لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۳:۲۰

توافق احزاب اسرائیل برای تشکیل دولت لاپید-بنت و پایان دادن به نخست وزیری نتانیاهو


بنیامین نتانیاهو، ۷۱ ساله، در مجموع ۱۵ سال نخست وزیری اسرائیل را به عهده داشته است
بنیامین نتانیاهو، ۷۱ ساله، در مجموع ۱۵ سال نخست وزیری اسرائیل را به عهده داشته است

یائیر لاپید، رهبر حزب اسرائیلی «یش آتید»، که از سوی رییس جمهوری این کشور مکلف به تشکیل دولت جدید در پی انتخابات دو ماه پیش شده بود، بامداد روز پنج‌شنبه، ۱۳ خرداد، رسما به رییس جمهوری اسرائیل اطلاع داد که در وظیفه محوله «موفق شده است».

آقای لاپید طبق قانون تا ساعت یک و نیم بامداد (به وقت ایران) فرصت داشت که با تشکیل ائتلافی از احزاب، دولت جدید را تشکیل دهد. وی حدود نیم ساعت پیش از پایان این مهلت، موفقیت در تحقق هدف خود را اعلام کرد.

رویدادهای مهیجی در صحنه سیاست این کشور در آخرین ساعات پیش از اعلامیه یائیر لاپید در جریان بود و موفقیت او تا آخرین لحظات قطعی نبود.

با این حال، یائیر لاپید در دقایق مانده به پایان ضرب‌الاجل خود در توییترش نوشت «موفق شدم». وی سپس در تماس تلفنی با رئوون ریولین، رییس جمهوری اسرائیل، به او گفت توافق تشکیل ائتلاف را نهایی کرده است.

اگر در روزهای آینده و تا ادای سوگند دولت جدید رویداد خاصی رخ ندهد، این تحول سیاسی به مفهوم خلع قدرت از بنیامین نتانیاهو است.

آقای نتانیاهو، ۷۱ ساله، در مجموع ۱۵ سال نخست وزیری اسرائیل را به عهده داشته است که ۱۲ سال از آن، لاینقطع بوده است. بنیامین نتانیاهو در حالی ممکن است به پایان کار سیاسی خود رسیده باشد که در طول سال‌ها خویش را رهبری بلامنازع می‌نامید.

یائیر لاپید که حزب او دارای مواضع میانه و صلح‌خواه است، برای تشکیل ائتلافی که به حمایت حداقل ۶۱ نماینده از ۱۲۰ عضو مجلس برسد، ناچار شد که با شماری از احزاب کوچک و ناهمگون متحد شود.

ائتلافی که برای تشکیل دولت جدید برپا شده، غیر از حزب «یش آتید»، شامل حزب میانه «کارگر» به رهبری خانم مراو میخائلی، حزب میانه «آبی- سفید» به رهبری ژنرال بنی گانتز، حزب چپگرای «مرتس» به رهبری نیسان هوروویتز، سه حزب افراطی راستگرا و نیز یک حزب عرب‌های اسرائیل است. چنین اتحادی از احزاب که آرمان‌های متضاد دارند، در عمر دولت‌های اسرائیل، کم سابقه است.

یائیر لاپید برای برانداختن بنیامین نتانیاهو که طولانی‌ترین دوران نخست وزیری را داشته است، از نخست وزیری خود نیز صرفنظر کرده و این مسند را برای دو سال اول به نفتالی بنت، رهبر حزب کوچک راستگرای افراطی به نام «یامینا» محول کرده است.

یائیر لاپید، ۵۷ ساله، یک نویسنده و مجری محبوب پیشین برنامه‌های سیاسی تلویزیون، در حالی از نخست وزیری خود در دو سال آینده صرفنظر کرده که سال‌ها برای برافکندن بنیامین نتانیاهو تلاش کرده بود.

نفتالی بنت، ۴۹ ساله، آمریکایی‌الاصل و یک کلان ثروتمند و مبتکر شرکت‌های فن‌آوری نوین، که قرار است به زودی بر پست نخست وزیری تکیه بزند، راه سیاسی خود را از کار با بنیامین نتانیاهو آغاز کرده اما بعدا به رقیب او از جناح راست مبدل شد. وی خود را در وهله نخست «مدیرکل شورای یهودی‌نشین‌ها» معرفی می‌کند.

رهبران دو حزب راستگرای دیگر نیز که اکنون به ائتلاف ضد بنیامین نتانیاهو پیوسته‌اند، آویگدور لیبرمن، رهبر حزب «اسرائیل بیتنو» («اسرائیل خانه ما») و گیدئون ساعار، رهبر حزب نوپای «تیکوا خاداشا» («امید جدید») کار سیاسی را در کنار بنیامین نتانیاهو آغاز کردند اما آنها نیز از آقای نتانیاهو خشمگین شده و احزاب دیگری برپا کردند.

در رویدادی بی‌سابقه، حزب کوچک و نوپا از اعراب اسلامگرای تابع اسرائیل به نام «الموحده» به رهبری دکتر منصور عباس، با چهار کرسی که در مجلس دارد، توافق حمایت از ائتلاف دولت جدید را امضا کرده است. بدین ترتیب شمار حامیان ائتلاف جدید برای تشکیل دولت جدید، به حد نصاب ۶۱ نماینده رسید.

حزب «الموحده» در مذاکرات دشوار با رهبران دو حزب «یش آتید» و «یامینا» تلاش کرده بود تا امتیازاتی هر چند محدود در راستای منافع اعراب شهروند اسرائیل دریافت کند. با این حال، درخواست عمده عرب‌های ساکن اسرائیل برای لغو قانون «اسرائیل کشوری برای قوم یهود» در این مذاکرات مطرح نشد.

خبرگزاری‌ها پیوستن حزب اسلامگرای مسلمانان ساکن اسرائیل به ائتلاف دولتی را که شامل سه حزب راستگرای افراطی نیز هست، تحولی «تاریخی» توصیف کردند.

منصور عباس، رهبر «الموحده» به خبرنگاران گفت که تصمیم به حمایت از این ائتلاف برای تشکیل دولت، برای او «اصلا آسان نبود» اما شاید بتوان این راه را نیز آزمود.

برای نخستین بار در طول چند دهه، چند حزب مذهبی یهودیان در ائتلاف دولت اسرائیل شرکت نخواهند داشت.

با وجود قوام یافتن ائتلافی که ممکن است زمینه تشکیل دولتی جدید را فراهم کرده باشد و به عمر دولت‌های پیاپی به نخست وزیری بنیامین نتانیاهو پایان دهد، حزب لیکود و حامیان زیاد او هنوز چند روز فرصت دارند تا راه‌های مختلف برای برهم زدن این ائتلاف را امتحان کنند.

مفسران سیاسی در رسانه‌های عمده اسرائیل اتفاق نظر دارند که در روزهایی که تا ادای سوگند دولت احتمالی جدید در مجلس باقی مانده، بنیامین نتانیاهو و سایر همفکران او ممکن است بتوانند تعدادی از اعضای احزاب در ائتلاف جدید را به سوی خود جلب کنند.

سرنوشت این وضعیت مبهم تنها در پایان روز رای اعتماد مجلس به دولت احتمالی جدید روشن خواهد شد.

بنیامین نتانیاهو در روزهای گذشته گفته است که ائتلاف غریب رقیبانش برای «امنیت» اسرائیل بشدت خطرناک است و تنها «ایران و حماس» از آن خشنود خواهند شد و اسرائیل را نیز در نگاه حامیانش در آمریکا کوچک خواهد کرد.

اما یائیر لاپید در پاسخ به این سخنان بنیامین نتانیاهو گفت که او شخصیتی «هیستریک» دارد.

آویگدور لیبرمن نیز گفته است که اظهارات بنیامین نتانیاهو در خصوص «خطرناک بودن دولت جدید برای امنیت اسرائیل» از زبان فردی که ثبات روحی و روانی خود را از دست داده، بیان شده است.

برخی از مفسران سیاسی اسرائیل اذعان دارند که دولت احتمالی حتی در صورت آغاز به کار، ممکن است عمری کوتاه داشته باشد زیرا میان سه حزب راستگرا و افراطی آن با احزاب میانه و چپ و با حزب عربی «الموحده» تضاد عمیقی از مواضع و منافع وجود دارد.

از سوی دیگر، گروهی از کارشناسان امور سیاست اسرائیل می‌گویند اگر عمر دولت جدید زودگذر باشد و کار به انتخاباتی دیگر بکشد، احزاب کوچک و راست بسیاری، نظر به بدقولی رهبران احزاب به رای‌دهندگان خود، مضمحل خواهند شد و بویِژه حزب کوچک «یامینا» در معرض فروپاشی جدی خواهد بود.

از نظر این گروه از مفسران اسرائیلی، بنا به دلایل ذکر شده، سیاستمداران دولت جدید تلاش خواهند کرد که با رفع سریع اختلافات احتمالی، برای بقای خود در قدرت بکوشند و مانع از بازگشت بنیامین نتانیاهو به قدرت شوند.

XS
SM
MD
LG