نیویورک‌تایمز: بحثی تازه بر سر حفظ زیرساخت‌های هسته‌ای ایران و مشارکت احتمالی با کشورهای عربی
ایران و ایالات متحده روز شنبه دومین دور از گفت‌وگوهای دیپلماتیک دربارهٔ فعالیت‌های هسته‌ای تهران را به پایان رساندند و دستورکاری برای مذاکراتی با شتاب بیشتر تعیین کردند؛ مذاکراتی که به گفته مقام‌های ایرانی، نیازمند برچیدن زیرساخت‌های گسترده هسته‌ای ایران نخواهد بود.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، پس از دیدار با استیو ویتکاف، نماینده دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، گفت که یک گروه کارشناسی طی روزهای آینده تشکیل جلسه خواهد داد تا جزئیات فنی را بررسی کند؛ از جمله تعیین سقف مجاز برای غنی‌سازی اورانیوم، میزان ذخایر هسته‌ای قابل نگهداری توسط ایران، و چگونگی نظارت و راستی‌آزمایی بر اجرای هرگونه توافق احتمالی.
روزنامه نیویورک‌تایمز روز شنبه در گزارشی در این مورد نوشت که «مقام‌های ایرانی گفته‌اند که زیرساخت هسته‌ای‌ای را که میلیاردها دلار برای آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند، برنمی‌چینند و نابود نخواهند کرد. آقای ویتکاف نیز به‌صورت خصوصی به مقام‌های دولت آمریکا گفته که اگر بر برچیدن کامل این زیرساخت‌ها اصرار شود، بعید است بتواند به توافقی در این مذاکرات دست یابد.»
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، به نیویورک‌تایمز گفت: آغاز مرحله فنی مذاکرات نشانه‌ای از عمل‌گرایی است و نشان می‌دهد که بحث دربارهٔ برچیدن برنامه هسته‌ای ایران بیشتر جنبهٔ تبلیغات عمومی داشته است.»
بنا بر این گزارش، «ایران پیشنهاد راه‌اندازی یک پروژهٔ مشترک برای ادارهٔ تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای خود را مطرح کرده است؛ گزینه‌ای که می‌تواند به دولت ترامپ این امکان را بدهد که اعلام کند توافقی متفاوت از آنچه در دوران اوباما بسته شد، به‌دست آورده است.»
نیویورک‌تایمز می‌نویسد که به گفتهٔ آقای واعظ و یکی از مقام‌های ارشد ایرانی آشنا با این مذاکرات، هنوز روشن نیست که ایالات متحده یا کشور ثالثی، ترجیحاً یکی از همسایگان عرب ایران در خلیج فارس، طرف این مشارکت باشد، اما چنین گزینه‌ای می‌تواند یک لایهٔ اضافی از تضمین را برای صلح‌آمیز بودن برنامهٔ هسته‌ای ایران فراهم کند. این مقام ایرانی به دلیل حساسیت مذاکرات نخواست نامش فاش شود.
آقای واعظ گفت: «مفهوم برنامه هسته‌ای ایران به‌صورت یک مشارکت مشترک با کشورهای عربی یا ایالات متحده، لایهٔ مضاعفی از نظارت در محل ایجاد می‌کند که ماهیت صلح‌آمیز این برنامه را تضمین خواهد کرد.»
این مقام ارشد ایرانی همچنین به نیویورک‌تایمز گفت که ایران آمادگی دارد ذخایر اورانیوم غنی‌شدهٔ خود را به روسیه یا کشور دیگری منتقل کند، مشابه کاری که در آغاز اجرای توافق سال ۲۰۱۵ (برجام) انجام داد. ایران از آن زمان به بعد به‌طور چشم‌گیری میزان این ذخایر را افزایش داده است، و اکنون به اندازه‌ای اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در اختیار دارد که اگر تصمیم به تسلیحاتی‌کردن آن بگیرد، می‌تواند برای ساخت بیش از شش بمب هسته‌ای کافی باشد.»
نیویورک‌تایمز در پایان گزارش خود می‌نویسد که: رسانه‌های ایرانی و برخی از مفسران محافظه‌کار تصویری از پرچم‌های کوچک ایران و آمریکا را که کنار یکدیگر روی میز مذاکرات قرار گرفته بودند، منتشر کردند؛ تصویری متفاوت با سوزاندن یا لگدمال‌کردن پرچم آمریکا که معمولاً در راهپیمایی‌های طرفداران دولت دیده می‌شود.
یک مقام ارشد آمریکایی: در مذاکرات رم پیشرفت بسیار خوبی داشتیم
یک مقام ارشد آمریکایی گفت که مذاکرات روز شنبه در رم با «پیشرفت بسیار خوب» همراه بود.
این مقام ارشد آمریکایی که خواست نامش فاش نشود شامگاه شنبه به گروهی از خبرنگاران گفت: «امروز در رم بیش از چهار ساعت در دور دوم مذاکرات خود پیشرفت بسیار خوبی در گفت‌وگوهای مستقیم و غیرمستقیم داشتیم.»
به گزارش خبرگزاری رویترز و وبسایت اکسیوس، این مقام آمریکایی همچنین با اشاره به توافق دو طرف برای دیدار دوباره در هفته آینده، از عمان برای تسهیل مذاکرات و از ایتالیا برای میزبانی مذاکرات شنبه قدردانی کرد.
مقام‌های ایالات متحده هنوز به طور رسمی درباره دور دوم مذاکرات هسته‌ای با ایران اظهار نظر نکرده‌اند.
نتانیاهو: از تعهد خود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای ذره‌ای عقب‌نشینی نمی‌کنم
نخست وزیر اسرائیل پس از پایان دومین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا تاکید کرد که همچنان به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهد است و قدمی از آن عقب‌نشینی نمی‌کند.
بنیامین نتانیاهو شامگاه شنبه در پیامی ویدئویی گفت: «من متعهد به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هستم؛ تسلیم نمی‌شوم، رها نمی‌کنم و از آن عقب نخواهم نشست. حتی یک میلی‌متر.»
در روزهای اخیر ابتدا نیویورک تایمز و پس از آن برخی منابع خبری دیگر گزارش دادند که دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، در دیدار چندی پیش خود با بنیامین نتانیاهو در کاخ سفید، با طرح‌های اسرائیل برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران مخالفت کرد و گفت ترجیح فعلی او اولویت قرار دادن مذاکرات دیپلماتیک با تهران است.
با این حال خبرگزاری رویترز صبح شنبه به نقل از یک مقام اسرائیلی و دو منبع مطلع گزارش داد که مقامات اسرائیل اکنون بر این باورند که این کشور می‌تواند اقدام به حمله محدود و کوچک‌تری بکند که کمتر به حمایت آمریکا نیاز داشته باشد.
شورای امنیت ملی کاخ سفید در پاسخ به درخواست رویترز در این باره به اظهارات آقای ترامپ در روز پنجشنبه ارجاع داده است که گفته بود اقدام نظامی اسرائیل را رد نکرده اما «عجله‌ای ندارم».
عراقچی: برجام دیگر به‌اندازۀ کافی پاسخگوی ما نیست
مقامات آمریکایی پس از دور دوم مذاکرات هنوز موضع رسمی ابراز نکرده‌اند، اما وزیر خارجه ایران علاوه بر چند گفت‌وگو با رسانه‌های ایران، در شبکه‌ی ایکس به زبان انگلیسی نوشت که هیئت ایرانی در مذاکرات اعلام کرده است که توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام) دیگر به‌اندازۀ کافی پاسخگوی نیازهای جمهوری اسلامی ایران نیست.
عباس عراقچی نوشت: «به‌روشنی بیان کردیم که بسیاری در ایران بر این باورند که برجام دیگر برای ما کافی نیست. برای آن‌ها، آنچه از آن توافق باقی مانده، صرفاً "درس‌هایی آموخته‌شده" است. شخصاً، مایلم با این دیدگاه موافق باشم.»
او که ساعتی قبل در گفت‌وگو با تلویزیون ایران گفته بود «دلیلی برای خوشبینی زیاد و بدبینی زیاد وجود ندارد»، در این پیام به زبان انگلیسی نوشت: «در حال حاضر، شاید خوشبینی موجه باشد، اما صرفاً با میزان بسیاری احتیاط».
جمهوری اسلامی پس از خارج شدن دونالد ترامپ از برجام، تعهدات خود در این توافق را کنار گذاشت، اما اگر تا پیش از انقضای برجام در ۲۶ مهرماه امسال مکانیسم ماشه که در این توافق آمده فعال شود، تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به‌طور خودکار و فوری دوباره اجرا می‌شود.
بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور اروپایی برجام، پیش از شروع مذاکرات ایران و آمریکا، با استناد به عدم پایبندی ایران به توافق اتمی و گسترش برنامه هسته‌ای خود، برای آغاز روند بازگرداندن تمام تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اعلام آمادگی کرده بودند.
وزیر خارجه ایران پس از پایان دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا که به میزبانی وزیر خارجه عمان در رم برگزار شد، اعلام کرد که دور بعدی مذاکرات با آمریکا قرار است ششم اردیبهشت در عمان با حضور استیو ویتکاف، فرستاده آمریکا، برگزار شود، اما کارشناسان فنی دو طرف از چهارشنبه سوم اردیبهشت در عمان وارد جزئیات طرح توافق می‌شوند.
او همچنین گفت: «فضای مذاکرات سازنده و رو به جلو بود» و دو طرف «در خصوص یک سری اصول و اهداف به تفاهم بهتری» رسیدند.
یک تحلیلگر اسرائیلی: هنوز چالش‌های زیادی وجود دارد، ولی مخالفان توافق نگرانی‌شان باید شروع شود
یک تحلیلگر ارشد اطلاعاتی و پژوهشگر اسرائیلی می‌گوید با این‌که جزئیات مذاکرات ایران و آمریکا هنوز مشخص نیست و چالش‌های بسیاری وجود دارد، «وجود گفت‌وگوهای فنی نشان می‌دهد که بحث‌ها محتوای واقعی دارند و صرفاً در سطح سیاسی یا نمادین نیستند».
دانی سيترينوویچ که سابقۀ ریاست بخش ایران در یکی از زیرمجموعه‌های سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل را هم دارد، در شبکۀ ایکس نوشت: «مذاکرات تا این لحظه از هیچ خط قرمزی عبور نکرده است. وجود گفت‌وگوهای فنی نشان می‌دهد که بحث‌ها محتوای واقعی دارند و صرفاً در سطح سیاسی یا نمادین نیستند. هر دو طرف "جدی هستند و با نیت واقعی وارد مذاکرات شده‌اند. و هر دور مذاکره، اجرای "ایده‌های دیگر" برای مقابله با برنامۀ هسته‌ای ایران را به تعویق می‌اندازد.»
این تحلیلگر اسرائیلی همچنین نوشت: «جزئیات هنوز مشخص نیست و بدون تردید چالش‌های زیادی وجود دارد، اما آن‌هایی که با توافق مخالف‌اند، نگرانی‌شان باید شروع شود.»
وزیر خارجه اسرائیل: اگر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای از راه دیپلماتیک حاصل شود، اسرائیل به آن متعهد خواهد بود
گیدئون سعار، وزیر خارجه اسرائیل، می‌گوید «اسرائیل به هدف جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهد است و اگر این هدف از راه دیپلماتیک حاصل شود، پذیرفته خواهد شد».
آقای سعار در گفت‌وگویی که روزنامۀ بریتانیایی تلگراف امروز منتشر کرد، دربارۀ گزارش نیویورک‌تایمز مبنی بر برنامۀ اسرائیل برای حمله به ایران در اردیبهشت ماه و مخالفت ترامپ با این برنامه نیز گفت: «چیزی دربارۀ چنین تصمیمی به خاطر ندارم.»
وزیر خارجه اسرائیل گفت: «من عضو کابینه امنیتی و همۀ محافل حساس هستم و چیزی دربارۀ چنین تصمیمی به خاطر ندارم. فکر نمی‌کنم چنین تصمیمی گرفته شده باشد.»
روزنامه «نیویورک‌تایمز» ۲۷ فروردین به‌نقل از مقامات دولت آمریکا و منابع دیگر نوشته بود که رئیس‌جمهور ایالات متحده با حملۀ برنامه‌ریزی‌شدۀ اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران مخالفت کرده و ترجیح داده که وارد مذاکره با تهران برای محدودسازی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی شود.
بر اساس این گزارش، اسرائیل برنامه‌هایی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران در اردیبهشت‌ماه طراحی کرده بود با این هدف که توانایی تهران برای ساخت سلاح هسته‌ای را به‌مدت یک سال یا بیشتر عقب بیندازد.
دونالد ترامپ نیز روز ۲۸ فروردین در دیدار با نخست‌وزیر ایتالیا گفت: «نمی‌گویم این حمله را رد کردم اما عجله‌ای برای انجام آن ندارم، زیرا فکر می‌کنم ایران این شانس را دارد که کشوری بزرگ باشد».
وزیر خارجه اسرائیل در مصاحبه با تلگراف همچنین با اعلام این‌که اسرائیل در این زمینه مستقیماً با آمریکا و دوستان اروپایی‌اش در تماس است، افزود: «فکر می‌کنم همه هدف مشترکی داریم» و «من احتمال نمی‌دهم که بخواهند با توافق‌های جزئی، رسیدن به راه‌حل واقعی را به تعویق بیندازند».
گیدئون سعار همچنین گفته است «ایران اکنون در موضع ضعف نسبی است و باید از این وضعیت برای رسیدن به هدف استفاده کرد، نه این‌که اجازه دهیم ایران برای راحتی، وقت‌کشی کند تا شرایط تغییر کند».
نرخ دلار در بازار ایران به کانال ۸۲ هزار تومان سقوط کرد
نرخ دلار در بازار ایران پس از پایان گرفتن مذاکرات ایران و آمریکا بار دیگر کاهش یافت و وارد کانال ۸۲ هزار تومان شد.
صبح روز شنبه ۳۰ فروردین نرخ دلار در بازار ایران در کانال ۸۵ هزار تومان قرار داشت، اما در ساعات پایانی روز وارد کانال ۸۲ هزار تومان شد.
این در حالی است که نرخ دلار در نخستین روزهای فروردین برای نخستین بار مرز صد هزار تومان را هم رد کرده و ۱۸ فروردین ماه به حدود ۱۰۶ هزار تومان رسیده بود.
یک روز پیش از دور اول مذاکرات که شنبه ۲۳ فروردین انجام شد، قمیت دلار در کانال ۱۰۰ هزار تومان بود، اما پس از این نشست روند سقوط قیمت دلار آغاز شد، پس از انتشار بیانیۀ کاخ سفید به حدود ۹۴ هزار تومان رسید و بامداد یکشنبه، همزمان با انتشار اخبار دیگری مبنی بر مثبت بودن مذاکرات میان ایران و آمریکا، به کمتر از ۹۰ هزار تومان رسید تا صبح امروز که با نوسان طی چند روز در کانال ۸۵ هزار تومان قرار داشت.
کاهش امروز نرخ دلار و ورود آن به کانال ۸۲ هزار تومان در حالی است که سال گذشته در چنین روزی نرخ دلار حدود ۶۷ هزار تومان بود.
عراقچی می‌گوید موضوع مذاکرات فقط برنامه هسته‌ای است و آمریکایی‌ها «تاکنون این مسئله را رعایت کرده‌اند»
وزیر خارجه ایران، در پایان دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا، گفت «تنها موضوع» مذاکرات از نظر جمهوری اسلامی اعتمادسازی در مورد برنامه هسته‌ای ایران در مقابل رفع تحریم‌ها است و مذاکره‌کنندگان آمریکایی نیز «تاکنون این مسئله را رعایت کردند».
این در حالی است که استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور ایالات متحده که ریاست هیئت آمریکایی را در مذاکرات برعهده دارد، یک روز پس از دور نخست مذاکرات گفته بود تهران نیازی به غنی‌سازی بالاتر از ۳.۶۷ درصد ندارد و محور توافق با آن «راستی‌آزمایی سطح غنی‌سازی اورانیوم و همچنین راستی‌آزمایی ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای، از جمله موشکی، خواهد بود».
با این حال، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز ۲۸ فروردین، در توضیح اظهارات متفاوت مقامات آمریکا پیرامون مذاکرات ایران و آمریکا، گفت: «این‌ها مسائلی هستند که شاید برخی بخواهند در رسانه‌ها مطرح شود، اما ماهیت مذاکرات این‌طور نیست و بازتاب روند واقعی مذاکرات نیست.»
عباس عراقچی همچنین اعلام کرد که هنوز زمان ورود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مذاکرات نرسیده است.
او به خبرگزاری ایرنا گفت: «آژانس بخشی از این روند خواهد بود و نقش مهمی هم خواهد داشت. حضور ایشان مفید است، اما در داخل مذاکرات هنوز خیر، چرا که هنوز به مرحله‌ای نرسیدیم که نیاز به این کار باشد.»
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که هفته گذشته به تهران سفر کرده بود، امروز در رم نیز حضور داشت و با وزیر خارجه ایتالیا دیدار و اعلام کرد «از نقش سازنده و روزافزون ایتالیا در حمایت از صلح، در مقطعی حساس که دیپلماسی بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد، استقبال می‌کنم».
وزارت خارجه عمان: هدف مذاکرات دستیابی به توافقی منصفانه، پایدار و الزام‌آور است
وزارت خارجه عمان با انتشار بیانیه‌ای تأیید کرد که دور بعدی مذاکرات ایران و آمریکا در روزهای آینده در مسقط، پایتخت این کشور، برگزار خواهد شد.
در این بیانیه که پس از پایان مذاکرات رم منتشر شد، آمده است: «هدف از این مذاکرات دستیابی به توافقی منصفانه، پایدار و الزام‌آور است که تضمین کند ایران به‌طور کامل از سلاح‌های هسته‌ای و تحریم‌ها عاری شود و در عین حال بتواند توانایی خود در توسعه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای را حفظ کند.»
دور نخست مذاکرات در مسقط برگزار شده بود و میانجی‌گری مذاکرات امروز نیز همچون نشست مسقط بر عهده بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، بود.
این مذاکرات اندکی پیش از ظهر شنبه پشت درهای بسته در سفارت عمان در رم آغاز شد و پس از چهار ساعت به پایان رسید.
وزارت خارجه عمان در بیانیه امروز همچنین تأکید کرده است که «تنها از طریق گفت‌وگو و ارتباط شفاف است که می‌توانیم به توافقی معتبر و تفاهمی دوجانبه دست یابیم؛ توافقی که به نفع همه طرف‌های ذی‌ربط در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی باشد».
عراقچی: به تفاهم بهتری در یک سری اصول و اهداف رسیدیم؛ از چهارشنبه کارشناسان وارد جزئیات طرح توافق می‌شوند
وزیر خارجه ایران اعلام کرد که دور بعدی مذاکرات با آمریکا قرار است ششم اردیبهشت در عمان با حضور استیو ویتکاف، فرستاده آمریکا، برگزار شود، اما کارشناسان فنی دو طرف از چهارشنبه سوم اردیبهشت در عمان وارد جزئیات طرح توافق می‌شوند.
عباس عراقچی پس از پایان دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا در رم که حدود چهار ساعت زمان برد، گفت: «فضای مذاکرات سازنده و رو به جلو بود» و دو طرف «در خصوص یک سری اصول و اهداف به تفاهم بهتری» رسیدند.
او همچنین افزود «قرار شد مذاکرات ادامه پیدا کند و وارد مرحله بعدی در سطح کارشناسان شود».
به‌گفته عراقچی، مذاکرات کارشناسی فنی در سطح کارشناسان از روز چهارشنبه سوم اردیبهشت در عمان آغاز خواهد شد «تا وارد جزئیات شوند و به طرح چارچوبی برای توافق برسند».
وزیر خارجه ایران همچنین از برگزاری دور مذاکرات بین او و ویتکاف در عمان در روز شنبۀ ششم اردیبهشت خبر داد و گفت دستور آن بررسی نتیجۀ کار کارشناسان خواهد بود.