ادامه جست‌وجو در گور دسته‌جمعی اطراف دمشق؛ نتانیاهو از منطقه حائل بازدید کرد

پس از سقوط دولت بشار اسد در سوریه، نگرانی‌ها دربارهٔ وجود مین‌های زمینی و بمب‌های منفجرنشده به شدت افزایش یافته است. سازمان «هِیلو تراست»، بزرگ‌ترین نهاد پاکسازی مین در جهان، اعلام کرده که تماس‌های اضطراری از سوی شهروندان سوری برای گزارش مواد منفجره، ۱۰ برابر شده است.

این سازمان نقشه‌ای از مناطق آلوده به مین، بمب‌های خوشه‌ای و تسلیحات منفجرنشده تهیه کرده که نشان می‌دهد بخش‌های وسیعی از شهرها و روستاهای سوریه تحت تأثیر این تهدید قرار دارند.

«کالم پیبلز»، مسئول عملیات هیلو تراست در خاورمیانه، هشدار داده که بازگشت آوارگان سوری به این مناطق می‌تواند آنها را در معرض خطر مرگبار قرار دهد، به ویژه کودکان که به دلیل کنجکاوی بیشتر در معرض خطر هستند.

هیلو تراست از سال ۲۰۱۷ در شمال غرب و جنوب سوریه فعالیت داشته و هزاران مورد مواد منفجره را خنثی کرده، اما پیش از این در مناطق تحت کنترل دولت اسد حضور نداشته است.

خبرگزاری آلمان خبر می‌دهد که با سقوط دولت بشار اسد در سوریه، ده‌ها خانواده شیعه سوری، از جمله زنان، کودکان و سالمندان، در تلاش برای فرار به لبنان هستند.

آنها نگران انتقام‌جویی شبه‌نظامیان سنی هستند که کنترل دمشق و سایر مناطق سوریه را به دست گرفته‌اند. بسیاری از این آوارگان اهل منطقه «سیده زینب» دمشق هستند و اکنون در جاده مرزی بین سوریه و لبنان، بدون سرپناه، گرفتار شده‌اند.

بنابر این گزارش، نیروهای لبنانی از ورود این خانواده‌ها جلوگیری می‌کنند، زیرا بر اساس قوانین جدید لبنان، فقط افرادی که گذرنامه خارجی، اقامت لبنان یا بلیط سفر به کشور دیگری دارند، اجازه ورود می‌یابند. این محدودیت‌ها باعث شده تا بسیاری از شیعیان سوری در مرز گیر بیفتند.

لبنان که خود درگیر بدترین بحران اقتصادی تاریخش است، میزبان حدود یک میلیون پناهجوی سوری است که بیشتر آنها از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ به این کشور پناه آورده‌اند.

روزنامه اسرائیلی هاآرتص می‌نویسد که تغییر نفوذ در سوریه از ایران و روسیه به ترکیه می‌تواند آزادی عمل اسرائیل در حملات هوایی را محدود کند.

این روزنامه روز یک‌شنبه نوشت که اسرائیل تاکنون با هماهنگی روسیه در آسمان سوریه عملیات انجام می‌داد، اما نفوذ ترکیه ممکن است این آزادی را سلب کند.

هاآرتص به اظهارات ابومحمد الجولانی، رهبر هیئت تحریر شام، اشاره کرده که گفته است سوریه قصد درگیری با اسرائیل را ندارد. با این حال، اسرائیل همچنان به سیاست‌های نظامی‌اش در سوریه ادامه می‌دهد و به توان ترکیه برای جلوگیری از انتقال تسلیحات از سوریه به لبنان بی‌اعتماد است.

از سوی دیگر، دیده‌بان حقوق بشر سوریه از ادامه حملات هوایی اسرائیل در خاک سوریه خبر داده و گفته این حملات در ۲۴ ساعت اخیر به ۶۱ مورد رسیده است. دولت موقت سوریه نیز از شورای امنیت خواسته اسرائیل را به توقف حملات وادار کند. رئیس ستاد ارتش اسرائیل اعلام کرد که دخالت این کشور در سوریه صرفاً برای تأمین امنیت اسرائیل است.

نخست‌وزیر اسرائیل شنبه‌شب ۲۴ آذر در یک گفت‌وگوی تلفنی با رئیس‌جمهور منتخب آمریکا درباره وضعیت سوریه، جنگ اسرائیل علیه گروه افراطی حماس در غزه و کوشش‌های جاری برای انجام یک معامله احتمالی میان اسرائیل و حماس برای تبادل گروگان‌ها رایزنی کرده است.

جزئیات بیشتری از این گفت‌وگو منتشر نشده و رسانه‌های اسرائیل به موضوع ایران در این گفت‌وگو اشاره نکرده‌اند. نخست‌وزیر اسرائیل تأکید دارد در پی ضرباتی که ارتش کشورش در ۱۴ ماه اخیر به گروه‌های حماس و حزب‌الله وارد کرده و پس از فروپاشی حکومت بشار اسد در سوریه، برنامه هسته‌ای ایران در صدر مقوله‌های دستور کار دولت او قرار دارد. آقای ترامپ نیز در گفت‌وگوی روزهای گذشته با نشریه تایم احتمال حمله از سوی آمریکا به برنامه هسته‌ای ایران را رد نکرده است.

این تماس دست‌کم ششمین مکالمه بنیامین نتانیاهو با دونالد ترامپ از بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه گذشته است. نخست‌وزیر اسرائیل مواضع خود در خصوص منطقه را نیز از طریق ران درمر، وزیر امور راهبردی و سیاستمدار مورد اعتماد خود به دونالد ترامپ منتقل کرده است.

آقای ترامپ آخر هفته گذشته به نشریه تایم گفت نتانیاهو می‌داند که او خواهان پایان جنگ در غزه است. نخست‌وزیر اسرائیل تا پیش از این بر لزوم ادامه جنگ در غزه تأکید داشت.

رسانه‌های منطقه از افزایش تماس‌ها میان مقامات دولت مستقر آمریکا و تیم انتقالی دونالد ترامپ با بلندپایگان اسرائیل و کشورهای مصر و قطر برای سرعت بخشیدن به معامله‌ای که به آزادی دست‌کم شماری از ۱۰۰ گروگان باقی‌مانده اسرائیلی در دست حماس در غزه منجر شود، خبر داده‌اند.

به نوشته یدیعوت آحرونوت، هم‌زمان با سفر مشاور امنیت ملی کاخ سفید در روزهای گذشته به اسرائیل، قطر و مصر، نماینده ویژه دونالد ترامپ نیز این هفته به اسرائیل و منطقه سفر خواهد کرد. روزنامه هاآرتص یک‌شنبه ۲۵ آذر به نقل از منابع اسرائیلی نوشت پیشرفت بدست آمده در مذاکرات تبادل افراد، مقامات اسرائیل را نسبت به انجام معامله «خوش‌بین کرده است». به نوشته هاآرتص، «تصمیمات اساسی» در این زمینه همین هفته باید گرفته شود.

هیئت منصفه فدرال در لس‌آنجلس، سمیر عثمان شیخ، رئیس پیشین زندان مرکزی دمشق و مقام ارشد امنیتی حکومت بشار اسد، را به اتهام شکنجه زندانیان و نقض حقوق بشر محاکمه می‌کند.

به گزارش روزنامه لس‌آنجلس تایمز، دادستانی آمریکا این مقام ۷۱ ساله سوری را به سه مورد شکنجه و یک مورد توطئه برای شکنجه در دوران ریاستش بر زندان دمشق (۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸) متهم کرده است.

او متهم است که از شیوه شکنجه معروف به «قالی پرنده» استفاده کرده که در آن زندانیان بر روی یک تخته چوبی خم می‌شدند و بر اثر آن ستون فقرات یکی از زندانیان شکسته شده است.

سمیر عثمان شیخ چهار سال پیش وارد آمریکا شد و در فرایند دریافت شهروندی، سوابق خود را پنهان کرد. او ابتدا به اتهام کلاهبرداری و تقلب در روادید بازداشت شد و اکنون ممکن است به ۲۰ سال زندان برای شکنجه و ۱۰ سال برای تقلب در مهاجرت محکوم شود. دادستانی آمریکا تأکید کرده که این کشور پناهگاه امنی برای جنایتکاران بین‌المللی نخواهد بود.

وزیر خارجه آلمان هشدار داد افرادی که در جنایات دولت اسد در سوریه نقش داشته‌اند، نباید به آلمان پناه ببرند، زیرا با «تمام قدرت قانون» با آنها برخورد خواهد شد.

آلمان که میزبان صدها هزار پناهجوی سوری است، پیشتر چندین افسر سابق پلیس مخفی سوریه را به جرم شکنجه زندانیان محکوم کرده است. وزیر کشور آلمان نیز بر افزایش نظارت‌های مرزی تأکید کرد و گفت، هیچ فردی که در این جنایات دست داشته باشد، از تعقیب قضایی در امان نخواهد بود.

مقامات آلمانی همچنین اعلام کردند که افراد سوری که به خوبی در آلمان ادغام شده‌اند، می‌توانند به اقامت خود ادامه دهند. اولاف شولتز، صدراعظم آلمان تأکید کرد که آلمان از بازگشت امن پناهجویان به سوریه حمایت خواهد کرد، اما افزود که آینده سوریه پس از اسد هنوز مشخص نیست.

یاشار گولر، وزیر دفاع ترکیه روز یک‌شنبه ۲۵ آذر گفت اگر حکومت جدید سوریه درخواست کند، ترکیه آماده ارائه آموزش نظامی به این کشور است. به گزارش رویترز، او در پاسخ به پرسش در مورد میزان آمادگی کشورش برای همکاری نظامی با حکومت جدید سوریه گفت «آنکارا الان نیز با بسیاری از کشورها همکاری نظامی و توافق‌های آموزشی دارد». آقای گولر افزود باید فرصت داد و دید دولت جدید سوریه چه خواهد کرد.

وزیر دفاع ترکیه این را نیز گفت که اولویت کشورش همچنان از بین بردن شبه‌نظامیان کرد «یگان‌های مدافع خلق» (ی‌پ‌گ) در سوریه است و این موضع خود را «برای واشینگتن نیز روشن کرده است».

ترکیه که عضو ناتو، پیمان آتلانتیک شمالی است، از شورشی‌های سوری در سرنگون کردن حکومت بشار اسد حمایت کرد و روز شنبه ۲۴ آذر نیز پس از سال‌ها، سفارت خود را در دمشق بازگشایی کرد. ابراهیم قالین، رئیس سازمان اطلاعات و جاسوسی ترکیه، روز جمعه از سوریه دیدار و با ابومحمد الجولانی، رهبر شورشی‌های «هیئت تحریر شام» دیدار و گفت‌وگو کرد.

اسرائیل در پی فروپاشی حکومت بشار اسد در سوریه، تلاش برای یافتن بقایای جسد الی کوهن، جاسوس افسانه‌ای خود را که ۵۹ سال پیش در میدانی در دمشق اعدام شد، از سرگرفته است.

الی کوهن، شهروند اسرائیلی از تبار یهودیان مصر، در پی آموزش‌های موساد در پوشش بازرگان سوریِ ساکن آرژانتین با نام مستعار «کامل امین ثابت» به سوریه اعزام شد و با نزدیک شدن به مقامات ارشد حکومت وقت سوریه به اطلاعات مهم دسترسی یافت.

او ازجمله با امین الحافظ که در سال ۱۹۶۳ با کودتا به ریاست‌جمهوری رسید، دوستی نزدیک داشت. الی کوهن در اوایل سال ۱۹۶۵ به عنوان «ابرجاسوس» از سوی تشکیلات اطلاعاتی وقت سوریه بازداشت، محاکمه و پس از چهار ماه اعدام شد. اسرائیل دهه‌ها برای یافتن بقایای جسد او از راه‌های دیپلماتیک تلاش کرده بود.

نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه خواستار لغو سریع تحریم‌های غرب علیه این کشور در پی سقوط حکومت بشار اسد شد.

گیر پدرسن، روز یکشنبه ۲۵ آذرماه در دیدار با خبرنگاران در دمشق گفت که بازگرداندن سوریه به مسیر عادی پس از هفته‌های پرتلاطم گذشته، نیازمند لغو سریع تحریم‌ها است.

آقای پدرسن همچنین ابراز امیدواری که کرد که تحریم‌ها به زودی پایان یابد تا اتحاد و تمرکز برای بازسازی سوریه شکل گیرد.

دولت سوریه سال‌هاست تحت تحریم‌های شدید ایالات متحده، اتحادیه اروپا و دیگر کشورها قرار داشته است؛ تحریم‌هایی که اعمال آنها به دلیل واکنش خشونت‌آمیز بشار اسد، رئیس‌جمهور مخلوع این کشور، به اعتراضات مسالمت‌آمیز ضد دولتی در سال ۲۰۱۱ بود که سپس به جنگ داخلی تبدیل شد.

به گفته گیر پدرسن، حالا باید در سوریه یک روند سیاسی آغاز شود تا سوری‌ها بتوانند با مشارکت در آن خودشان نیز این روند را هدایت کنند.

این دیپلمات نروژی برای دیدار با مقامات دولت موقت جدید که توسط شورشیان مسلح به رهبری گروه اسلام‌گرای هیئت تحریرالشام در این کشور تشکیل شده، به دمشق سفر کرده است.

مقامات واشینگتن اعلام کرده‌اند که دولت بایدن در حال بررسی حذف عنوان تروریستی از این گروه است.

با نزدیک شدن به پایان دوره دولت جو بایدن، هنوز مشخص نیست که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، چه رویکردی در قبال سوریه اتخاذ خواهد کرد.

به رغم لحن آشتی‌جویانه و ملایم شورشیان مسلح سوریه در مقابل اسرائیل، این کشور پیشروی از بلندی‌های جولان به سمت خاک سوریه را گسترش داده و در نظر دارد اسکان جمعیت و شهرک‌سازی در این منطقه را دو برابر کند.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز یکشنبه اعلام کرد تقویت بلندی‌های جولان تقویت دولت اسرائیل است و ادامه داد: «ما آن را شکوفا کرده و در آنجا مستقر خواهیم شد».

او در عین حال گفت که کشورش قصد مواجهه با سوریه در پی سقوط حکومت بشار اسد را ندارد.

اسرائیل بلندی‌های جولان را در جنگ شش روزه ۱۹۶۷ اشغال و در سال ۱۹۸۱ به خاک خود الحاق کرد.

اگرچه سازمان ملل و اغلب کشورها الحاق این مناطق به خاک اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسند، ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۹ و در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ آمریکا از حاکمیت اسرائیل بر جولان حمایت کرد.

اسرائیل بلافاصله پس از فروپاشی حکومت بشار اسد، با عبور از خط حائل موسوم به آلفا، مواضع ارتش سوریه در بلندی‌های جولان را نیز اشغال کرده است.