رپ ایرانی و زبان روزمره مردم

يک مقام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ايران روز پنجشنبه از برخورد با «شمار زيادی خواننده غيرمجاز رپ که در کشور شناسايی» شده اند خبر داد.

مديرشورای نظارت و ارزشيابی موسيقی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی گفته بود:«اين نوع موسيقی موجب نشر نوعی اخلاق ناپسند در جامعه می‌شود در حالی که موسيقی، هنر متعالی و مقدسی است».

در حالی وزارت اراشاد از مقابله با موسیقی رپ سخن به میان می آورد که مشخص نکرده که آیا از نظر دولت این نوع موسیقی ممنوع است یانه.

رپ ترانه ای است که متن آن را شعری تشکيل می دهد که اغلب بدون ملودی خوانده می شود. اين نوع موسيقی که ريشه در فرهنگ مردمان آفريقا دارد، در اواخر دهه ۱۹۶۰ ميلادی توسط سياهان آمريکايی در محلات فقيرنشين شهرهای بزرگ ايالات متحده، مانند نيويورک شکلی مدرن گرفت و از اواخر دهه ۷۰ اولين محصولات آن وارد بازار شد.

اميد پوريوسفی خواننده و آهنگ ساز رپ ايرانی- آلمانی در شهر بوخوم درباره محتوای اين نوع ترانه ها به راديو فردا می گويد:« مسايل اجتماعی، فقر و سياست و چيزهای ديگر محتوای اين نوع ترانه ها را تشکيل می دهد».

در سال های اخير رپ خوانی در ايران هم گسترش زيادی پيدا کرده است. در بين رپرهای ايرانی، افراد و گروه هايی مانند هيچکس، سالومه و زدبازی به شهرت و محبوبیت بسیاری دست یافته اند.

اميد پوريوسفی، دليل اين امر را سادگی توليد آهنگ های رپ می داند.

او می گويد: «خيلی ساده می توان رپ گفت. البته زياد هم ساده نيست. ولی فرقش با موسيقی پاپ اين است که در موسيقی پاپ بايد حتما فرد بتواند خوانندگی کند، ولی رپ ملودی ندارد، تنها ريتم دارد و هر کس می تواند به آن رو بياورد و به سرعت در آن پيشرفت کند».

گسترش دسترسی به اينترنت نيز سبب شده تا جوانان زيادی در ايران در منزل ترانه های رپ توليد کنند و آنها را در بين هواداران اين نوع موسيقی تکثير کنند.

امتناع مسوولان وزارت ارشاد جمهوری اسلامی از صدور مجوز برای ترانه های رپ سبب شده تا اغلب، افراد با نام های مستعار و به صورت مخفی به توليد اين گونه ترانه ها بپردازند از همين رو به اين نوع موسيقی در ايران موسيقی زيرزمينی هم گفته می شود.

چندی پيش ماموران نيروی انتظامی حدود ۲۳۰ جوانی که در يک کنسرت به اصطلاح موسيقی زيرزمينی در کرج شرکت کرده بودند، دستگير کردند.

آقای پوريوسفی در ادامه درباره طرح نيروی انتظامی برای مقابله با رپ خوان ها می گويد:«اين موضوع چيز جديدی نيست و افرادی مانند هيچکس تا به حال چندين بار سر و کارشان به اداره پليس افتاده و با دادن تعهد آزاد شده اند».

او درباره دليل برخورد حکومت با اين نوع موسيقی می افزايد: «اين موسيقی، موسيقی جوان هاست. شعرهای رپ از مسايل سياسی و اجتماعی انتقاد می کند و بسياری از جوان ها اين شعرها را ياد می گيرند، بچه ها در مدرسه آنها را می خوانند، خودشان توليد می کنند، بدين ترتيب فرهنگی به سرعت در کل جامعه پا می گيرد. پس دليل برخورد پليس ايران مساله پورنو نيست بلکه از آن مهم تر، مساله سياسی و اجتماعی است».

انواع رپ

محمد دشت‌گلی، مديرشورای نظارت و ارزشيابی موسيقی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، روز پنجشنبه گفته بود که «اين گونه موسيقی به خودی خود مشکلی ندارد ولی به دليل استفاده خواننده‌ها از الفاظ زشت و مستهجن غيرمجاز شناخته شده است».

به نظر می رسد گفته آقای دشت گلی به همه «رپر های» ایران قابل تعمیم نباشد، هر چند در حقيقت در موسيقی رپ، گرايشی نه چندان مطرح نیز با نام «رپ کثیف - Dirty Rap» وجود دارد؛ گرایشی که مشخصه اصلی آن بهره بردن از واژه ها یا سوژه هایی است که مسخصا به رابطه جنسی اشاره دارند.

«رپ کثیف» که از اشکال از مدافتاده موسیقی هیپ هاپ است با نام هایی چون «پورنو رپ» یا «سکس رپ» نیز توصیف شده است.

به گفته اميد پوريوسفی، رپ خوان ايرانی - آلمانی، تفاوت زيادی ميان «رپ کثیف» برخی گروه های ایرانی با گروه های آمریکایی وجود دارد.

او در اين باره می گويد: «متاسفانه يا خوشبختانه در ايران رپ خوان ها تنها می توانند از کلمات استفاده کنند در حاليکه رپ پورنو در غرب بسيار تصويری است، يعنی هم در کلام هست و هم به صورت تصوير. آن چيزی که در ايران توليد می شود را نمی توان پورنو ناميد، من اسم آن را فحش و فحش کاری می گذارم، چيزی که در زبان روزمره ما ايرانيان رايج است.»

البته برخورد با گروه های رپ بسيار، کار آسانی هم نيست. آقای دشت ‌گلی، مديرشورای نظارت و ارزشيابی موسيقی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، خود در اين باره گفته است: «اين نوع برخوردها تنها تا حدی کارساز است زيرا خواننده موسيقی رپ می‌تواند از طريق سايت های اينترنتی با کمترين هزينه اثرش را عرضه کند و بايد در اين زمينه چاره‌انديشی شود».