مقامات سازمان انرژی اتمی ایران خبر دادند که تهران از روز دوشنبه ۳۰ اردیبهشت ضمن حفظ درصد غنی‌سازی بر اساس برجام، میزان تولید اورانیوم با غنای پایین را به چهار برابر افزایش داده است.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، اعلام کرد از امروز تولید مواد غنی شده ٣.٦٧ درصد ایران به چهار برابر افزایش یافت.
براساس این گزارش، این موضوع به به معنای افزایش غنای مواد و یا افزایش تعداد ماشین‌های سانتریفوژ و یا تغییر نوع سانتریفوژها نیست بلکه با همین وضعیت فعلی این مواد چهار برابر خواهد شد.
ایران روز ۱۸ اردیبهشت و در سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، از توقف برخی از تعهداتش ذیل برجام خبر داد، و در ضمن به بریتانیا، آلمان و فرانسه ضرب‌الاجلی ۶۰ روزه داد که منافع اقتصادی ایران تأمین شود وگرنه به گفته حسن روحانی، رئیس‌جمهوری، «دو اقدام دیگر را شروع می‌کنیم و سطحی در غنی‌سازی برای ما مطرح نخواهد بود».
افزایش میزان غنی‌سازی اورانیوم ایران در حالی انجام شده که مطابق برجام، میزان ذخیره اورانیوم غنی‌شده در ایران نباید از سقف ۳۰۰ کیلوگرم بیشتر شود.
در همین حال آقای کمالوندی گفت که ذخیره اورانیوم ایران « ظرف چند هفته» به سقف ۳۰۰ کیلو خواهد رسید.
وی تاکید کرد: «ظرفیت چهار برابری امروز پیامی است به طرف‌های مقابل. این ظرفیت با همین میزان سانتریفوژ قابل افزایش بیشتر هم هست. لذا دیری نخواهد بود که ما از سقف ٣۰۰ کیلو مواد غنی شده ٣.٦٧ درصد عبور خواهیم کرد، پس بهتر است، طرف‌های مقابل هرچه زودتر اقدامات لازم را انجام بدهند».
در همین حال در بیانیه‌ای که توسط یکی از مهندسان سایت نطنز قرائت شد، تاکید شد که براساس ابلاغیه رئیس شورای عالی امنیت ملی «مبنی بر عدم رعایت سقف ۳۰۰ کیلوگرم UF۶ در کشور» ظرفیت تولید محصول غنی‌سازی کشور بدون اضافه کردن زنجیره و یا سانتریفیوژ با برخی تغییرات فنی به حدود چهار برابر افزایش یافته و «اطلاعات طراحی DIQ (پرسشنامه اطلاعات طراحی) در این خصوص به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه شده است».
بند ۲۶ برجام از جمله می‌گوید: «ایران اعلام کرده است که تحمیل یا بازگرداندن تحریم‌های مشخص شده در پیوست دو یا وضع تحریم‌های جدید هسته‌ای را به منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزئی اجرای تعهدات خود که در برجام آمده، تلقی خواهد کرد».
با این حال به نوشته برخی رسانه‌ها، از جمله خبرگزاری بلومبرگ، پایان دادن آمریکا به دو معافیت مبادله اورانیوم غنی‌شده با اورانیوم طبیعی (کیک زرد) بین ایران و دیگر کشورها و همچنین انتقال آب سنگین مازاد نیروگاه اراک به خارج از کشور، چالش‌هایی جدی برای ایران پدید خواهد آورد.
بر اساس این پیش‌بینی، در صورتی که ایران نتواند مازاد این ذخیره را از کشور خارج کند با وضعیت دشواری روبه‌رو خواهد شد که ناچار است یا غنی‌سازی را متوقف کند یا تن به نقض برجام بدهد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره اقدامات بعدی ایران و غنی‌سازی ۲۰ درصد نیز گفت: «نیازهای فنی ما و دستورات مقامات بالا تعیین کننده خواهد بود که در گام‌های بعدی چه اقداماتی خواهیم کرد».
ایران تا پیش از برجام، اورانیوم را تا ۳.۵ درصد و در مقطعی بالاتر از ۲۰ درصد غنی‌سازی می‌کرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز تایید کرده بود که ایران در فردو ابتدا اورانیوم را با غلظت ۲۰ درصد غنی می‌کرد و در دوره‌ای غلظت اورانیوم را به ۲۷ درصد نیز رساند.
در همین حال رهبر جمهوری اسلامی هفته پیش گفته بود که مراحل غنی‌سازی بعد از ۲۰ درصد آسان‌تر از قبل از این مرحله است.
آیت‌الله علی خامنه‌ای در دیدار با مقامات جمهوری اسلامی تاکید کرده بود: «در بحث غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم ...وقتی کار را به جوانان محول کردیم، در میان ناباوری بسیاری، کار به این مهمی را به سرانجام رساندند، ضمن اینکه مشکل‌ترین بخش غنی‌سازی، رسیدن به ۲۰ درصد است و مراحل بعدی، آسان‌تر از این مرحله است».
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز پیش از این اعلام کرده بود که ذخایر ۲۰ درصدی اورانیوم ایران که تا زمان توافق ژنو در سال ۹۲، حدود ۲۰۰ کیلوگرم تخمین زده می‌شد تنها یک مرحله تا تبدیل به مواد لازم برای ساخت حداقل یک بمب اتمی فاصله داشت.
پیشتر، علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرده بود که در صورت برهم خوردن توافق اتمی، جمهوری اسلامی می‌تواند غنی‌سازی ۲۰ درصدی در سایت فردو را در مدت چهار روز دوباره از سر بگیرد.
با این حال بهروز بیات، کارشناس فیزیک هسته‌ای، در گفت‌وگو با رادیو فردا، گفته‌های آقای صالحی را «گزافه‌گویی» خوانده بود.
به گفته آقای بیات، از نظر فنی غنی‌سازی ۲۰ درصدی غیرممکن نیست اما این اقدام در پنج روز ممکن نیست.
آقای کمالوندی همچنین گفت که جمهوری اسلامی فعلا برنامه‌ای برای توفف اجرای پروتکل الحاقی ان‌پی‌تی ندارد.
ایران در برجام پذیرفته است که پروتکل الحاقی در پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای معروف به ان‌پی‌تی را به صورت داوطلبانه اجرا کند.
بر اساس این پروتکل، بازرسان آژانس انرژی اتمی مجاز خواهند بود هر زمان که لازم می‌دانند از تأسیسات هسته‌ای ایران بازرسی سرزده داشته باشند.
