رضا علیجانی: کشتی سیاست خارجی و منطقه‌ای خامنه‌ای به گل نشسته است
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، سقوط حکومت بشار اسد در سوریه را محصول «توطئه مشترک آمریکا و اسرائیل» و کمک یک کشور همسایه دانست. این سخنرانی به‌رغم انتظارات از تلویزیون ایران پخش مستقیم نشد.
در گفت‌وگو با رضا علیجانی، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی ساکن فرانسه، ابتدا از او پرسیدیم آیا وقایع سوریه واقعا به تحکیم آنچه که به «محور مقاومت» معروف است، منجر شده؟
آرامگاه پدر بشار اسد در زادگاهش به آتش کشیده شد
آرامگاه حافظ اسد، پدر رئیس‌جمهور مخلوع سوریه، در زادگاهش یعنی شهر قرداحه به آتش کشیده شد.
بر اساس تصاویری که خبرگزاری فرانسه روز چهارشنبه منتشر کرد، گروهی از شورشیان مسلح سوریه با لباس نظامی و تعدادی از جوانان در حال تماشای سوختن آرامگاه هستند.
دیده‌بان حقوق بشر سوریه که وضعیت جنگ در این کشور را رصد می‌کند، به خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که شورشیان، این آرامگاه را که در منطقه اصلی سکونت اقلیت علوی سوریه در استان لاذقیه قرار دارد، به آتش کشیده‌اند.
حسین آرین درباره نابودی تأسیسات سوریه: دست اسرائیل برای حمله به ایران باز شده است
در پی سقوط حکومت بشار اسد در سوریه، اسرائیل مجموعه حملاتی را علیه زیرساخت‌های نظامی سوریه و تسلیحات راهبردی این کشور انجام داده است. اسرائیل همچنین اعلام کرده که نیروی دریایی سوریه را به طور کامل از بین برده است.
در گفت‌وگو با حسین آرین، کارشناس نظامی در بریتانیا، از او درباره اهداف اسرائیل از دست زدن به این حملات پرسیدیم.
کنترل کامل دیرالزور توسط مخالفان سوری
شورشیان سوری «هیئت تحریر الشام» کنترل کامل شهر مهم دیرالزور در شرق سوریه را از نیروهای کُرد تحت رهبری «نیروهای دموکراتیک سوریه» به دست گرفته‌اند. به نوشته خبرگزاری آلمان، یک گروه نظارتی روز چهارشنبه این خبر را اعلام کرد.
بنابر این گزارش، جنگجویان محلی در دیرالزور که پیشتر به بشار اسد وفادار بودند، اکنون به ائتلاف مخالفان تحت رهبری «هیئت تحریر الشام» پیوسته‌اند. به گفته دیده‌بان حقوق بشر سوریه، «نیروهای دموکراتیک سوریه» که تحت رهبری کردها هستند، از دیرالزور عقب‌نشینی کرده و در چندین روستا در شرق رود فرات مستقر شده‌اند. این روستاها پیشتر تحت کنترل شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران که از اسد پشتیبانی می‌کردند، بود.
شورشیان مقررات منع رفت‌وآمد در دمشق را لغو کردند
شورشیان سوری روز چهارشنبه اعلام کردند که مقررات منع رفت‌وآمدی که چند روز پیش در دمشق وضع کرده بودند، لغو شده است تا مردم به زندگی عادی و فعالیت‌های کاری خود بازگردند.
در بیانیه فرماندهی شورشیان آمده است که این تصمیم برای تشویق مردم به بازگشت به کار و کمک به بازسازی سوریه جدید اتخاذ شده است. پس از سقوط بشار اسد در روز یکشنبه، شورشیان مقررات منع رفت‌وآمد را برای ساعات شب و عصر اعمال کرده بودند.
چالش‌های جدید کردهای سوریه
خبرگزاری آسوشیتدپرس در تحلیلی از وضعیت کردهای سوریه می‌نویسد که پس از ۱۴ سال جنگ داخلی در سوریه، کردها که نزدیک‌ترین متحد آمریکا در این کشور هستند، با چالش‌های جدیدی روبرو شده‌اند.
این مبارزان کُرد پس از شکست داعش و کمک به آمریکا برای دفع آن، منطقه‌ای خودمختار در شرق سوریه ایجاد کردند، اما حالا با تهدیدهایی از سوی شورشیان سنی عرب که بشار اسد را سرنگون کرده‌اند، مواجه هستند.
این شورشیان سنی که حمایت ترکیه را دارند، در حال پیشروی در مناطق کردنشین هستند و ترکیه نیز حملات هوایی به کاروان‌های کردها انجام داده است. از سوی دیگر، با روی کار آمدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، آینده حمایت‌های ایالات متحده از کردها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. ترامپ در دوره قبلی ریاست‌جمهوری خود تصمیم به خروج نیروهای آمریکایی از سوریه گرفته بود و این امر انتقاداتی را از سوی جمهوری‌خواهان به دنبال داشت.
شورشیان جهادی که در آخر هفته به دمشق وارد شدند، در سخنان خود رویکردی صلح‌آمیزی به کردها نشان دادند. اما این شورشیان، چند روز پس از اینکه نیروهای دولتی شهر دیرالزور در شرق سوریه را ترک کردند، در درگیری‌های شدید، افراد مسلح کرد را از این شهر بیرون کردند.
کردها همواره به کمک‌های آمریکا در مواجهه با چنین چالش‌هایی تکیه کرده‌اند. حدود ۹۰۰ سرباز آمریکایی در شرق سوریه مستقر هستند و با نیروهای کرد برای جلوگیری از بازگشت داعش همکاری می‌کنند. اما آینده این مأموریت تحت ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ که مدت‌هاست نسبت به دخالت آمریکا در سوریه شکاک بوده، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
گروسی: بلاتکلیفی در بررسی پرونده هسته‌ای سوریه بعد از سقوط اسد
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از توقف تحقیقات درباره فعالیت‌های هسته‌ای سوریه پس از سقوط بشار اسد خبر داد.
رافائل گروسی اعلام کرد با وجود پیشرفت اخیر در تحقیقات طولانی‌مدت آژانس، سقوط اسد موجب تأخیر و عدم قطعیت در بازرسی‌ها شده است. وی هشدار داد نبود دولت کارآمد ممکن است به سرقت مواد هسته‌ای، از جمله اورانیوم با غنای بالا در مرکز «الحجر»، منجر شود.
تحقیقات پیرامون فعالیت‌های هسته‌ای سوریه از سال ۲۰۰۷ آغاز شده بود؛ تأسیساتی که ادعا می‌شود توسط کره شمالی برای تولید پلوتونیم طراحی شده و در حملات اسرائیل منهدم شد. آثار اورانیوم غنی شده در این محل پیشتر توسط بازرسان کشف شده بود.
پرونده هسته‌ای سوریه در سال ۲۰۱۱ به شورای امنیت ارجاع شد، اما به دلیل جنگ داخلی، دمشق از همکاری با آژانس خودداری کرده بود.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تشدید تنش‌ها میان ایران و اسرائیل نیز هشدار داد و اعلام کرد که این وضعیت ممکن است به بحران گسترده‌ای در منطقه منجر شود و ایران را به سمت دستیابی به سلاح هسته‌ای سوق دهد.
رافائل گروسی افزایش سرعت غنی‌سازی اورانیوم ۶۰ درصدی توسط ایران را «نمایش قدرت» دانست که به «تعامل فوری» دولت جدید آمریکا به رهبری دونالد ترامپ نیاز دارد.
وی افزود که ایران با توقف دسترسی به اطلاعات دوربین‌های نظارتی و منع ورود برخی بازرسان، همکاری‌های خود با آژانس را محدود کرده است، که این موضوع نگرانی‌ها و بی‌اعتمادی‌ها را افزایش می‌دهد.
کارشناسان سازمان ملل: حملات هوایی اسرائیل به سوریه نقض قوانین بین‌المللی است
کارشناسان سازمان ملل روز چهارشنبه اعلام کردند که حملات اسرائیل به سوریه پس از سقوط بشار اسد، رئیس‌جمهور مخلوع سوریه، نقض قوانین بین‌المللی است و تلاش‌های اسرائیل برای «خلع سلاح پیشگیرانه» دشمنان خود را «خلاف قانون» خواندند.
پس از برکناری اسد، اسرائیل که هم‌مرز با سوریه است، نیروهایی را به منطقه حائل در شرق بلندی‌های جولان که به‌طور غیرقانونی به اسرائیل ضمیمه شده است، اعزام کرده است، اقدامی که سازمان ملل آن را نقض آتش‌بس ۱۹۷۴ می‌داند.
نیروی هوایی اسرائیل نیز اعلام کرده که در دو روز گذشته صدها حمله به مواضع نظامی سوریه، شامل انبارهای سلاح‌های شیمیایی و سامانه‌های پدافند هوایی، انجام داده است.
اسرائیل می‌گوید این اقدام را به منظور جلوگیری از دسترسی گروه‌های شورشی به این سلاح‌ها انجام داده، اما بن سال، گزارشگر ویژه سازمان ملل در زمینه ترویج حقوق بشر و مقابله با تروریسم روز چهارشنبه گفت که این اقدام «تحت قوانین بین‌المللی هیچ مبنای قانونی ندارد.»
با وجودی که اسرائیل خبر داده که مواضع نظامی را در سوریه هدف قرار می‌دهد، روز چهارشنبه عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با درج پیامی در شبکه ایکس مدعی شد که اسرائیل «تقریباً تمام زیرساخت‌های دفاعی و غیرنظامی در سوریه را نابود کرده است.» او در ادامه خواستار «بسیج فوری و موثر کشورهای منطقه و اتحاد آنان» برای جلوگیری از «تخریب سوریه» به‌دست اسرائیل شد.
لوید آستین خواستار رایزنی مدام بین اسرائیل و آمریکا درباره سوریه شد
پنتاگون اعلام کرد که لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده، در گفت‌وگویی با یسرائیل کاتز، همتای اسرائیلی خود بر اهمیت تماس و رایزنی مدام دو کشور در رابطه با تحولات سوریه تاکید کرده است.
بر اساس اطلاعیه پنتاگون، لوید آستین به وزیر دفاع اسرائیل گفته است که واشینگتن تحولات سوریه را زیر نظر دارد و از انتقال مسالمت‌آمیز و فراگیر قدرت سیاسی در این کشور حمایت می‌کند.
آقای آستین همچنین تصریح کرده که ایالات متحده به ماموریت خود برای جلوگیری از اقدامات داعش برای تبدیل سوریه به یک پناهگاه امن برای خود ادامه خواهد داد.
به دنبال سقوط حکومت بشار اسد، ارتش اسرائیل با انجام صدها حمله به سوریه بخش عمده‌ای از تسلیحات استراتژیک این کشور را نابود کرده است.
سلامی: ادامهٔ درگیری سپاه در سوریه منطقی نبود
فرمانده کل سپاه پاسداران دربارهٔ خروج نیروهای نظامی جمهوری اسلامی از سوریه پس از سقوط بشار اسد می‌گوید در شرایط که ارتش سوریه «تماشاچی» بود، درگیری نیروهای سپاه در این کشور، «منطقی نبود».
حسین سلامی سه‌شنبه، در واکنش به تحولات سوریه گفته است که جمهوری اسلامی در تلاش بود به حکومت بشار اسد کمک کند اما «همه راه‌های انتقال ما را به سوریه بسته بودند».
فرمانده کل سپاه با بیان اینکه «برخی در محافل سیاسی، روشنفکری و در میان عموم مردم دارند ترویج می‌کنند که نظام جمهوری اسلامی ایران «بازوان منطقه‌ای خود را از دست داده»، مدعی شد: «اگر ضعیف شده بودیم، عملیات‌های وعده صادق را انجام نمی‌دادیم، جمهوری اسلامی بازوانش را از دست نداده است.»
فرمانده کل سپاه حضور مستقیم ایران در سوریه را به منظور جلوگیری از «سیطره داعش» ارزیابی و اضافه کرده: «مجبور بودیم که در عراق و سوریه حضور داشته باشیم.»
سلامی با بیان اینکه «بعضی ها انتظار دارند ما به جای ارتش سوریه می‌رفتیم و می‌جنگیدیم» مدعی شد که «ما منطق سیاسی قوی برای جنگیدن و مشروعیت قوی برای دفاع داریم.»
رهبر جمهوری اسلامی نیز روز گذشته از حضور ایران در جنگ داخلی سوریه به نفع حکومت بشار اسد دفاع کرد و نسبت به ارائه تحلیل برخلاف چنین دیدگاهی هشدار داد.