرقندی (وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) هم بروند، وفاق کامل میشود».
محمدابراهیم انصاری لاری، تحلیلگر سیاسی و اصلاحطلب، نیز گفته که «دولت مسعود پزشکیان احتمالا روزهای سختی پیش رو خواهد داشت».
روحالله رحیمپور، تحلیلگر سیاسی در ترکیه، روز دوشنبه در گفتوگو با رادیوفردا گفت حاکمیت در وادار کردن ظریف به کنارهگیری، در واقع به مسعود پزشکیان «ضرب شست» نشان داده است.
اصولگرایان: کافی نیست، دیگرانی هم هستند که باید بروند
از سوی دیگر، روزنامه اصولگرای کیهان رویدادهای روز یکشنبه در صحنه سیاست جمهوری اسلامی ایران را «کمک مجلس به دولت برای اصلاح وضعیت اقتصادی» نامید و نوشت: «امید به خانهتکانی در دولت» تقویت شده است.
به نوشته کیهان، استیضاح «لازم اما ناکافی» بود و «کفایت کار به این است که تغییر وزیر اقتصاد و دارایی به تغییر رویکرد اقتصادی دولت هم بینجامد».
امیرحسین ثابتی، نماینده اصولگرای مجلس از تهران، در پیامی در شبکه «ایکس» با استقبال از کنارهگیری محمدجواد ظریف نوشت: «مسئولان دیگری نیز در دولت حضور دارند که آنها هم باید از سمت خود برکنار شوند».
خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، نوشت: رئیس قوه قضائیه به ظریف گفته بود که تابعیت مضاعف آمریکایی دو تن از فرزندانش «نقض آشکار» احراز پستهای حساس در دولت جمهوری اسلامی ایران است.
عبدالناصر همتی، وزیر برکنار شده، در دفاع از عملکرد شش ماهه اخیر خود گفته بود نمیخواهد از تریبون مجلس مطالبی را درباره حقایق (بحرانی) اقتصاد ایران بگوید که «امنیت کشور را به خطر بیندازد».
مسعود پزشکیان روز یکشنبه گفت: «ارادهای برای ریاست ندارد»، «دولت پول ندارد»، «وقتی رهبر گفت با آمریکا مذاکره نمیکنیم، گفتیم: چشم»، «قرار نیست معجزهای اتفاق بیفتد»، «اگر در این زمستان تا حدی هم برق مردم تأمین شد به خاطر سوزاندن مازوت بود»، «کشور بحران برق و آب و گاز دارد»، «وزارتخانهها پول ندارند که هیچ، بدهیهای کلان دارند»، «شرایط اقتصادی ایران امروز بسیار بدتر از جنگ با عراق است».
او با این حال گفت هنوز مطالب بسیار دیگری هست که نمیخواهد فاش کند تا «سطح توقع جامعه بالا نرود»، «دشمن سوء استفاده نکند» و ناامیدی به جامعه «پمپاژ نشود».
حسن روحانی، رئیسجمهور پیشین، به تازگی با اشاره تلویحی به اصرار رهبر جمهوری اسلامی در عدم مذاکره با آمریکا برای دستیابی به راه حل معضلات گفته است در این وضعیت بحرانی کشور «یک اشتباه منجر به سقوط نظام خواهد شد».