به گفته منابع خبری فلسطینی، شمار تلفات تظاهرات اعتراضی که از روز جمعه ۱۰ فروردین در امتداد مرزهای باریکه غزه با اسرائیل آغاز شد به ۱۷ کشته و بیش از ۱۴۰۰ زخمی رسیده و این تظاهرات، موسوم به «راهپیمایی بازگشت»، روز شنبه وارد دومین روز خود شد.
استقرار تانک‌ها و تک‌تیراندازان اسرائیلی برای مقابله با «رخنه احتمالی فلسطینی‌ها از حفاظ‌های مرزی» نیز روز شنبه در بخش‌های مختلف مرزی اطراف غزه ادامه دارد.
فلسطینیان کرانه باختری و نوار غزه و همچنین اعراب شهروند اسرائیل هر سال در روز سی‌ام ماه مارس، به یاد وقایع خونین اعتراضی سال ۱۹۷۶، تظاهراتی با عنوان «روز زمین» برگزار می‌کنند. اما حماس و سایر گروه‌های فلسطینی از مدت‌ها پیش فراخوان داده‌اند که مراسم امسال را به مناسبت هفتادمین سالروز تأسیس کشور اسرائیل و انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم / بیت‌المقدس تا شش هفته ادامه خواهند داد.
بنابر گزارش‌ها، روز جمعه در نخستین روز از این اقدام اعتراضی بیش از سی هزار فلسطینی شرکت کردند و صدها تن از آنها نیمه‌شب را در اطراف مرزها سپری کردند.
اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس، و یحیی سنوار، رهبر حماس در اراضی فلسطینی، در روز نخست تظاهرات در میان فلسطینیان حضور یافته و سخنرانی کرده بودند.
ارتش اسرائیل که از قبل تاکید کرده بود هیچ‌گونه «تحریک» در اطراف حفاظ مرزی را «تحمل نمی‌کند»، جمعه با آتشباری تک تیراندازها و تانک‌ها و نیز با کاربرد پهپادها، به تظاهرکنندگانی که به سوی حفاظ مرزی و نیروهای این سوی مرز سنگ پرتاب می‌کردند، واکنش نشان داد.
ارتش اسرائیل چهار نفر از کشته‌های روز جمعه را «تروریست» نامیده و گفته است که آنها در حال تلاش «خرابکاری» در بخش شمالی غزه از پای درآمدند. منابع بیمارستانی غزه تایید کردند که چهار کشته یاد شده به سوی نیروهای اسرائیلی شلیک کردند؛ بر اساس این گزارش، یک مرد فلسطینی نیز سحرگاه جمعه پیش از آغاز تظاهرات با آتش تانک اسرائیلی در بخش خان‌یونس کشته شد.
سرهنگ رونن منلیس، سخنگوی ارتش اسرائیل، گفت: «فلسطینی‌هایی که با گلوله حقیقی کشته شدند، ۱۸ تا ۳۰ ساله و دو تن از آنها عضو واحدهای مهم نظامی حماس بودند».
منابع بیمارستانی فلسطینی می‌گویند ۷۵۸ تن از زخمی‌ها با گلوله حقیقی مجروح شده اند؛ جراحت ۱۴۸ تن از زخمی‌ها ناشی از گلوله‌های پلاستیکی است؛ ۴۲۲ تن در نتیجه استنشاق گاز اشک‌آور و بمب‌های دودزا مجروح شده‌اند و ۸۸ تن دیگر نیز بر اثر سایر عوامل در تظاهرات آسیب دیده‌اند.
از سوی دیگر فلسطینی‌ها خود را برای برگزاری آیین‌های خاکسپاری کشته‌های روز پیش آماده کرده‌اند و تشکیلات خودگردان فلسطینی نیز روز شنبه را «عزای عمومی» اعلام کرده است. همزمان، کسب و کار در بسیاری از شهرهای کرانه باختری روز شنبه به نشانه اعتصاب بسته شد.
واکنش‌ها
محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی، شامگاه جمعه در بیانیه‌ای اسرائیل را «مسئول کامل» عواقب «تهاجم و تجاوز» دانست و تاکید کرد که «جامعه جهانی موظف است دخالت کرده و از ملت فلسطین مراقبت کند».
شورای امنیت سازمان ملل متحد شامگاه جمعه در نشستی به درخواست کویت، رییس دوره‌ای این شورا، از رخدادهای مرز غزه و چشم‌انداز تشدید این بحران ابراز نگرانی کرد اما این نشست به صدور بیانیه‌ای مشترک منجر نشد.
از سوی دیگر آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، بررسی شفاف و مستقل رخدادهای روز جمعه از سوی یک کمیته تحقیق را درخواست کرد.
دانی دنون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل که به کشورش بازگشته است، در بیانیه‌ای تشکیل نشست شورای امنیت را «همزمان با عید پسح» که مانع از حضور او در جلسه شده بود نکوهش کرد و نوشت «فلسطینیان سازمان ملل را به صحنه «دروغگویی‌های خود» مبدل کرده‌اند.
هدر نائورت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز جامعه جهانی را به برداشتن گام‌هایی برای بهبود زندگی فلسطینیان فرا خواند. جیسون گرینبلات نماینده ویژه آمریکا در مذاکرات اسرائیلی- فلسطینی پیش‌تر حماس را باعث برنامه‌ریزی یک تظاهرات «تحریک آمیز» نامیده بود.
محمد مؤمنی، سخنگوی دولت اردن، اسرائیل را مقصر «وخیم شدن» اوضاع دانست و با گفتن این که اسرائیل از نیروی نظامی خارج از حد متناسب استفاده کرده، از جامعه بین‌المللی خواست اسرائیل را زیر فشار بگذارد.
احمد ابوالغیط، دبیر کل اتحادیه عرب، نیز رفتار اسرائیل را «وحشیانه» نامید. دولت‌های عراق، لبنان، و ترکیه نیز اسرائیل را در رخدادهای روز جمعه نکوهش کرده‌اند.
دیده‌بان حقوق بشر شمار زیاد کشته‌ها و زخمی‌های روز نخست از اقدام اعتراضی فلسطینیان را «تکان دهنده» نامید. عفو بین‌الملل نیز از پیش از آغاز تظاهرات، از اسرائیل خواسته بود از خود خویشتنداری نشان دهد.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، شنبه در توییتر خود نوشت: «درست در شب عید پسح ... صهیونیست‌های ستمکار، فلسطینیان را در تظاهراتی صلح‌آمیز به خاک و خون می کشد».
همچنین به گزارش رسانه‌های ایران، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امورخارجه ایران «کشتار فلسطینی‌ها» را «بشدت محکوم کرد» و عربستان را باعث «جری‌تر شدن» رهبران اسرائیل در این بحران دانست.
واکنش ایران در حالی است که زاخی هانگبی، وزیر همکاری های منطقه‌ای اسرائیل، پنج‌شنبه گفته بود که حماس بعد از نزدیکی دوباره به ایران با «رهنمود» از تهران برای «بحرانی کردن دوباره اوضاع» برنامه‌ریزی کرده است.
