سازمان بهزیستی ایران در واکنش به گزارش‌ها در مورد آزار جنسی گروهی از دختران در مراکز نگهداری از معلولان عقب‌مانده ذهنی، تأکید کرده است که «به جد پیگیر موضوع یک تعرض بوده و در صورت اثبات با متخلفان از طریق مراجع قضایی برخورد خواهد کرد».
خبرگزاری مهر روز شنبه ۱۱ شهریور، گزارش کرده در برخی مراکز نگهداری از معلولان عقب‌مانده ذهنی که همگی آنها دختر هستند٬ از این افراد سوءاستفاده جنسی می‌شود.
این خبرگزاری به نقل از کارکنان یکی از این مراکز پرده از «آزار و اذیت جنسی یکی از نیروهای تأسیساتی این مرکز به یک دختر آن هم به دفعات متعدد برداشته است».
این مددکار که هویتش فاش نشده اعلام کرده مدیر این مرکز پس از اطلاع از این موضوع٬ «هیچ اقدامی برای دفاع از این دختر انجام» نداده و قصد دارد او را به مرکز دیگری منتقل کند.
خبرگزاری مهر هویت اختصاری این دختر را «ث» اعلام و نوشته که پیش از این دو دختر معلول ذهنی دیگر در این مرکز «طعمه هوسرانی» یک کارمند متخلف شده بودند.
آن‌طور که در این گزارش آمده٬ این دو دختر نیز از سوی مدیر مرکز به مراکز دیگری انتقال یافته‌اند٬ اما «کارمند تأسیسات» این مرکز که مرتکب چنین تخلفی شده با وجود اخراج از سوی سازمان بهزیستی٬ باردیگر از سوی مدیر یاد شده به کار فراخوانده شده است.
در این گزارش همچنین آمده که این کارمند متخلف٬ خود نیز پدر یک کودک «عقب‌مانده ذهنی است».
خبرگزاری مهر در بخش دیگری از گزارش خود اعلام کرده که مدیر مرکز یاد شده از معرفی این دختر به پزشکی قانونی برای انجام مراحل قضایی و مجازات کارمند متخلف «خودداری» می‌کند.
این خبرگزاری اضافه کرده «مدیر این مرکز به تازگی ارتقا یافته و برای جلوگیری از بدنامی مرکزش می‌خواهد موضوع را در خفا حل و فصل کند».
این گزارش می‌‌‌افزاید که مدیر یاد شده «برای این که صورت مسئله را پاک کند از روانشناس مرکز خواسته گواهی صادر کند که براساس آن این دختر به دلیل داشتن عقب ماندگی ذهنی توهم داشته و صحبت‌هایش واقعی نیست».
خبرگزاری مهر در ادامه گزارش خود از وقوع آزار و اذیت جنسی دختران در دیگر مراکز نگهداری از معلولان عقب‌مانده ذهنی خبر داده است.
این خبرگزاری از مرکز دیگری گزارش تهیه کرده که در آن یکی از مسئولان به همراه دو پرسنل دیگر٬ دختران را مورد آزار و اذیت جنسی قرار می‌دهند.
یکی از دختران این مرکز گفته آنها «وسایلی که خیرین برای ما می‌آورند به ما نمی‌دهند. بعد برای اینکه آنها را بگیریم شرط‌هایی برای ما می‌گذارند».
این دختر افزوده که «دختران معلول ذهنی و جسمی، مثل هر آدم دیگری نیازهایی دارند. طبیعی است که خیلی از پیشنهادها را سریع قبول کنند».
نبی‌الله عشقی ثانی٬ مدیرکل پیشین اداره کودکان بی سرپرست سازمان بهزیستی هم درباره وقوع این اتفاقات در مراکز مذکور گفته «مطالعات نشان می‌دهد آسیب‌ها اغلب توسط افرادی همچون نگهبان، باغبان، خدمه، تمیزکار و مسئول تأسیسات رخ می‌دهد».
آقای عشقی ثانی افزوده که «مسلماً در مرحله اول انتخاب کارکنان کنترل‌ها باید مستمراً اتفاق بیفتد و نظارت بر عملکرد کارکنان باید سالانه و حتی شش ماه یک بار باشد و این مراقبت کردن چیزی نیست که یک بار انجام بدهید و تمام بشود».
سوءاستفاده و آزار و اذیت جنسی دختران در مراکز نگهداری از معلولان عقب مانده ذهنی در ایران امر تازه‌ای نیست و هر از چندگاهی گزارش‌هایی از این دست از سوی رسانه‌ها در این کشور منتشر می‌شود.
آمار دقیقی از میزان وقوع این نوع جرایم در مراکز مذکور در دست نیست و به طور معمول مسئولان این مراکز و حتی سازمان بهزیستی تمایلی به ارائه گزارش و توضیحی درباره این نوع جرایم و تخلفات ندارند.
کودکان به خصوص دختران در ایران همچون بسیاری دیگر از کشور‌ها همواره در معرض سوءاستفاده و آزار و اذیت جنسی هستند که در این میان آن‌دسته از کودکانی که از معلولیت ذهنی رنج می‌برند٬ بیشتر در معرض این تهدید‌ها قرار دارند.
منصوره کریم‌زاده٬ مدیر گروه آموزشی رشته رشد و پرورش کودکان پیش از دبستان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی هم درباره این موضوع گفته که «کودکان عقب‌مانده ذهنی نسبت به کودکان عادی آسیب‌پذیرتر هستند».
خانم کریم‌زاده «فقدان» دانش و آموزش‌های جنسی و «وابستگی عاطفی به بزرگسالان» را دو عامل مهم در آسیب پذیر بودن این کودکان اعلام کرده است.
او اضافه کرده که «کودکان عقب‌مانده ذهنی به دلایل مختلف متوجه آزارهای جنسی نمی‌شوند. این دلایل شامل ترس، تهدید، نگرانی برای از دست دادن حامی و عدم‌آشنایی با آزار جنسی یا تماس فیزیکی است».
خانم کریم‌زاده افزوده که «باید آموزش‌های لازم را به والدین و این کودکان بدهیم تا این نوجوانان چنین تجربه‌های تلخی را نداشته باشند».
نتایج یک تحقیق خارجی نشان می‌دهد شیوع سوء استفاده جنسی در میان افراد عقب مانده ذهنی بین نرخ ۲۵ تا ۸۳ درصد متغییر است و با اين وجود، امروزه همگان پذیرفته‌اند که افراد عقب مانده ذهنی در خطر بالاتر سوء استفاده جنسی قرار دارند.
بر اساس نتایج این تحقیق٬ ۸۰ درصد قربانیان دارای عقب‌ماندگی، بیش از یک بار مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند و این در حالی است که فقط ۲۰ درصد از تجاوز‌های جنسی نسبت به افراد عقب مانده گزارش می‌شود.
