صندوق جهانی بناهای تاریخی اعلام کرد که با سفرهای تجاری برنامه‌ریزی‌شده به کره ماه و بنابر این افزایش خطر غارت احتمالی و تخریب آثار به جا مانده از فرودهای تاریخی قبلی بر روی این کره، از سال ۲۰۲۵ ماه را در فهرست میراث فرهنگی در معرض تهدید قرار می‌دهد.
فهرست پایش صندوق جهانی بناهای تاریخی (WMF) معمولاً شامل مکان‌های فرهنگی آسیب‌پذیر روی زمین است اما در فهرست امسال که نخستین انتخاب از سال ۲۰۲۲ تاکنون به شمار می‌آید، نام برخی شهرها، شبه‌جزیره‌ها، شبکه‌های جاده‌ای و حتی کره ماه را در خود دارد.
شبکه جاده‌ای «قاپاک نان» که مربوط به دوران پیش از ورود اسپانیایی‌ها در رشته‌کوه آند است، امسال در این فهرست قرار گرفته و شهر انطاکیه (آنتاکیا) در ترکیه و شبه جزیره نوتو در ژاپن که بر اثر زمین‌لرزه آسیب دیده‌اند نیز در فهرست پایش صندوق جهانی بناهای تاریخی گنجانده شده‌اند. نکته جالب توجه اما قرار گرفتن ماه در فهرست امسال است.
خانم بندیکت دو مونتلور، رئیس و مدیر اجرایی صندوق جهانی بناهای تاریخی در مورد قرار گرفتن نام ماه در میان ۲۵ مکان این فهرست می‌گوید: از آنجا که «فعالیت‌های مرتبط با ماه افزایش یافته، خطرها نیز رو به افزایش است» و این روند «بدون رعایت پروتکل‌های حفاظتی مناسب انجام می‌شود».
شرکت فضایی اسپیس‌ایکس روز چهارشنبه ۲۶ دی‌ماه برای انجام پژوهش‌هایی در راستای ماموریت‌های آینده، دو فرودگر ماه را به فضا پرتاب کرد.
از دهه ۱۹۶۰ تاکنون، تنها پنج کشور ایالات متحده آمریکا، چین، هند، ژاپن و اتحاد جماهیر شوروی سابق، موفق به فرود وسایل نقلیه بر سطح ماه شده‌اند.
اما انتظار می‌رود پس از مأموریت آرتمیس ۳ ناسا که برای اواسط سال ۲۰۲۷ برنامه‌ریزی شده و نخستین فرود سرنشین‌دار از اوایل دهه ۱۹۷۰ خواهد بود، سفرهای خصوصی به سطح ماه آغاز شود.
همین بازدیدها و دیگر مأموریت‌های برنامه‌ریزی‌شده از سوی دولت‌ها، به مهم‌ترین نگرانی‌های صندوق جهانی بناهای تاریخی تبدیل شده است، به ویژه نگرانی در مورد آسیب‌دیدن مکان‌هایی مانند ردپای نیل آرمسترانگ، نخستین و باز آلدرین دومین فضانوردان فرود آمده بر ماه.
خانم دو مونتلور به ماهنامه «آرت نیوزپِیپر» می‌گوید: «برای نخستین بار، ماه در فهرست پایش صندوق جهانی بناهای تاریخی گنجانده شده است تا نیاز فوری به شناسایی و حفظ آثاری که گواهی بر نخستین گام‌های بشریت فراتر از زمین هستند، منعکس شود».
او افزود: «اشیایی مانند دوربینی که لحظه فرود بر ماه را ثبت کرد، دیسک یادبودی که فضانوردان آرمسترانگ و آلدرین بر جای گذاشتند، و صدها شیء دیگر، نماد این میراث هستند.»
صندوق جهانی بناهای تاریخی اعلام کرد که حفاظت از میراث قمری، مانند اشیای به‌جامانده از مأموریت آپولو، برای نسل‌های آینده ضروری است و بر اهمیت همکاری جهانی برای حفظ این میراث تأکید کرد.
این فهرست همچنین شامل مکان‌هایی در مناطق جنگی مانند غزه و اوکراین و مناطقی در معرض خطر تغییرات اقلیمی، مانند جزیره موزامبیک و شهر قدیمی لامو در کنیا است.
این سازمان هشدار داده که ازدحام گردشگران در مکان‌هایی مانند غارهای بودایی در چین و سایر مناطق تاریخی، این میراث را تهدید می‌کند و پیشنهاد کرده که گردشگری پایدارتر می‌تواند به حفظ این آثار کمک کند.
