فرانسه روز ۲۶ شهریور فیلم «یک تصادف ساده» ساختهٔ جعفر پناهی را به عنوان نمایندهٔ این کشور برای رقابت در بخش بهترین فیلم بین‌المللی جوایز اسکار انتخاب کرد. این برای دومین سال پیاپی است که کشورهای اروپایی ساخته‌های سینماگران منتقد ایرانی را به عنوان نمایندگان خود در اسکار انتخاب می‌کنند.
به این ترتیب جعفر پناهی ۳۰ سال پس از آن‌که برای اولین و آخرین بار یکی از فیلم‌هایش، «بادکنک سفید»، از سوی ایران به آکادمی اسکار معرفی و البته چند ماه بعد در اعتراض به تصویب قانون داماتو پس گرفته شد، بار دیگر بخت خود را برای دریافت این جایزه معروف می‌آزماید.
او با وجود دریافت جوایز معتبری چون نخل طلای کن، شیر طلایی ونیز و خرس طلایی برلین تاکنون فرصت چندانی برای شرکت در جوایز اسکار نداشته است، به یک دلیل ساده: کمیتهٔ انتخاب فیلم برای اسکار زیرنظر حکومت تشکیل می‌شود و این کمیته فیلم‌های انتقادی آقای پناهی را به عنوان نمایندهٔ ایران به اسکار معرفی نمی‌کند.
حالا با توجه به مشارکت شرکت‌های فرانسوی در تهیهٔ فیلم و انجام مراحل فنی تولید آن در فرانسه، کمیتهٔ انتخاب این کشور ساختهٔ تازه جعفر پناهی را به مدعیان نامداری چون ساختهٔ تحسین‌شدهٔ ریچارد لینکلیتر، «موج نو»، ترجیح داد.
جعفر پناهی در فیلم «یک تصادف ساده» داستان گروهی از زندانیان سیاسی سابق را که بازجو و شکنجه‌گر سابقشان را اسیر کرده‌اند، روایت می‌کند. فیلم این پرسش بنیادی را مطرح می‌کند که آیا مخالفان هم باید مثل حاکمان خشونت بورزند؟
«یک تصادف ساده» با دریافت جایزهٔ نخل طلای بهترین فیلم جشنوارهٔ کن در سال ۲۰۲۵ نامش را به عنوان یکی از مدعیان جدی جوایز سینمایی سال مطرح کرد و از همان زمان پیش‌بینی می‌شد که از سوی کشوری جز ایران به آکادمی اسکار معرفی شود. چرا که بنیاد سینمایی فارابی به عنوان نهادی که بر فرایند انتخاب نمایندهٔ هر سال ایران نظارت می‌کند، زیرنظر وزارت فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی است و در سال‌های گذشته هیچ‌گاه ساخته‌های فیلمسازان منتقد و مخالف را، به بهانهٔ نداشتن پروانه نمایش، به آکادمی اسکار معرفی نکرده است.
امسال هم فیلم «علت مرگ نامعلوم» در یک فرایند پرحاشیه از سوی کمیتهٔ معرفی‌شده از سوی بنیاد فارابی به عنوان نمایندهٔ ایران راهی مراسم اسکار شد.
سال گذشته فیلم «دانهٔ انجیر معابد» ساختهٔ محمد رسول‌اف که مانند «یک تصادف ساده» بدون دریافت مجوز و به صورت مخفیانه در ایران ساخته شده بود، به نمایندگی از آلمان به آکادمی اسکار معرفی شد و تا پنج نامزد نهایی این بخش هم پیش رفت.
حالا برای دومین سال پیاپی فیلمی ساختهٔ فیلمسازان ایرانی نه به نمایندگی از ایران بلکه به نمایندگی از یک کشور اروپایی بختش را برای دریافت مجسمهٔ معروف اسکار می‌آزماید. اتفاقی که درخواست‌ها از آکادمی اسکار برای بازنگری در قوانینش را بیشتر می‌کند.
خود آقای پناهی ساعاتی پس از اعلام نام فیلمش به عنوان نمایندهٔ فرانسه در صحبت‌هایی در جشنواره بوسان از آکادمی اسکار خواست با تجدیدنظر در قوانینش، اجازه ندهد که حکومت‌ها بر فرایند انتخاب نمایندهٔ هر کشور در بخش بهترین فیلم بین‌المللی نظارت کنند.
آقای پناهی با اشاره به فیلم «آفساید» که در سال ۲۰۰۶ با وجود شانس زیاد، از سوی ایران برای شرکت در رقابت‌های اسکار آن سال انتخاب نشد، گفت: «آکادمی باید راهی پیدا کند تا فیلمسازان را به حکومت‌هایشان مرتبط نکند. همه فیلمسازانی که مستقل هستند باید دور هم جمع شوند و راهی پیدا کنند تا وقتی می‌خواهند فیلم‌های خود را به آکادمی ارسال کنند، با این نوع مشکل با دولت کشور خود مواجه نشوند».
در سال‌های گذشته برخی سینماگران شناخته‌شدهٔ ایرانی مانند بهمن قبادی با ارسال نامه‌هایی به آکادمی اسکار خواستار تغییر قوانینش در انتخاب فیلم بین‌المللی شده بودند.
کانون فیلمسازان مستقل ایران، نهاد تشکیل‌شده از سوی سینماگران ایرانی پس از اعتراض‌های «زن، زندگی، آزادی»، هم طی سال‌های اخیر با برگزاری نشست‌ها و نگارش نامه‌هایی خواستار توجه اسکار به این موضوع شده بود. این نهاد همزمان با انتخاب فیلم «یک تصادف ساده» از سوی فرانسه برای شرکت در جوایز اسکار، با ابراز نگرانی دربارهٔ ادامه روند پذیرش فیلم‌ها از طریق بنیاد فارابی به عنوان نمایندهٔ سینمای ایران خواستار بازنگری سیاست‌های اسکار در قبال کشورهایی با حکومت‌های استبدادی شده و پیشنهاد تشکیل کمیته‌ای مستقل، متشکل از نمایندگانی از داخل و خارج ایران را مطرح کرد.
موفقیت‌های جهانی فیلم «یک تصادف ساده» ادامه دارد و جعفر پناهی همراه فیلمش در جشنواره‌های مختلف دور دنیا حاضر می‌شود. در این شرایط پیش‌بینی این‌که فیلم او هم از مدعیان جدی دریافت اسکار بهترین فیلم بین‌المللی سال ۲۰۲۶ باشد دور از ذهن نیست. مراسم معرفی برندگان جوایز اسکار ۲۰۲۵ روز ۲۴ اسفند امسال برگزار خواهد شد.
