«راه مولاوردی را در معاونت امور زنان ادامه خواهم داد.» این مهم‌ترین جمله‌ای بود که معصومه ابتکار، معاونت جدید امور زنان و خانواده حسن روحانی در دولت دوازدهم در جلسه معارفه خود بر زبان آورد. این در حالی است که مهم‌ترین حاصل دفتر امور زنان و خانواده دولت اول حسن روحانی چیزی نبوده است جز چند طرح ناتمام، چند طرح بایگانی شده، چند طرح در مرحله بررسی و ۴۰۰ صفحه شکایت نمایندگان مجلس و سال‌ها به گفته شهیندخت مولاوردی سنگ اندازی و مخالفت. معاونتی که در پی ارتباط بسیار خوب با رسانه‌ها، کارشناسان مسایل زنان، مهم‌ترین عملکردش را مطرح شدن برخی از مسایل زنان در عرصه عمومی و کشیده شدن مطالبتشان به سطح رسانه‌ها می‌دانند.
شیرین عبادی، حقوقدان و فعال مسایل زنان در مورد عملکرد خانم مولاوردی در قامت معاونت امور زنان دولت یازدهم می‌گوید:«خانم مولاوردی، تلاش خود را در محدوده امکانات کرد، ولی مجموعه موانعی که بر سر راه بود مانع از این شد که او بتواند برنامه‌هایی، تاثیرگذار که وضعیت زنان را به صورت بنیادی تغییر دهد، انجام دهد. به عنوان مثال کوچک‌ترین خواسته زنان که ورود به ورزشگاه بود و مولاوردی خود آن را پیگیری می‌کرد، انجام نشده است و یا این که قوانین تبعیض‌آمیز که تاثیر بنیادی در زندگی زنان دارد، به هیچ وجه عوض نشد. او تلاش خود را کرد اما در زندگی زنان ایرانی تاثیرگذار نبود. »
اما هفته گذشته حسن روحانی در اعلامی که برخی از کارشناسان مسایل زنان آن را «مجازات زنان» نامیدند، معصومه ابتکار معاونت پیشین رئیس جمهور در سازمان محیطزیست را به عنوان معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری منصوب کرد. شیرین عبادی در مورد تغییر جایگاه معصومه ابتکار در هیات دولت و انتقال او از معاونت محیط‌ریست به معاونت زنان می‌گوید: «اگر عملکرد ایشان مورد تایید آقای روحانی و سایر ارکان اصلی حکومت نبود، باید کنار گذاشته می‌شد و اگر مورد تایید بود باید در حوزه تخصصی خود یعنی محیطزیست ادامه فعالیت می‌داد. این که کسی را از سمتی بردارند و در قسمتی بگذارند که متخصص آن کار نیست، بزرگترین اشتباه است و من این را فقط پای این می‌گذارم که به آقای روحانی بابت عمکرد خانم ابتکار اعتراضات- وارد یا ناواردی- شده بود و ایشان به دلیل روابطی که با خانم ابتکار دارند و بنا بر ملاحظات سیاسی، نمی‌خواستند و نمی‌توانستند کاملا ایشان را نادیده بگیرند. بنابر این او را از معاونت محیطزیست به معاونت زنان منتقل کردند.»
شیرین عبادی با اشاره به سیستم حکومت و جاگذاری مقامات در دوره ناصرالدین شاه می‌گوید:« وقتی مردم از حاکم کرمان شکایت داشتند، ناصرالدین شاه برای آرام کردن مردم، حاکم کرمان را مثلا به یزد منتقل می‌کرد و بالعکس. وقتی از او پرسیدند اگر حاکم کرمان بد بود، چرا او را به یزد بردی؟ او پاسخ داد که تا مردم متوجه ظلم او شوند، چند سالی می‌گذرد و باز جایش را عوض می‌کنیم. آقای روحانی هم با وزرا همین کار را می‌کند.»
زن سیاستمدار، معصومه ابتکار
معصومه ابتکار را یکی از معدود زنان سیاستمدار ایرانی می‌دانند. زنی که نامش با موضوع تسخیر سفارت آمریکا در تهران بر سر زبان‌ها افتاد. او که تحصیلاتش را در رشته ایمنی شناسی به پایان رسانده، در سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵ به تشکیل مؤسسه مطالعات وتحقیقات مسایل زنان اقدام کرد. ابتکار در زمان برگزاری چهارمین کنفرانس جهانی زن در پکن مسئولیت دفتر هماهنگی سازمان‌های غیردولتی زنان و نیز نایب رئیس کمیته ملی این کنفرانس را عهده‌دار شد. او در سال ۱۳۷۵ با تشکیل شبکه سازمان‌های غیردولتی زنان در ایران به عنوان رئیس این شبکه انتخاب شد. سال ۷۶ اما ابتکار به عضویت کابینه محمد خاتمی، با عنوان معاونت ریاست جمهوری و ریاست سازمان محیط زیست ایران درآمد و عنوان نخستین زنی را که پس از انقلاب ۱۳۵۷ در کابینه ایران بوده‌است به نام خود ثبت کرد. او پس از دو دوره ریاست این سازمان، به عنوان نماینده تهران در شورای شهر فعالیت کرد و سال ۹۲ بار دیگر به سمت ریاست سازمان محیط زیست در دولت حسن روحانی منصوب شد. برخی از کارشناسان محیط زیست، ابتکار را در حوزه عملکردش، مدیری موفق می دانند از جمله اسماعیل کهرم، کارشناس محیط زیستی که سابقه ۱۸ سال همکاری با معصومه ابتکار را دارد :« خانم ابتکار در اولین اقدام خود، مساله محیط زیست ایران به مساله‌ای ملی تبدیل کرد. شما فکر می‌کنید حدود ۱۸ سال پیش، سازمان حفاظت از محیط زیست، محلی از اعراب داشت؟ مردم وظایفش را می‌دانستند؟ مناطق چهارگانه محیط زیست ایران، در دوران ایشان، مثل گل حفظ شدند. حدود ۱۰ درصد از خاک ایران تحت حفاظت سازمان محیطزیست است. فقط با ۲۷۰۰ محیطبان، ما کاری را کردیم که باید با حدود ۱۱ هزار نفر انجام بدهیم. هر چه خانم ابتکار التماس می‌کرد به مجلس و یا دولت‌های آقایان خاتمی و روحانی که اجازه استخدام فقط هزار محیطبان را بدهند، موفق نمی‌شد. شاهکار خانم ابتکار این بود که با وجود نقصان و کمبود بودجه ایشان توانست سازمان را ۱۲ سال اداره کند. »
آقای کهرم معتقد است که دغدغه محیط زیستی خانم ابتکار، حتی در فاصله دو دوره مدیریت سازمان نیز با او همراه بوده است: «ایشون در زمانی که سازمان حفاظت محیطزیست در خواب خرگوشی بود، یعنی زمان مدیریت خانم جوادی و آقای محمدی‌زاده،کمیته محیطزیست را در شورای اسلامی شهر تهران برگزار کرد و ۷۰۰ جلسه، بازدید،سخنرانی و حفظ محیطزیست را در شهر بزرگ تهران را برعهده گرفت. این یکی از دستاوردهای ایشان بود. می‌گویند یک دست صدا ندارد، و من اعتقاد ندارم که شاهکارهای جهان با یک دست درست شده باشد، خانم ابتکار، همان یک دست است.»
فقدان مدیریت و برنامه‌ریزی
اما همه کارشناسان محیط زیست، از عملکرد ۱۲ ساله معصومه ابتکار رضایت ندارند. اعظم بهرامی، کارشناس محیط زیست ساکن ایتالیا می گوید:« پروژه مهمی در زمان خانم ابتکار کلید نخورده هرچند می‌توانم اشاره کنم به حذف بنزین تولیدی داخل که آلودگی زیادی ایجاد می‌کرد یا این که فضا برای سمن‌ها و ان‌جی‌اوهای محیط زیستی کمی باز شد. همین‌طور در حوزه آموزش کارهایی انجام شد که می‌شود به عنوان فعالیت‌های مثبت خانم ابتکار از آنها نام برد. اما در مجموع وقتی پروژه‌های کلان مثل مشکل ریزگرد، و آب و حوزه توسعه پایدار و آموزش کلی و مهم‌تر از همه تعامل و ایستادگی در برابر وزارتخانه‌های بزرگی مثل نفت و نیرو و کشاورزی که معضلات خیلی جدی برای محیط زیست ایجاد کردند را بررسی می‌کنیم، نمی‌توانیم نمره مثبتی به خانم ابتکار بدهیم.»
اعظم بهرامی به نگاه غیر جنسیتی معصومه ابتکار به زنان نیز اشاره می‌کند: «مثال عینی می‌زنم مانند سه‌شنبه‌های بدون خودرو که قرار بود در آن استفاده از دوچرخه‌ها تبلیغ شود. اما یک روز در تهران، زنان زیادی با دوچرخه حاضر شدند اما چند ساعت قبل از شروع برنامه اعلام شد که آنها نمی‌توانند در برنامه شرکت کنند. موضوعی که به طور مشخص به بخش آموزش سازمان محیط زیست بر می‌گشت. اما خانم ابتکار حاضر نشد توضیح دهد که چه کسی جلوی حضور زنان را گرفت؟»
به گفته اعظم بهرامی ۱۲ سال فعالیت معصومه ابتکار فرصت خوبی را برای محک زدن عملکرد او فراهم کرده است:« برای جاگزینی خانم ابتکار، آقای کلانتری انتخاب شده در حالی که تمام گزینه‌های موجود افرادی فاقد سابقه فعالیت در حوزه محیطزیست بودند. این نشان میدهد که خانم ابتکار در تمام این دوازده سال برنامه‌ریزی جدی برای تعلیم دادن مدیران، فرصت سازی و ایجاد پتانسیل برای این که افراد در آن فضا رشد کنند، ایجاد نکرده است.»
معصومه ابتکار، عملکرد مثبتی در حوزه محیط زیست داشته باشد یا نداشته باشد، او اکنون مسئولیت «معاونت امور زنان و خانواده»را برعهده گرفته است.
