یازدهم اکتبر سال ۲۰۲۰، یک گزارشگر تلویزیون دولتی روسیه داستانی هیجان‌انگیز را برای بینندگان تعریف می‌کند: شامل خلاصه‌ای از گفت‌وگوی اختصاصی‌اش با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه، و خبرهایی از آزمایش یک موشک هایپرسونیک (مافوق صوت)، که کرملین از مدت‌ها پیش به آن مباهات می‌کرده است.
گزارشگر با ادبیاتی مشابه کرملین می‌گوید: «بعد از مصاحبه، باز هم کار»؛ که اشاره‌ای‌است به تلاش بی‌وقفهٔ ولادیمیر پوتین برای اطمینان از حفظ قدرت و امنیت روسیه. نوشته‌ای در گوشه تصویر، عبارت «نووو-آگاریووو» را نشان می‌دهد: اقامتگاه اصلی رئیس‌جمهور روسیه در حومهٔ مسکو. در ادامه، تصاویر ولادیمیر پوتین را می‌بینیم که به سمت در دفتر کارش می‌رود و دستگیره‌اش را می‌گیرد.
و این همان چیزی است که موضوع را لو می‌دهد: محل قرار گرفتن دستگیره و چند موضوع جزئی دیگر نشان می‌دهد که محل فیلمبرداری، در واقع «نووو-آگاریووو» نبوده است. موضوعی که در بررسی‌های رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی قطعی شد.
این فیلم در واقع بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر دورتر، در دفتری کاملاً مشابه واقع در «بوچاروف روچِه‌یی»، یک اقامتگاه دولتی در سوچی، واقع در ساحل دریای سیاه، ضبط شده بود.
واحد تحقیقی بخش روسی رادیو اروپای آزاد موسوم به «سیستما» کشف کرد که نه‌تنها یکی، بلکه دو دفتر مشابه «نووو-آگاریووو» وجود دارد: یکی در سوچی و دیگری در «والدای» تقریباً در میانهٔ مسیر مسکو و سن‌پترزبورگ. سیستما دریافت که کرملین در سال‌های اخیر، صدها بار دربارهٔ مکان واقعی حضور رئیس‌جمهور روسیه دروغ گفته است.
تحقیقات سیستما، وجهی به شدت پنهانکار از کرملین را آشکار می‌کند که سال‌های سال در مورد مکان واقعی ولادیمیر پوتین مردم را گمراه کرده است. این تحقیقات همچنین پرسش‌ها و تردیدهایی را دربارهٔ زمان واقعی دیدارها و صحبت‌های رئیس‌جمهور مطرح می‌کند.
سیستما در گزارشی تحقیقی که در ماه اوت امسال منتشر کرد، نشان داد که دست‌کم پنج مورد از دیدارهای ولادیمیر پوتین که بر اساس ادعای کرملین در ماه‌های آوریل و مه (فروردین و اردیبهشت) انجام شده بودند، در واقع ماه‌ها قبل ضبط شده بودند. این شیوه همچنان ادامه داشته و کرملین طی سه ماه اخیر هم، دست‌کم هفت ویدئوی قدیمی از ملاقات‌های ولادیمیر پوتین را به‌عنوان تصاویر جدید منتشر کرده است.
پشت در شمارهٔ یک...
سیستما در بررسی حدود ۷۰۰ فیلم منتشر شده از سوی دولت یا تلویزیون دولتی روسیه، و یا عکس‌های موجود در سایت کرملین، تفاوت‌های جزئی سه دفتر مشابه ولادیمیر پوتین را ثبت کرد.
اعضای تیم سیستما همزمان انبوهی از سایر اسناد و مدارک، از جمله مطالب منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی و اطلاعات درز کرده مربوط به سفرهای افراد نزدیک به ولادیمیر پوتین، از جمله اعضای تیم‌های امنیتی و رسانه‌ای او را بررسی کردند.
گزارش تلویزیونی اکتبر ۲۰۲۰، یک نمونهٔ ساده اما در عین حال شاخص از این میان است.
در دفتر «نوو- آگاریووو»، دستگیرهٔ در نزدیک میز پوتین، کمی پایین‌تر از درز روی دیوار که پنل‌های دیواری را از هم جدا می‌کند، قرار گرفته است. این موضوع در فیلم‌ها و تصاویر موجود از این اتاق به روشنی مشخص است.
اما دستگیرهٔ دری که در گزارش پخش‌شده در اکتبر ۲۰۲۰ دیده می‌شود، اندکی بالاتر قرار گرفته است. تفاوتی چند سانتیمتری، اما غیر قابل اغماض. تفاوتی که ثابت می‌کند مصاحبه در سوچی انجام شده بوده و نه در مسکو.
از دیگر تفاوت‌های جزئی موجود در این دو مکان می‌توان به تفاوت در شکل میز تلویزیون، حباب چراغ‌های رومیزی و طرح یک کازیه چوبی مدارک روی میز اشاره کرد.
همزمان سیستما به یک بلیت دیجیتال دست پیدا کرد که از سوی یک آژانس مسافرتی مرتبط با کرملین خریداری شده بود و نشان می‌دهد که سرگئی بریلیف، گزارشگر تلویزیون روسیه در روز ۲۷ اوت، یعنی همان روز پخش گزارش تلویزیونی، از سوچی به مسکو پرواز کرده بود.
سفرهای لودهنده
در موردی دیگر، کرملین ادعا کرده بود که فیلم مربوط به سپتامبر ۲۰۲۰، در اقامتگاه مسکو ضبط شده بود. این در حالی‌است که سیستما به ای‌میلی دست یافت که نشان می‌دهد یکی از تهیه‌کنندگان تلویزیون دولتی از همکارش خواسته بوده که سفر رفت و برگشت پاوِل زاروبین روزنامه‌نگار مشهور نزدیک به کرملین و تعدادی از اعضای تیم تلویزیونی‌اش به سوچی در همان تاریخ را برنامه‌ریزی کند.
سیستما دریافت که زاروبین که از تهیه‌کنندگان یک برنامهٔ هفتگی خبری با تمرکز بر ولادیمیر پوتین است، مرتباً به سوچی سفر کرده و تصاویری را به مسکو بازگردانده است که کرملین ادعا می‌کرد در مسکو ضبط شده‌اند.
ولادیمیر پوتین همچنین زمان زیادی را در والدای می‌گذراند؛ جایی بسیار شبیه دو دفتر دیگرش در مسکو و سوچی.
انزوا و امنیت
علاقه ولادیمیر پوتین به والدای در سال‌های اخیر بیشتر شده است. او از فوریه ۲۰۲۳ به بعد، یک‌سال پس از آغاز تهاجم گسترده به اوکراین، به ندرت از دفتر سوچی استفاده کرده است.
علاوه بر این، فیلم‌ها و تصاویری که سیستما بررسی کرده است نشان می‌دهد که مکانِ تقریباً همهٔ دیدارهایی که ادعا می‌شود در سال جاری در دفتر مسکو برگزار شده‌اند، در واقع والدای بوده است.
والدای علاوه بر یک اقامتگاه دولتی، محلی برای دیدارها و کنفرانس‌ها هم هست که در سال ۲۰۱۶ در محل یک زمین تنیس در منطقه‌ای جنگلی بنا شد. شرکت سازنده، همان شرکتی است که «نووو-آگاریووو» در حومهٔ مسکو و «بوچاروف روچه‌یی» در سوچی را بازسازی کرده است.
آنچه که تفاوت ملک والدای با دو مکان دیگر را آشکار می‌کند، یک ترموستات است که در میانهٔ یک دیوار به چشم می‌خورد. همچنین طرح کازیه چوبی روی میز پوتین هم متفاوت است.
سیستما دریافت که در فاصله ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، یعنی آغاز تهاجم تمام‌عیار مسکو به اوکراین تا ۱۲ آوریل، یعنی دوره‌ای حدوداً ۵۰ روزه، پوتین دست‌کم ۱۲ ملاقات را در دفتر والدای انجام داده بود.
تحلیل تصاویر و سایر شواهد نشان می‌دهند که از میان ۳۰ حضور رسانه‌ای ولادیمیر پوتین در ۹ ماههٔ سال ۲۰۲۵ هم، بجز یک مورد، همگی در والدای ضبط شده‌اند.
کنستانتین گاز، جامعه‌شناسی که دیوانسالاری و خودکامگی حکومتی در روسیه را به شکل تخصصی مطالعه می‌کند، می‌گوید در سایهٔ جنگ اوکراین و افزایش حملات موشکی و پهپادی کی‌یف به زیرساخت‌های نظامی و انرژی روسیه، یک دلیل ساده و مشخص برای ارجحیت یافتن والدای در نگاه پوتین وجود دارد: امنیت.
به گفتهٔ گاز، «بوچاروف روچه‌یی» در نقطه‌ای نسبتاً مرتفع در سوچی قرار دارد که می‌تواند در معرض حملات قرار گیرد. افزایش تدابیر امنیتی و دفاعی در اطراف اقامتگاه مسکو هم می‌تواند باعث جلب توجه و تهدیدات امنیتی شود. اقامتگاه والدای اما منزوی‌تر و امن‌تر است. بر اساس بررسی‌های سرویس روسی رادیو اروپای آزاد/ رادیو اروپا، ۱۲ سیستم دفاع هوایی در اطراف والدای نصب شده‌اند که بیشترشان از نوع سیستم موشکی «پانتسیر S-1» هستند.
پیش از انتشار این مقاله، دیمیتری پسکوف سخنگوی ولادیمیر پوتین، پرسش‌های واحد سیستما در مورد اقامتگاه‌های سه‌گانه رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه را دریافت کرد، اما پاسخی نداد.
در سال ۲۰۲۰ اما، وقتی رسانهٔ روسی «پروئِکت»، گزارشی مبنی بر وجود دو دفتر کاملاً مشابه در «نووو-آگاریووو» و «بوچاروف روچه‌یی» منتشر کرد، پسکوف با رد گزارش، مدعی شد که چنین «دفاتر همسانی» وجود ندارند.
دولت ولادیمیر پوتین اما به شواهد حاکی از گمراه‌کردن روس‌ها دربارهٔ مکان برگزاری صدها ملاقات و جلسه رئیس‌جمهور واکنش نشان نداده است.
