ناصر تقوایی، خالق آثار شاخص سینمایی و تلویزیونی در ایران، روز سهشنبه ۲۲ مهر در ۸۴ سالگی درگذشت.
مرضیه وفامهر، همسر آقای تقوایی، در پستی اینستاگرامی نوشت: «هنرمندی که دشواری آزاده زیستن را برگزید به رهایی رسید».
او افزود: «پروازش را به خاطر بسپاریم. او عاشق گیاهان بود، به یادش درخت بکاریم. او عاشق نور بود، شمع خویش را بیافروزیم. او عاشق جامه سپید بود، به یادش سپید بپوشیم. او عاشق ادبیات بود، به یادش بخوانیم. او عاشق سینما بود، به یادش تماشا کنیم. یاد او را با نواختن و شنیدن موسیقی، و تماشای هنرها گرامی بداریم نه غیر از این».
ناصر تقوایی زادهٔ ۲۲ تیر ۱۳۲۰ در آبادان بود و فعالیت حرفهای خود را با مستندسازی و سپس کار در تلویزیون ملی ایران آغاز کرد. او در طول فعالیت هنری خود شش فیلم سینمایی، یک سریال تلویزیونی و چند مستند ساخت.
او که از جوانی در کنار نوشتن داستان بیش از هر سینماگر دیگری در آثار سینماییاش از ادبیات وام گرفت، تا پیش از انقلاب بهمن ۵۷ آثار درخشانی ساخت و نام خود را بهعنوان یکی از بنیانگذاران موج نو سینمای ایران تثبیت کرد.
تقوایی در فیلم «خشت و آینه» دستیار ابراهیم گلستان شد و در سال ۴۷ اولین فیلم بلندش را با نام «آرامش در حضور دیگران» ساخت و در سالهای بعد سریال «دایی جان ناپلئون» و فیلمهای بلند و کوتاه «نفرین»، «صادق کُرده»، «رهایی» و «بادجن» را خلق کرد.
او اما بعد از انقلاب تنها توانست سه فیلم بسازد: «ناخدا خورشید» با اقتباس از قصه «داشتن و نداشتن» ارنست همینگوی؛ «ای ایران» که سال ۶۸ ساخته شد؛ و «کاغذ بیخط» که سال ۱۳۸۰ پس از ۱۲ سال سکوت اجباری و چند سالی پس از قتلهای زنجیرهای آن را ساخت و همین موضوع را درونمایه فیلم خود قرار داد.
پس از این فیلم، ناصر تقوایی دیگر امکان ساختن هیچ فیلم دیگری را پیدا نکرد. ساخت آخرین فیلمش «چای تلخ» در سال ۱۳۸۲ نیمهکاره ماند.
تقوایی جوایز ملی و بینالمللی متعددی از جمله پلنگ برنزی جشنواره فیلم لوکارنو در سال ۱۹۸۸ را برای فیلم «ناخدا خورشید» دریافت کرد.
در سال ۱۳۸۰، جایزه ویژهٔ هیئت داوران جشنواره فیلم فجر به او اهدا شد، اما از پذیرش آن خودداری کرد.
این فیلمساز ایرانی در طول دوران حرفهایش، چه قبل و چه بعد از انقلاب بهمن ۵۷، به خاطر ایستادگی در برابر سانسور شناخته میشد.