حمایت نخست‌وزیر اسرائیل و شمار زیادی از سیاستمداران این کشور از همه‌پرسی و استقلال کردستان عراق در میان اسرائیلی‌ها و کارشناسان این کشور انتقادهایی را نیز برانگیخته است.
بنیامین نتانیاهو در آخرین اظهار نظر خود در این باره، در واکنش به انتقادهای شدید بیان شده از سوی رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه گفت که برای حامیان حماس آسان است که دست اسرائیل را در هر رویدادی که با آن مخالف هستند، ببینند.
اردوغان پیش از سفر چهارشنبه این هفته به تهران چند بار این‌گونه اظهار نظر کرد که برگزاری همه‌پرسی اخیر در اقلیم کرد عراق «در نتیجه هماهنگی با موساد، سازمان اطلاعات و جاسوسی اسرائیل»، صورت گرفته‌است.
هر چند اسرائیلی‌ها از دیرباز با کردها ابراز همبستگی کرده‌اند و نتانیاهو نیز همین نکته را گوشزد کرد، اما کم نیستند کارشناسان و اسرائیلی‌هایی که می‌گویند این نوع حمایت، هم به زیان منافع اسرائیل و هم در راستای آسیب رساندن به کردهای عراق است.
در همین حال، برخی از کارشناسان اسرائیلی نیز هستند که به صراحت می‌گویند حمایت اسرائیل از استقلال کردستان برای امور نظامی و اطلاعاتی در نزدیکی ایران اهمیت دارد.
در بحثی در این باره در استودیوی وب‌سایت وای.نت، عیدان بریر از فوروم تفکر منطقه‌ای در دانشگاه تل‌آویو که زمینه تحقیقی‌اش برای نگارش تز دکترا، تاریخ منطقه کرکوک در دوران امپراتوری عثمانی بوده، عملکرد اخیر اسرائیل را زیان‌بار می‌داند. او می‌گوید:
«اسرائیل از سال‌های دور روابطی که حتی می‌توان آن را رومانتیک نامید، با کردهای عراق دارد و این به اصطلاح «دلدادگی» از راه دور ادامه داشته‌است. زمان اصلی همکاری‌ها به اواخر دهه شصت تا نیمه‌های دهه هفتاد قرن بیستم میلادی برمی‌گردد؛ زمانی که نیروهای موساد با ملا مصطفی بارزانی پدر مسعود بارزانی رهبر کنونی اقلیم کرد همکاری داشتند. ملا مصطفی به منزله پدر مردم کرد و رهبر تاریخی آنها بود.
اسرائیل از سال‌های دور روابطی با کردهای عراق دارد و این به اصطلاح «دلدادگی» از راه دور ادامه داشته‌است. زمان اصلی همکاری‌ها به اواخر دهه شصت تا نیمه‌های دهه هفتاد قرن بیستم میلادی برمی‌گردد؛ زمانی که نیروهای موساد با ملا مصطفی بارزانی پدر مسعود بارزانی رهبر کنونی اقلیم کرد همکاری داشتند. ملا مصطفی به منزله پدر مردم کرد و رهبر تاریخی آنها بود.عیدان بریر از دانشگاه تل آویو
این نیروهای موساد خاطرات خود را نیز در کتاب‌ها و مقاله‌هایی نوشتند. البته این دلبستگی دوجانبه بوده‌است. کردها نیز به اسرائیل دلبسته شدند و اسرائیل را مانند یک کشور خواهر می‌بینند. البته در ماجرای اخیر، کردهای عراق می‌گویند که عرب‌ها نیز در منطقه با اسرائیل همکاری و رابطه دارند؛ چرا ما نداشته باشیم. این ادعا را در ضمن من رد می‌کنم که برخی از گزارشگران اسرائیلی بیان کرده و مدعی شده‌اند که گویا ناظرانی از اسرائیل بر انجام همه‌پرسی اخیر عراق نظارت کرده‌اند. چند خبرنگار اندک‌شماری که به آنجا رفتند تنها به پوشش خبری مشغول بوده و ناظر نبوده‌اند. چند شهروند غیرنظامی هم با گذرنامه کشور دیگری که دارند از روی کنجکاوی شخصی خود رفته‌اند. اسرائیلی‌ها دلبستگی زیادی به کردها دارند؛ این امر پنهانی نیست».
او می‌افزاید: «البته حمایت اسرائیل از همه‌پرسی تنها به‌خاطر دلبستگی نیست؛ منافع مد نظر است؛ منابع خارجی می‌گویند که اسرائیل خریدار نفت از منطقه کردستان عراق بوده‌است. این نفت از راه ترکیه و نفتکش‌هایی که در بیراهه‌های خاورمیانه در حرکت بوده‌اند، به اسرائیل رسیده‌است. اسرائیل مسلماً می‌خواهد که وضعیت جدید به همکاری‌هایی با مشارکت اسرائیل نیز مبدل شود. اندیشه داوید بن گوریون (اولین نخست وزیر اسرائیل) ایجاد اتحاد و پیوند با عوامل غیر عرب در منطقه بود و حالا فرصت‌های تازه‌ای برای تحقق این اندیشه ایجاد شده‌است.
اما با وجود همه اینها، اظهارات بنیامین نتانیاهو بویژه سخنانی که در سفر اخیرش به آرژانتین بیان کرد، بیشتر برای مقابله با سخنان رجب طیب اردوغان بوده‌است؛ اسرائیل از راه دور و از روی دلبستگی با کردها همدردی می‌کند ولی اینکه از حالا ارزیابی شتابزده کرده و بگوییم که کشور مستقل کردستان در شمال عراق به سوی همکاری و داشتن روابط آشکار با اسرائیل پیش می‌رود، درست نیست. از یاد نبرید که کردها در منطقه سختی قرار گرفته‌اند و میان ایران و ترکیه گیر کرده‌اند و شما موضع سرسختانه ایران و ترکیه و دولت مرکزی عراق را ببینید. بازمی‌گویم به‌نظرم نتانیاهو خواسته که انگشتش را بیشتر در چشم اردوغان بکند تا اینکه از کردهای عراق پشتیبانی با اصالتی بیان کند».
در این بحث اما دکتر مردخای کیدار استاد دانشگاه بر-ایلان، یک شرق‌شناس حامی دیدگاه‌های راست و محافظه‌کارانه، پاسخ به این پرسش را که تا چه حد امکان تجلی همکاری‌های واقعی میان منطقه کردستان عراق و اسرائیل را می‌بیند؟، با وضعیت ژئوپولیتیک منطقه مرتبط می‌داند.
البته به یاد داشته باشیم که کردهای عراق از ۲۶ سال پیش، از سال ۱۹۹۱ میلادی به این سوی، با گام‌های آرام اما پیوسته، به سوی داشتن یک کشور رفته‌اند. ارتش پیشمرگ خود را دارند؛ پلیس، دولت، احزاب، رسانه‌ها و از هر نظر که نگاه کنید، آنها پیشاپیش یک کشور هستند. حتی نفت خود را به هر کس که بخواهند، از راه ترکیه که تا حال به آنها کمک می‌کرد، می‌فروختند.مردخای کیدار از دانشگاه بر-ایلان
او می‌گوید «البته به یاد داشته باشیم که کردهای عراق از ۲۶ سال پیش، از سال ۱۹۹۱ میلادی به این سوی، با گام‌های آرام اما پیوسته، به سوی داشتن یک کشور رفته‌اند. ارتش پیشمرگ خود را دارند؛ پلیس، دولت، احزاب، رسانه‌ها و از هر نظر که نگاه کنید، آنها پیشاپیش یک کشور هستند. حتی نفت خود را به هر کس که بخواهند، از راه ترکیه که تا حال به آنها کمک می‌کرد، می‌فروختند. دولت کرد در عمل و بالفعل وجود دارد؛ اما آنان می‌خواهند شناسایی‌شان به عنوان دولت کرد به حالت قانونی دربیاید. من می‌گویم که این، یک احقاق حقوق تاریخی برای آنها است. توافق‌های پایان جنگ جهانی اول میان بریتانیا و فرانسه بر حق نبود».
وی می‌افزاید: «مرتب از منافع اقتصادی اسرائیل در داشتن رابطه با چنین دولتی سخن می‌گویند، اما من می‌گویم زمانی که قراردادهای رسمی بسته و از روی آن عمل شود، نظر به همجواری این منطقه با ایران این برای اسرائیل اهمیت زیادی دارد؛ از نظر اطلاعات، دیده‌بانی، شنود، این خیلی مهم است همانگونه که این رابطه و همکاری ما با کشورهای دیگری در منطقه مانند جمهوری آذربایجان مهم است و آنها به اسرائیل این امکان را داده‌اند و حتی همکاری نظامی برقرار شده‌است.
از اهمیت این امر نباید غافل شد؛ اینکه ایران از استقلال کردستان عراق این همه در هراس است برای این است که نگران هستند که دولت کُرد به یک شهرک اسرائیلی مبدل شود. ایران از تجزیه خودش نیز نگران است؛ نیمی از جمعیت ایران فارس هستند؛ بیشتر جمعیت آنها آذری و بلوچی و قشقایی و لر و کرد هستند. نگرانی رژیم ایران از خواسته کردهای کشورش که بخواهند پا جای پای برادران کرد خود در عراق بگذارند، می‌تواند پایان ایران باشد. برای همین است که همین روزها که مسئله همه‌پرسی کردستان عراق را داشتیم، ایران دوباره موشک‌های دوربرد دو هزار کیلومتری خود را علم کرد تا زور بازو و قدرت خود را نشان دهد».
اما عیدان بریر معتقد است، موضعی که دکتر کیدار بیان می‌کند، «مشکل‌ساز است؛ اسرائیل نباید در امور کشورهای دیگر دخالت کند؛ اسرائیل نباید از راه حل‌هایی که شامل تجزیه کشورها در خاورمیانه است حرف بزند؛ همین حد از حمایت اسرائیل هم که بیان شده، می‌بینید که چقدر واکنش انتقادی از همه جای جهان به خود اسرائیل می‌گوید، بروید و مشکلات انبارشده خود را حل کنید؛ در صدر آنها مسئله فلسطینی قرار دارد. آنها می‌گویند حقوق تاریخی آنهایی را که غصب کرده‌اید، اول بدهید. موضع اسرائیل مشکل‌آفرین است؛ خردمندانه خواهد بود که ساکت بماند و خود را دست کم بی‌طرف نگاهدارد؛ حتی دولت کرد نیز اگر بر پا شد، حمایت مستقیم اسرائیل را لازم ندارد؛ اسرائیل نباید بخشی از این روند باشد؛ موضعی که بیان شده هم اسرائیل و هم اقلیم کرد را دچار مشکل کرده‌است».
ایلان میزراخی یک شهروند اسرائیلی که والدینش کرد عراقی هستند و در روزهای پیش از برگزاری همه‌پرسی خود را برای دیدار از منطقه به اقلیم کرد رسانده و در این روزها با رسانه‌های اسرائیل مصاحبه داشته، می‌گوید «کردها مردمانی پاک، خوش‌قلب، ساده و زودباور هستند؛ و او نگران است که گرفتاری‌هایی که نصیب همکاران اسرائیل در میان فلسطینی‌ها شد یا سرنوشت تلخی که دامنگیر نیروهای سپاه ساخته اسرائیل با فرماندهی ژنرال آنتوان لحد در زمان اشغال جنوب لبنان از سوی ارتش اسرائیل شد، این بار دامنگیر کردهایی در عراق شود که بخاطر بیان حمایت اسرائیل از کردهای عراق، در معرض سوءظن همکاری با اسرائیل قرار بگیرند و اسرائیل حتی نتواند به آنها کمکی کند؛ همانگونه که همکاران خود در نیروهای ژنرال لحد را رها کرد».
آقای میزراخی می‌گوید که بیش از این نمی‌خواهد حتی از این نگرانی‌اش به طور آشکار صحبت کند زیرا دلشوره‌های زیادی دارد.
هر چند حکومت‌های ایران، ترکیه و دولت عراق و دولت‌های بسیاری در جهان به آسانی باور نمی‌کنند که حمایت اسرائیل از استقلال کردستان عراق تنها از روی دلبستگی به کردها باشد، اما آویگدور لیبرمن وزیر دفاع اسرائیل باز در آخرین مصاحبه با وب‌سایت والانیوز در این هفته گفت، حمایت کشورش از تحولات اقلیم کرد از روی همدردی بخاطر سرنوشت مشابه کردها و یهودیان است و نه بیشتر.
خانم کسنیا سوتلووا نماینده مجلس اسرائیل که مسئول انجمن دوستی کشورش و کردها در کنست است، به جروزالم‌پست گفته بود هیئتی که از سوی کردهای عراق در هفته‌های گذشته به اسرائیل آمد خواهان آن شد که اسرائیل از آمریکا بطلبد این همه با استقلال کردستان عراق سرسختی نشان ندهد؛ درخواستی که شاید مصداق آن در سخنان روزهای اخیر سناتور بارز دموکرات آمریکا چاک شومر تجلی یافت.
سناتور شومر از دولت دونالد ترامپ و دستگاه دیپلماسی کشورش خواست از مخالفت قاطع با استقلال کردهای عراق دوری کرده و به منافع درازمدت‌تر این امر برای منطقه بیندیشند.
