اسرائیل بامداد یک‌شنبه سی‌ام دی اعلام کرد آتش‌بس با گروه افراطی حماس در غزه از ساعت ۱۱:۱۵ به وقت محلی آغاز شده است، هرچند این آتش‌بس با تأخیری سه‌ساعته روبه‌رو شده بود.
این تأخیر به دلیل موضوع دریافت دیرهنگام فهرست گروگان‌های آزادشده از سوی حماس بوده است.
در جریان این تأخیر، طی روز یک‌شنبه حملات اسرائیل به غزه ادامه یافت و بر اساس اعلام مقامات غزه، ۸ نفر کشته و ۲۵ نفر زخمی شدند. حماس تأخیر را به «دلایل فنی و شرایط پیچیده میدانی» مرتبط دانسته و سپس نام سه زن اسرائیلی آزادشده را منتشر کرد.
توافق آتش‌بس غزه که پس از ۱۵ ماه درگیری اجرا شده است، شامل آتش‌بس شش‌هفته‌ای با خروج تدریجی نیروهای اسرائیلی از مرکز غزه و بازگشت آوارگان به شمال غزه است.
بر اساس این توافق، روزانه ۶۰۰ کامیون کمک‌های بشردوستانه به غزه ارسال می‌شود و حماس ۳۳ گروگان اسرائیلی را در مقابل آزادی صدها زندانی فلسطینی توسط اسرائیل آزاد خواهد کرد. این تبادلات با نظارت کمیته بین‌المللی صلیب سرخ انجام می‌شود.
مرحله دوم شامل مذاکرات برای آزادی تمامی گروگان‌ها، برقراری آتش‌بس دائم و خروج کامل نیروهای اسرائیلی است و مرحله سوم به بازگشت اجساد قربانیان و بازسازی غزه با نظارت بین‌المللی اختصاص دارد. این توافق با میانجی‌گری قطر، مصر و ایالات متحده تضمین شده است.
آمریکا و اتحادیه اروپا حماس را گروهی تروریستی می‌دانند.
با آغاز آتش‌بس در ساعت ۱۱:۱۵ به وقت محلی، مردم نوار غزه در مناطقی مانند خان‌یونس و شهر غزه جشن گرفتند و برخی از فلسطینیان به خانه‌های خود بازگشتند، هرچند آتش‌بس با تأخیر و در شرایط شکننده آغاز شد.
خبرنگاران خبرگزاری فرانسه خبر می‌دهند که درپی اعلام اجرایی شدن این آتش‌بس، روز یک‌شنبه هزاران نفر از آوارگان غزه‌ای که چادرهای موقت، لباس‌ها و وسایل شخصی خود را حمل می‌کردند، با کامیون، گاری یا پیاده در حال بازگشت به خانه‌های خود در مناطق ویران‌شده غزه، به‌ویژه در بخش‌های شمالی این باریکه، بودند.
با این وجود، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرده است که این آتش‌بس موقتی است و اسرائیل حمایت آمریکا را برای ادامه جنگ در صورت لزوم خواهد داشت.
در همین حال، ارتش اسرائیل از ساعات اولیه بامداد یک‌شنبه از مناطقی که از نظر جمعیت فلسطینی متراکم محسوب می‌شود، خارج شده است.
پیشتر اعلام شده بود که سه گروگان اسرائیلی، شامل سه زن غیرنظامی، ساعت ۱۶ آزاد می‌شوند و پس از انتقال آنها به خاک اسرائیل، بیش از ۹۰ زندانی فلسطینی آزاد خواهند شد.
در همین حال ارتش اسرائیل اعلام کرد که بامداد یک‌شنبه موفق شده است جسد شائول اورون، افسر کشته‌شده‌ای را که ۱۰ سال و نیم پیش توسط گروه حماس ربوده شده بود، پیدا کرده و به اسرائیل منتقل کند.
شائول اورون در جنگ سال ۲۰۱۴ به همراه افسر دیگری به نام هدار گولدین کشته شد و جسد او در اختیار حماس قرار داشت. جسد هدار گولدین همچنان نزد حماس است. با یافتن جسد اورون، شمار گروگان‌ها و اجساد درخواستی اسرائیل از حماس به ۹۷ نفر کاهش یافت.
مرحله اول این توافق ۶۰ روز است و جزئیات مراحل بعدی در مذاکرات طرف‌ها تعیین خواهد شد.
این آتش‌بس گامی اولیه برای پایان دادن به درگیری و آزادی نزدیک به ۱۰۰ گروگان است که در حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس ربوده شده بودند.
حزب «قدرت یهودی» به رهبری ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، به دلیل مخالفت با آتش‌بس از دولت نتانیاهو خارج شد، اما این خروج بر اجرای آتش‌بس تأثیری نخواهد داشت. مذاکرات مرحله دوم این آتش‌بس که پیچیده‌تر است، در دو هفته آینده آغاز خواهد شد.
این جنگ خسارات گسترده‌ای به‌بار آورده است؛ به گفته طرف فلسطینی بیش از ۴۶ هزار فلسطینی و به گفته طرف اسرائیلی، بیش از ۱۲۰۰ نفر در اسرائیل کشته شده‌اند. حدود ۹۰ درصد از جمعیت غزه آواره شده‌اند و زیرساخت‌های حیاتی این منطقه به شدت آسیب دیده‌اند.
بازسازی غزه، در صورت تحقق آتش‌بس نهایی، سال‌ها طول خواهد کشید و آینده سیاسی این منطقه همچنان نامشخص است.
نظر دونالد ترامپ
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، تأکید کرد که توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌های اسرائیلی باید ادامه یابد. او در مصاحبه‌ای تلفنی با شبکه ان‌بی‌سی گفت که به بنیامین نتانیاهو توصیه کرده این موضوع را به پایان برساند. ترامپ همچنین اعلام کرد که به زودی با نخست‌وزیر اسرائیل دیدار خواهد کرد.
هم‌زمان، گزارش‌هایی حاکی از احتمال سفر استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ، به غزه برای نظارت بر آتش‌بس منتشر شده است. این بازدید در صورت انجام، اولین حضور یک مقام ارشد آمریکایی در غزه در سال‌های اخیر خواهد بود.
از سوی دیگر، هیئتی از مقامات امنیتی اسرائیل روز یک‌شنبه برای همکاری با مصر در نظارت بر سازوکار آتش‌بس وارد قاهره شد.
از سوی دیگر نخست وزیر اسرائیل در پیام ویدئویی ضبط شده‌ای از مرحله اول توافق با عبارت «آتش‌بس موقت» یاد کرد.
او در این ویدئو که شامگاه شنبه منتشر شد گفت که هم جو بایدن و هم دونالد ترامپ تاکید کرده‌اند که در صورت عدم تحقق مراحل بعدی توافق، اسرائیل می‌تواند جنگ غزه را از سر بگیرد.
بنیامین نتانیاهو همچنین گفت که دونالد ترامپ نیز در گفت‌وگوی تلفنی‌اش با او در شامگاه چهارشنبه مرحله اول توافق را آتش‌بس موقت خواند.
موارد اصلی توافق آتش‌بس غزه و آزادی گروگان‌ها
مرحله اول
مدت این مرحله شش هفته و شامل موارد زیر است:
- آزادی ۳۳ گروگان اسرائیلی (شامل زنان، کودکان و مردان بالای ۵۰ سال)
- آزادی صدها زندانی فلسطینی (به ازای هر گروگان غیرنظامی اسرائیلی ۳۰ زندانی فلسطینی، و به ازای هر نظامی زن اسرائیلی ۵۰ زندانی فلسطینی آزاد می‌شوند)
- خروج تدریجی نیروهای اسرائیلی از مرکز غزه و بازگشت آوارگان فلسطینی به شمال غزه
- ورود روزانه ۶۰۰ کامیون کمک‌های امدادی، از جمله ۵۰ تانکر سوخت، به نوار غزه
مرحله دوم
- مذاکرات درباره مرحله دوم توافق حداکثر تا روز شانزدهم مرحله اول آغاز خواهد شد
- انتظار می‌رود مرحله دوم شامل آزادی تمامی گروگان‌های باقیمانده، آتش‌بس پایدار و خروج کامل سربازان اسرائیلی از نوار غزه باشد
مرحله سوم
- مرحله سوم و نهایی توافق که احتمالا سال‌ها زمان خواهد برد شامل بازسازی غزه با نظارت سازمان ملل، مصر و قطر، و همچنین بازگرداندن تمامی اجساد و بقایای گروگان‌ها است
منبع: رویترز
