همه‌پرسی برای استقلال در اقلیم کردستان عراق از صبح سوم مهر ماه آغاز شد. ایران، ترکیه، بغداد، آمریکا و دبیر کل سازمان ملل، با این همه‌پرسی مخالفت کرده‌اند. دولت اسرائیل از همه‌پرسی حمایت کرده‌است. اردن موضع رسمی نگرفته، گزار‌ش‌ها حاکی‌ست روسیه نیز موضع مشخصی نگرفته‌است. عربستان ابراز امیدواری کرده بود، رای‌گیری انجام نشود.
طی روزهای گذشته فشارهای بین‌المللی برای جلوگیری از برگزاری همه‌پرسی رو به فزونی بوده‌است؛ علاوه بر هشدارهای همسایگان در مورد عواقب این همه‌پرسی، و نیز انجام رزمایش‌هایی در مرز عراق، کشورهایی مانند ایالات متحده نیز به‌تاکید با آن مخالفت کرده‌اند.
وزارت خارجه ایالات متحده در پایان شهریور ماه اعلام کرد «اگر همه‌پرسی انجام شود، خیلی مشکل خواهد بود که مذاکراتی با بغداد صورت گیرد و پیشنهاد طرف‌های بین‌المللی ذکرشده برای حمایت از آن نیز مسدود خواهد شد».
روسای جمهوری ایران و ترکیه گفته بودند لغو نشدن رای‌گیری سوم مهر ماه، به آشوب و هرج‌ومرج در منطقه می‌انجامد و نخست‌وزیر عراق، این همه‌پرسی را «تصمیمی یکجانبه» توصیف کرده که «بر امنیت عراق و امنیت منطقه اثرگذار است».
روز یکشنبه ترکیه مرزهای خود با اقلیم کردستان را مسدود کرد. ایران نیز اعلام کرده پروازها به سلیمانیه و اربیل متوقف می‌شوند. نیروهای سپاه و ارتش این کشور نیز رزمایش‌هایی را در مرزهای غربی آغاز کرده‌اند. پارلمان ترکیه در عین حال لایحه‌ای که به ارتش آن کشور اجازه دخالت در سوریه و عراق، در صورت رویارویی با تهدیدهای امنیتی را می‌دهد، تمدید کرد.
دولت مرکزی عراق می‌گوید «تمهیدات لازم» را برای حفظ یکپارچگی این کشور به‌کار خواهد گرفت.
موضوع لزوم حفظ یکپارچگی و وحدت در عراق، در سخنان دبیر کل سازمان ملل نیز بازتاب پیدا کرده بود؛ دیگر چهره بین‌المللی که با برگزاری همه‌پرسی در شرایط فعلی مخالفت کرده‌است.
از سوی دیگر اما مقام‌های اقلیم کردستان تاکید کرده‌اند به‌دلیل آن‌که خواسته‌های آن‌ها نادیده گرفته شده، و از آن‌جایی که در نهایت مذاکره و یا هر راهکار دیگری باید به‌سوی «استقلال» رهنمون شود، این همه‌پرسی برگزار خواهد شد.
مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان گفته است «استقلال تنها راه تضمین آینده‌ای عاری از خشونت برای کردهای عراق است».
دولت اسرائیل به نخست‌وزیری بنیامنین نتانیاهو نیز گفته از تشکیل «دولت کـرد» در شمال عراق و «دستیابی کردها به دولت مستقل» حمایت می‌کند.
پیش از این رئیس انجمن تقویت مناسبات اسرائیل و کردها در مجلس اسرائیل، به روزنامه «جروزالم پست» گفته بود یک هیئت از کردستان عراق به اسرائیل سفر کرده و خواسته بود که آن کشور با اعمال نفوذ از واشینگتن بخواهد از مخالفت با استقلال خودداری کند. ایالات متحده علاوه بر مخالفت لفظی، با فرستادن شماری از مقام‌های ارشد، از جمله وزیر دفاع، خواستار لغو همه‌پرسی شده‌است.
از دیگر کشورهایی که خواستار برگزار نشدن همه‌پرسی شده‌اند، عربستان سعودی‌ست. وزارت خارجه آن کشور در بیانیه‌ای که خبرگزاری رسمی سعودی منتشر کرده گفته امیدوار است رئیس اقلیم خردمندی کرده و همه‌پرسی را متوقف کند.
اردن، دیگر کشور منطقه و همسایه عراق گفته این یک مسئله داخلی عراق است. دولت مرکزی سوریه با همه‌پرسی مخالفت کرده‌است.
خبرگزاری رویترز اخیرا در گزارشی گفته روسیه در مقابل این موضوع تقریبا سکوت کرده، «در حالی‌که بر اساس آمار داخلی، خیلی سریع به تامین‌کننده اصلی قراردادهای نفت و گاز اقلیم تبدیل شده‌است».
پیش‌تر در ماه ژوئن، شبکه «کردستان۲۴» گزارش داده بود که در مصاحبه‌ای با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، گفته «ما حساسیت مربوط به مسئله کردها را درک می‌کنیم… رویکرد ما همواره روشن بوده، ما رویکردی منطبق بر حفظ قوانین بین‌المللی داریم».
به گزارش خبرگزاری دولتی اسپوتنیک، دمتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفته است «موضع روسیه، همانی‌ست که به خیر تمامیت ارضی دولت‌های منطقه باشد». پسکوف اما افزوده قصد ندارد در مورد اینکه نتیجه همه‌پرسی مورد تائید قرار خواهد گرفت یا نه توضیحی ارائه کند.
شماری از کشورهای غربی نیز موضع رسمی در مورد همه‌پرسی نگرفته‌اند؛ از جمله بلژیک یا بلغارستان. اسپانیا، همه‌پرسی را غیرقانونی نامیده‌است.
رای‌گیری برای همه‌پرسی استقلال در کردستان عراق، در شماری از کشورهای خارجی، از اول مهر ماه آغاز شد و شهروندان کردتبار صاحب گدرنامه عراق و ساکن چین، نخستین گروهی بودند که در این همه‌پرسی شرکت کردند.
در مجموع نزدیک به ۱۲ هزار صندوق رای آماده شده و شماری بالغ بر ۵.۳ میلیون نفر واجد شرایط رای دادن در چهار استان دهوک، اربیل، سلیمانیه و حلبچه هستند.
