مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگکننده مذاکرات احیای برجام با اشاره به بلاتکلیف ماندن توافق هستهای با ایران یادآور شد هر یک روزی که بدون توافق در وین سپری شود عملا، «منافع ملموس اقتصادی برای مردم ایران از طریق لغو تحریمهای اساسی آمریکا» به تعویق میافتد.
جوزپ بورل در یادداشتی که روز شنبه هشتم مردادماه در وبسایت «سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا» انتشار یافت، دوباره تاکید کرده است که زمان «تصمیمگیریهای سریع سیاسی» برای بازگشت فوری و همهجانبه به برجام بر اساس متن پیشنهادی او، همینحالاست و باید این فرصت منحصر بهفرد را برای دستیابی به توافق نهایی غنیمت شمرد.
او تصریح کرده است که رد توافق، بیتردید به ضرر هر دو طرف خواهد بود و علاوه بر دامن زدن به خطر بحران هستهای در دنیا، به منزویتر شدن ایران و مردمش منجر خواهد شد.
این دیپلمات ارشد اروپایی افزوده که «پس از ۱۵ ماه مذاکرات سازنده و فشرده در وین و تعاملهای بیشمار با اعضای برجام و ایالات متحده» به این نتیجه رسیدهاست که «برای سازشکاریهای معنیدار دیگر جایی نمانده است».
او همچنین تصریح کرده که جز بازگشت ایران و آمریکا به برجام، «هیچ جایگزین جامع یا موثر دیگری را در دسترس نمیبیند» و این در شرایطی است که به نوشته این مقام اروپایی، تا همینجا هم «اقتصاد ایران ضربه خورده و فراتر از آن، مردم ایران متحمل رنج و آسیب شدهاند».
آقای بورل روز چهارم مرداد اعلام کرده بود که متن تفاهم تازهای را برای برونرفت از بنبست مذاکرات احیای برجام به ایران و آمریکا ارائه کرده است.
او در بخشی از یادداشت اخیر خود با اشاره به متن ارائهشده آن را «بهترین معامله ممکن» برای بازگشت متقابل تهران و واشینگتن به توافق هستهای سال ۲۰۱۵ موسوم به «برجام» دانسته و گفته است که «در مقام تسهیلکننده مذاکرات» دستیابی به توافق را از طریق متنی که اکنون روی میز است، «امکانپذیر» میداند.
در این یادداشت همچنین تصریح شده است که اگرچه تمام نگرانیهای مشترک ایالات متحده و اتحادیه اروپا در ارتباط با ایران از جمله حقوق بشر و فعالیتهای منطقهای جمهوری اسلامی در این توافق لحاظ نشده – و از ابتدا هم قرار نبوده که برجام به چنین مواردی بپردازد – با این حال، «ما از طریق مذاکرات دوجانبه با ایران بهطور مداوم پیگیر این موارد خواهیم بود».
در همین حال، ساعتی پس از انتشار این یادداشت، حساب کاربری سفارت آلمان در تهران نیز از قول سفیر این کشور پیامی را در حمایت از موضع مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در توئیتر منتشر کرد و نوشت که وقت تصمیمگیری در مورد احیای برجام همین حالا است.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز پنجشنبه اعلام کرد که ایالات متحده خیلی سریع به پیشنهاد تازه اتحادیه اروپا برای خروج از بنبست در مذاکرات احیای توافق هستهای موسوم به برجام پاسخ خواهد داد و واشینگتن با شرکای اروپایی خود در اینباره در تماس است.
به گفته آقای پرایس، متن پیشنهادی جدید که از سوی جوزپ بورل ارائه شده، بر اساس توافقی است که در مذاکرات فشرده کشورهای حاضر در برجام در وین تدوین شده و از اسفندماه پارسال روی میز است. او بار دیگر ایران را عامل عدم بازگشت متقابل به توافق برجام دانسته بود.
در این میان، هنوز موضع ایران در مورد پیشنهاد تازه جوزپ بورل مشخص نیست.
مذاکرات برای احیای برجام زیر نظر مستقیم علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، اداره میشود که آمریکا را «دشمن» جمهوری اسلامی میداند و بارها تاکید کرده است که به دولتمران آمریکایی اعتماد ندارد.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، نیز روز پنجشنبه مدعی شده بود که «مردم رسما اعلام میکنند میتوان با مقاومت تحریم را بیاثر کرد».
این مقام جمهوری اسلامی توضیح بیشتری در مورد چگونگی کسب نظر از «مردم ایران» برای «ایستادگی» در برابر فشار اقتصادی و تنگنای معیشتی ارائه نکرده است.
مقاومت مقامهای تهران برای احیای برجام در شرایطی است که در نتیجه بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران، ارزش پول ملی کشور بهشدت کاهش یافته و وضعیت اقتصادی جامعه نیز رو به وخامت گذاشته است.