در ادامه تلاش جمهوری اسلامی برای عدم بازگشت تحریمهای سازمان ملل در قالب «سازوکار ماشه»، معاون وزیر خارجه ایران اروپاییها را به داشتن «جانبداری و انگیزه سیاسی» متهم کرد.
سعید خطیبزاده که در ژنو، سوئیس، با خبرنگاران گفتوگو میکرد روز جمعه ۲۸ شهریور طرفهای اروپایی برجام را متهم کرد «کاری که میکنند بر اساس جانبداری سیاسی و انگیزه سیاسی است».
اشاره او به فعال شدن سازوکار ماشه توسط سه طرف اروپایی برجام است.
فرانسه، بریتانیا و آلمان به عنوان طرفهای اروپایی برجام روز ششم شهریور در نامهای به شورای امنیت سازمان ملل فرایند فعال کردن مکانیسم یا سازوکار ماشه را آغاز کردند.
آنها با استناد به عدول ایران از تعهدات برجامی خود از سال ۲۰۱۹ بخصوص افزایش سطح غنیسازی اورانیوم، فرایندی ۳۰ روزه را آغاز کردند و از ایران خواستند علاوه بر آن که دسترسی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تأسیسات هستهای خود را -که بعد از جنگ ۱۲ روزه قطع شده بود- فراهم کند، مذاکرات مستقیم با آمریکا درباره پروندهٔ هستهایش را ازسرگیرد.
با این همه رئیسجمهور فرانسه روز ۲۷ شهریور در اظهارنظری بدبینانه پیشبینی کرد که تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در قالب «سازوکار ماشه» تا پایان ماه سپتامبر اتفاق خواهد افتاد.
شورای امنیت سازمان ملل قرار است روز جمعه ۲۸ شهریور دربارهٔ قطعنامهای رأیگیری کند که بر اساس آن، تحریمهای سازمان ملل علیه ایران به طور دائم لغو میشود، قطعنامهای که گفته میشود بعید است رأی بیاورد.
همزمان با نزدیک شدن به این تاریخ، مقامهای وزارت خارجه ایران نیز بر تلاش خود برای گریز از تبعات سازوکار ماشه افزودهاند.
در همین زمینه خطیبزاده روز جمعه گفت: «اروپاییها با سعی در استفاده غلط از سازوکار گنجاندهشده در برجام در چند سطح مرتکب اشتباه شدهاند.»
عباس عراقچی هم پیشتر در پیامی در شبکهٔ ایکس نوشته بود که اروپاییها حق «حقوقی، سیاسی یا اخلاقی» فعال کردن سازوکار ماشه را ندارند.
سعید خطیبزاده روز جمعه در ادامه با کلامی تهدیدآمیز گفت: «اگر اروپاییها این راه را ادامه بدهند، سطح پیشبینیناپذیری را به بالاترین حد ممکن میرسانند و مسئول... هر گونه خطرات احتمالی آینده خواهند بود.»
ساعاتی پیشتر، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، خبر داده بود: «از جانب جمهوری اسلامی ایران، روز گذشته طرحی معقول و قابلاجرا را به همتایان اروپایی ارائه دادم تا از وقوع بحرانی غیرضروری و قابل اجتناب در روزهای آینده جلوگیری شود.»
عراقچی در ادامه مدعی شده بود: «با این حال، بهجای آن که به محتوای این طرح پرداخته شود، ایران اکنون با مجموعهای از بهانهها و طفرهرویهای آشکار مواجه است؛ از جمله ادعای مضحکی مبنی بر اینکه وزارت امور خارجه نماینده تمام ساختار سیاسی کشور نیست.»
خبرنگار وال استریت جورنال در شبکه ایکس به نقل از منابع خود در این باره توضیح داده بود که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیشنهاد تازه عراقچی را «ناکافی» میدانند، چون «شامل خواستههای گستردهای همچون تمدید سازوکار ماشه یا حتی لغو کامل قطعنامه ۲۲۳۱ در ازای صرفاً اعلام نیت از سوی ایران و بدون هیچ اقدام عملی مشخص است».
تحریمهای لغو شده ایران که در صورت فعال شدن سازوکار ماشه بازمیگردند به قطعنامهٔ ۲۲۳۱ شورای امنیت مربوط میشوند. این قطعنامه که بر توافق برجام صحه گذاشت ده ساله است و اکتبر امسال،دو هفته دیگر، منقضی میشود.
روند اعمال مجدد تحریمهای سازمان ملل علیه ایران به گونهای طراحی شده است که در سازمان ملل متحد غیرقابل وتو باشد. این روند در پایان ماه سپتامبر اجرایی خواهد شد، مگر اینکه شورای امنیت سازمان ملل با توقف آن موافقت کند.