پس از حدود ۱۴ ماه جنگ میان ارتش اسرائیل و حزبالله لبنان که به کشته شدن هزاران انجامید، سرانجام از ساعت ۴ صبح چهارشنبه به وقت محلی آتشبس آغاز شد. رئیسجمهور آمریکا توافق آتشبس را «خبر خوب» خوانده و تاکید کرده که اکنون برای آتشبس در غزه تلاش میکند.
کابینه امنیتی اسرائیل روز سهشنبه ششم آذر پس از سخنرانی بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر این کشور و اعلام حمایتش از طرح آتشبس آن را تصویب کرد تا از صبح روز چهارشنبه هفتم آذر اجرایی شود.
طبق این طرح، نیروهای اسرائیلی ظرف دو ماه باید مواضع خود در خاک لبنان را ترک کنند و به اسرائیل بازگردند.
حزبالله نیز موظف است که به حضور نظامی خود در جنوب لبنان پایان دهد و در این حال یک هیأت بینالمللی به رهبری ایالات متحده بر رعایت آتشبس نظارت خواهد کرد.
بایدن: نوبت آتشبس در غزه است
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، ساعتی بعد در سخنرانی خود در کاخ سفید این توافق را «شجاعانه» و خبر خوبی دانست که باعث شروعی تازه در لبنان خواهد شد.
او حزبالله را مسئول حملات سنگین اسرائیل به لبنان دانست و گفت آتشبس به گونهای طراحی شده است که «دائمی» باشد.
آقای بایدن افزود گروه حزبالله، مورد حمایت ایران، و اسرائیل با طرح آتشبس ارائه شده توسط آمریکا موافقت کردند و این طرح از ساعت چهار بامداد چهارشنبه به وقت محلی به اجرا گذاشته خواهد شد.
آقای بایدن تاکید کرد آنچه از حزبالله و دیگر «گروههای تروریستی» باقی خواهد ماند، اجازه نخواهد داشت که امنیت اسرائیل را تهدید کند.
آمریکا حزبالله را گروه تروریستی میداند.
رئیسجمهور آمریکا همچنین خبر داد با نخست وزیران اسرائیل و لبنان تماس گرفته و هر دو تایید کردهاند که دولتهایشان این توافق را پذیرفتهاند.
او از تلاشهای امانوئل ماکرون، همتای فرانسوی خود، و مشارکتش در کمک به میانجیگری در حصول این توافق قدردانی کرد.
آقای بایدن سپس تاکید کرد که دولت او اکنون برای دستیابی به توافقی بر سر آتشبس در غزه تلاش میکند و این میان احتمال عادیسازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل هم وجود دارد.
وی عنوان کرد: «آمریکا به همراه ترکیه، مصر، قطر، اسرائیل و دیگر کشورها تلاشهای خود برای دستیابی به توافق بر سر آتشبس در غزه را تشدید خواهد کرد.»
بایدن همچنین خواستار آزادی گروگانهای اسراُیلی که گروه افراطی حماس آنها را ربوده است، شد.
دولت بایدن در آستانه اعلام آتشبس لبنان، برت مکگورک، نماینده ایالات متحده در امور خاورمیانه، را عازم عربستان سعودی کرد تا با مقامات این کشور درباره استفاده احتمالی از آتشبس لبنان برای آزادی گروگانها گفتوگو کند.
جو بایدن همچنین گفت که آمریکا »آماده است تا به توافقاتی تاریخی با عربستان سعودی دست پیدا کند، توافقاتی که شامل یک پیمان امنیتی و تضمینهای اقتصادی، همراه با یک نقشه راه برای تشکیل یک دولت فلسطینی و عادیسازی کامل روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل باشد.»
ریاض پیش از این بارها تاکید کرده که عادیسازی روابط آن با اسرائیل در گروی تشکیل کشور مستقل فلسطینی است.
نتانیاهو: تمرکز بر تهدید ایران است
پیشتر، آقای نتانیاهو در سخنرانی تلویزیونی خود اعلام کرده بود به سه دلیل از این طرح آتشبس حمایت میکند.
او درباره دلایلش توضیح داد: «تمرکز بر تهدید ایران که در این مرحله جزئیات بیشتری از آن را ارائه نمیکنم، لزوم تمدید قوای نظامی و غلبه بر موانع تسلیحاتی که به زودی برطرف خواهد شد و دلیل سوم، قطع ارتباط میان حماس با جبهههای دیگر و منزویتر کردن حماس که در حال حاضر هم تنها و منزوی مانده است.»
نتانیاهو با اشاره به حمله روز پنجم آبان به خاک ایران گفت: «بخشی بزرگ از توان دفاعی ایران را از بین بردیم، توان تولید موشکی ایران و بخشی قابل توجه از برنامه هستهای آنها را نابود کردیم. من مصمم هستم از هر چه که در توان دارم برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای استفاده کنم. رفع این تهدید مهمترین مأموریت است.»طبق این توافق، اسرائیل نیروهای خود را از جنوب لبنان خارج میکند و شبهنظامیان حزبالله نیز به حضور خود در امتداد مرز جنوبی رود لیتانی پایان خواهند داد.
تصمیم کابینه اسرائیل مسیر را برای اعلام رسمی آتشبس توسط روسای جمهور آمریکا و فرانسه هموار خواهد کرد.
در واکنش به اعلام اسرائیل، نجیب میقاتی، نخستوزیر لبنان، در بیانیهای خواستار اقدام «سریع» جامعه جهانی برای جلوگیری از حملات اسرائیل و «اجرای فوری آتشبس» شد.
آقای نتانیاهو در سخنرانی روز سهشنبه خود همچنین اعلام کرد اسرائیل وضعیت را در یک سال اخیر دگرگون و شرایط نوینی ایجاد کرد.
او تصریح کرد بر اساس این توافق، در صورت تخطی جزییات مفاد آتشبس از سوی حزبالله، کشورش در هماهنگی با آمریکا و با «آزادی عمل کامل» اقدام خواهد کرد.
بنیامین نتانیاهو در ادامه گفت: «یک توافق خوب آن است که اجرا شود و ما آن را اجرا خواهیم کرد. با هر حمله حزبالله در دوران آتشبس، ما حمله خواهیم کرد، هر راکتی که شلیک کند، هر تونلی که حفر کند، با واکنش فوری و قاطع ما روبهرو خواهد شد. ما این آزادی عمل کامل را خواهیم داشت.»
نخستوزیر اسرائیل همچنین مدعی شد که این گروه نیابتی ایران را «دهها سال به عقب برگرداندیم».
بنیامین نتانیاهو شهرداران شهرهای شمالی اسرائیل را که ساکنان آنها در ۱۳ ماه اخیر به نقاط دیگر اسرائیل برده شدهاند، به نشست کابینه دعوت کرده بود تا دلایل اعتراضهای آنها را نسبت به مفاد قرار آتشبس بشنود.
این شهرداران پیش از ورود به نشست، در برابر وزارت دفاع همراه با شماری دیگر از مردم تجمع اعتراضی برگزار کردند.
مخالفان آتشبس خواهان آن هستند که ارتش «کار حزبالله را یکسره کند» و باقیمانده توان نظامی این گروه را نیز از بین ببرد. آنها میگویند سابقه نشان داده که اسرائیل نمیتواند به نیروهای ارتش لبنان یا صلحبانان سازمان ملل برای جلوگیری از استقرار نیروهای حزبالله در نزدیکی مرز شمال اسرائیل تکیه کند.
این در حالی است که روز سهشنبه و در آستانه تصمیمگیری درباره این توافق، ارتش اسرائیل حملات هوایی متعددی به بیروت، پایتخت لبنان انجام داده بود.
وزیر خارجه لبنان ساعتی پیش از موافقت اسرائیل با طرح آتشبس گفت که انتظار میرود پنج هزار نیروی ارتش لبنان در چارچوب توافق در جنوب کشور مستقر شوند.
عبدالله بوحبیب افزود احتمال دارد که آمریکا به بازسازی مناطق ویران شده جنوب لبنان کمک کند.
طرح پیشنهادی آتشبس حدود دو هفته پیش از سوی آمریکا ارائه شد و بر اساس اظهار نظرهای مقامهای لبنان و گزارشهای رسانهای، دو موضوع «کمیته نظارت» و «آزادی عمل اسرائیل برای مقابله با حزبالله پس از آتشبس» مهمترین موارد اختلاف بودند.
واکنشهای جهانی
جنین هنیس-پلاسخارت، هماهنگکننده ویژه سازمان ملل در رابطه با لبنان، با انتشار در بیانیهای از توافق آتشبس استقبال کرد و از طرفین توافق تشکر کرد که «فرصت را برای به پایان رسانده این فصل ویرانگر غنیمت شمردند».
او افزود: «حال وقت آن است که با انجام اقدامات ملموس، دستاوردهای امروز را تحکیم ببخشیم.»
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل هم ابراز امیدواری کرد که این آتشبس «به خشونت، ویرانی و رنجهایی که مردم هر دو کشور تجربه کردهاند، پایان دهد».
آقای گوترش همچنین از طرفین خواست تا اقداماتی فوری برای اجرای کامل قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل بردارند، قطعنامهای که به درگیری خونین قبلی سال ۲۰۰۶ بین حزبالله و اسرائیل پایان داد.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، توافق آتشبس در لبنان را با توجه به وضعیت بحرانی خاورمیانه «مایه تسکین خاطر» دانست.
او ضمن تشکر از ایالات متحده و فرانسه به دلیل میانجیگریهایشان گفت: «اکنون ضرورت دارد است که آتشبس برقرار بماند تا امنیت شهروندان لبنان و اسرائیل تضمین شود و آوارگان بتوانند به خانههایشان بازگردند.»
کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، نیز با استقبال از آتشبس در لبنان خواستار استفاده از این فرصت برای دستیابی به توافقی برای آتشبس در غزه، آزادی تمامی گروگانها و ارسال کمکهای انساندوستانه بیشتر به نوار غزه شد.