فرح کريمی، از پارلمان هلند تا «اوکسفام نوويب»

نام فرح کريمی برای ایرانی های آشنا به سیاست غريبه نيست. نام او در کنار چهره های سياسی شناخته شده ای چون، گلی عامری مدير کل امور آموزشی و فرهنگی وزارت خارجه آمريکا، رز ميرکريمی، عضو شورای شهر سان فرانسيسکو، و بارونس هاله افشار، عضو مجلس اعيان انگليس و بنيان گذار و رييس مرکز مطالعات زنان در دانشگاه يورک، در فهرست زنان موفق ايرانی به ثبت رسيده است.

خانم کريمی به مدت نه سال يکی از کرسی های پارلمان هلند را، به عنوان نماينده حزب سبزهای اين کشور، در اختيار داشت و در تمام اين سالها فعاليت های خود را روی مسائل زنان، پناهندگان و آوارگان جنگی در افغانستان، کوزوو، کردستان، فلسطين و خاور ميانه متمرکز کرد تا به عنوان يکی از چهره های فعال در زمينه حقوق بشر شناخته شود.

زندگی و تلاش های اين بانوی ايرانی در سال ۲۰۰۵ در کتابی به نام «راز آتش» در هلند به چاپ رسيده که به زبان اسپانيولی نيز ترجمه شده است. او که تنها يک پسر دارد، در حال حاضر به عنوان مدير کل شرکت «اوکسفام نوويب» Oxfam Novib مشغول به کار است.

«اوکسفام نوويب»، با بيش از ۵۰ سال سابقه کار در هلند، از فعاليت های اجتماعی و جامعه مدنی حمايت کرده و در شصت کشور جهان نيز شعبه دارد.

راديو فردا: خانم کريمی ممکن است بگوئيد که از چه زمانی فکر کرديد که به سياست علاقمند هستيد؟

فرح کریمی: من در ايران وارد فعاليت سياسی شدم. چند دهه پيش، در زمان نوجوانی و زمانی که محصل بودم و بعد از اين هم که از کشور خارج شدم و به عنوان پناهنده سياسی وارد کشورهای اروپائی شدم، به نظرم رسيد که بهتر است سعی کنم، در جائی که زندگی می کنم، تاﱠثير داشته باشم و به اصطلاح علاقه خودرا به فعاليت های سياسی، در چهارچوب کشوری که در آن زندگی می کنم، انجام دهم.

وارد سياست اينجا شدم و عضو حزب سبزها، که بعد هم در سال ۱۹۹۸موفق شدم وارد مجلس هلند شوم و به مدت نه سال عضو پارلمان هلند بودم که بعد تصميم گرفتم نقطه پايان پشت آن بگذارم و دوباره دوره جديدی را در کار و زندگی آغاز کنم که خوشبختانه با فعاليت و کاری که اکنون دارم، فکر می کنم که می توانم از کليه تجربه های قبلی خود به نحو احسن استفاده کنم.

معمولا" فعاليت در يک حزب سياسی کار خيلی راحتی نيست. شما هم اين سختی ها را احساس می کرديد . فکر می کرديد که به خاطر همين سختی ها، يک روزی دست از اين فعاليت بکشيد؟

مشکلاتی که ما در سياست ايران با آنها مواجه بوديم، يکی يا دو تا نبود. يکی وضعيت خود ايران، که اصلا" سياست با انحصارطلبی مواجه می شد و واقعا" طبق پرنسيپ های دموکراسی عمل نمی شد.

گروه اپوزيسيونی هم، که من عضو آن بودم، يعنی گروه مجاهدين خلق، متاﱠسفانه اين سيستم دوباره ادامه پيدا کرد. در نتيجه، در کل می توانم بگويم که تجربه من در آن دوره، در رابطه با سياست ايران زياد مثبت نبوده است. بعدها که وارد سيستم سياسی اروپائی شدم، خصوصا" در کشور هلند، بايد بگويم من تا حالا فقط توانستم از آن استفاده مثبت کنم .

آيا زن بودن تاثيری بر سياستمدار خوب بودن دارد يا خير؟

فکر می کنم از اين جهت تاثير می گذارد، که يک خانم يک سری مسائل را به ديد ديگری می نگرد. روش کار من اين بود، که سعی می کردم خيلی نزديک به مسائل و مشکلات مردم باشم، يعنی واقعا" سعی می کنم از مشکل مردم نگاه کنم، تجزيه و تحليل کنم، ببينم مشکل چيست و راه حل چيست و در اين کار اصلا" ايدئولوژيک نباشم، بلکه واقعا" پراگماتيک نگاه کنم و ببينم چگونه می شود راه حلی، که دوام داشته باشد، برای مردم پيدا کرد. آيا اين با زن بودن رابطه داشته؟ نمی دانم ولی می دانم که اين روش کار من بوده است.

در واقع می شود گفت که شما خود را يک سياستمدار مردمی می دانيد.

البته بايد بگويم که در حال حاضر در سياست نيستم و از سياست يک قدم به کنار گذاشته ام، کاری که الان دارم انجام می دهم، خيلی نزديک به کار سياسی هست.

شايد خيلی از شنونده های ما بخواهند بدانند که فرح کريمی چطور به اينجا رسيد؟

اينطور بايد بگويم، که هيچ هديه ای به شما داده نمی شود. اولين موضوع اين است که بايد به خود اعتقاد داشته باشيد، اعتماد به نفس داشته باشيد و فکر کنيد که به هرحال شما جايگاهی داريد و اعتقاد داشته باشيد که شانسی را به دست آورده ايد که خيلی ها بدست نمی آورند، بنابراين از آن استفاده کن.

به عنوان يک ايرانی، پذيرفته شدن در جهان غرب برای شما کار راحتی بود يا اينکه سعی کرديد خودرا به ديگران تحميل کنيد، اگر از اين زاويه نگاه کنيم؟

تحميل نيست ولی حتما" تطبيق هست.فکر نمی کنم که اگر حاضر نباشيد جامعه اطراف خود را بشناسی، حاضر نباشيد در شناخت زبان و فرهنگ جامعه ای که در آن زندگی می کنيد سرمايه گذاری کنيد، نخواهی توانست خودرا در اين حامعه بقبولانيد .

بايد بگويم که خوش شانسی من اين بود که خيلی سريع موفق شدم در اين جامعه موقعيتی را بدست آورم که شايد بشود گفت موقعيتی استثنائی بود.

زمانی که عضو پارلمان هلند شدم، هنوز ده سال نشده بود که در هلند بودم، واقعا" بعد از نه سال عضو پارلمان شدم. بالاﱠخره اين موقعيت با خود امتيازاتی را به همراه دارد. می توانيد در جامعه بهتر جذب شويد و بهتر شمارا قبول کنند.

آيا تصميم گرفتيد به پارلمان هلند برسيد يا اين که، راهی بود که سر راه شما قرار گرفت، که شما را به آن سمت برد؟

آگاهانه تصميم گرفتم. قدم اول اين بود که عضو حزب شدم، در حزب فعال شدم، گفته بودم که من چنين علاقه ای را دارم که به پارلمان وارد شوم. در نتيجه اينطورنيست، که ديگران برای شما تمام کارها را انجام دهند، بايد خودتان همت کنيد، فعاليت کنيد، تا اينکه بتوانی چنين جايگاهی را پيدا کنی.

ايرانی ها فکر نمی کردند فرصت خيلی خوبی برای آنها هست، که شما بتوانيد از آنان حمايت کنيد؟

بار اول که کانديد شدم اصلا" خيلی ها نمی دانستند و تعداد زيادی ايرانی هم در اينجا نمی شناختم، شايد بيشتر پنج تن ايرانی نمی شناختم و خود اين موضوع باعث قوی شدن موقعيت من در مجلس شد.

چون شما به عنوان يک نماينده عمومی وارد مجلس می شويد، در نتيجه شمارا به عنوان يک نماينده اقليت می بينند، نمی توانند شما را به آن ترتيب تحت فشار بگذارند و مثلا" بگويند که"بله، کريمی نماينده ايرانی است!" چنين چيزی نيست.

در نتيجه می توانی بهتر کار کنی و حتی سبب شد که راحت تر بتوانم در رابطه با ايران کارکنم، چون من سخنگوی سياست خارجی بودم در نتيجه می توانستم راجع به مسئله حقوق بشر در ايران فعال ترباشم و اين خيلی مثبت بود.

از زندگی سياسی خود سخن گفتيد. زندگی فردی شما تا چه اندازه تحت تاثير زندگی سياسی شما قرار گرفته؟

خيلی زياد. فکر می کنم که هرکس که وارد سياست می شود، خصوصا" در اينجا که نمی توانيد پنجاه يا هشتاد درصد فعال باشيد، حدود دويست درصد بايد کارکنيد، در نتيجه اگر حمايت خانوادگی نباشد، خيلی مشکل می شود.

با وجود اين که فشار روی فعالين زن خيلی بيشتر شده، جنبش زنان در ايران خيلی دارد جدی می شود. آينده اين جنبش را چگونه می بينيد؟

بايد بگويم که تمام اميد من واقعا" به خاطر حرکت زنان در ايران است . می دانم تا چه اندازه برای آنها سخت است .

چه بهای عظيمی می پردازند و اميدوارم که اين جنبش به هرترتيبی ادامه پيدا کند و مطمئن هستم که ادامه پيدا خواهد کرد. ولی در مرحله اول بايد در مقابل زنان ايرانی، که عليرغم آن همه مشکلات ادامه به حرکت و جنبش می دهند، سرمان را خم کنيم.

بازتاب حرکت جنبش زنان در کشورهای غربی، به خصوص در مجامع سياسی به چه شکل است؟

بايد بگويم که هنوز خيلی محدود است. می تواند بيشتر باشد ولی فکر می کنم درحال حاضر مشکل ايران اين است، که ديدگاه و تصويری که از ايران هست، يک تصوير منفی است و اين تصويرهم بيشتر به خاطر چهره های تعيين کننده سياست ايران مشاهده می شود.

فرض کنيد صحبت های آقای احمدی نژاد ، اين هست که اين تصوير را تعيين می کند. حالا ما اينجا کلی هم تقلب می کنيم، به اصطلاح روی آن انرژی می گذاريم که بگوئيم که، نه ايران چهره های ديگری هم دارد، به چهره زنان مبارز نگاه کنيد که چگونه عمل می کنند، می بينيم که اين مقداری مشکل تر است و از طريق مطبوعات، راديو، تلويزيون، به اين مبارزه مفهموم دادن خيلی مشکل تر از يک خبر منفی است.

«اوکسفام نوويب» چگونه از جنبش های زنان حمايت می کند؟

در کشورهای مختلف سازمانهای مختلف زنان هستند که ما از آنها حمايت می کنيم، خيلی مشخص مثلا" فرض کنيد، از لحاظ مالی هم از آنها حمايت می کنيم يا آنها را به شبکه های ارتباطی ديگر، مرتبط می کنيم، بطوری که بتوانند از تجربه های کشورهای ديگراستفاده کنند.

از آنها حمايت می کنيم، که در سازمانهای بين المللی فعال شوند يا روشهای مختلف ديگری که روی آن کار می کنيم.

آيا «اوکسفام نوويب» از جنبش زنان در ايران هم حمايت می کند؟ چون همين الان هم فعالان جنبش های مختلف از جمله جنبش زنان و جنبش های مدنی در ايران،متهم به ارتباط با بيگانکان می شوند.

ما در رابطه با ايران کار نمی کنيم. اين سازمان در رابطه با ايران برنامه ندارد. همان گونه که گفتم در شصت کشور هستيم ولی ايران جزو اين شصت کشور نيست.

کشورهای ديگر هستند. بايد بگويم تعداد کشورهائی که در آنها در خاورميانه کار می کنيم، کم است، دلم می خواهد بيشتر بشود ولی در حال حاضر تعداد اندکی کشور در خاور ميانه هستند، که ما با آنها کار می کنيم.