مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید: دولت جدید سوریه با دسترسی فوری بازرسان آژانس به سایت‌های سابق هسته‌ای این کشور که مشکوک به فعالیت‌های غیرقانونی بوده‌اند موافقت کرده است.
رافائل گروسی این اظهارات را روز چهارشنبه ۱۴ خرداد در مصاحبه‌ای اختصاصی در دمشق بیان کرد، جایی که پیش از آن با احمد الشرع، رئیس‌جمهور سوریه و مقامات دیگر این کشور دیدار کرده بود.
مدیرکل آژانس همچنین خواستهٔ احمد الشرع برای استفاده سوریه از انرژی هسته‌ای در آینده را تأیید کرد و گفت که منعی برای این کار وجود ندارد.
او گفت هدف این نهاد نظارتی «ارائه شفافیت کامل در مورد فعالیت‌هایی است که در گذشته انجام شده و به نظر آژانس احتمالاً مربوط به تسلیحات هسته‌ای بوده است».
آقای گروسی دولت جدید سوریه را «متعهد به باز شدن درهای خود به روی جهان و همکاری‌های بین‌المللی» توصیف و ابراز امیدواری کرد که بازرسی‌ها ظرف چند ماه انجام شود.
تیمی از بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال ۲۰۲۴، زمانی که بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق، هنوز در قدرت بود، از برخی سایت‌های مورد نظر بازدید کرد.
برنامهٔ هسته‌ای گسترده و مخفی سوریه؟
ظن آن وجود دارد که سوریه تحت حاکمیت اسد، یک برنامهٔ هسته‌ای گسترده و مخفی را مدیریت می‌کرده که شامل یک رآکتور هسته‌ای اعلام‌نشده بود. این رآکتور از سوی کره شمالی در استان دیرالزور شرقی ساخته شده بود.
آژانس این نیروگاه را به عنوان «مکانی غیرمجاز برای تولید برق» خوانده و این امر باعث تشدید این نگرانی شد که دمشق به دنبال سلاح هسته‌ای با تولید پلوتونیوم با درجهٔ تسلیحاتی بوده است.
محل این رآکتور تنها پس از آن علنی شد که اسرائیل، تنها قدرت هسته‌ای خاورمیانه، در سال ۲۰۰۷ با انجام حملات هوایی، این تأسیسات را نابود کرد. سوریه بعداً این سایت را مسطح کرد و هرگز به طور کامل به سؤالات آژانس در مورد آن پاسخ نداد.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، رافائل گروسی می‌گوید بازرسان آژانس قصد دارند به این رآکتور در دیرالزور و همچنین به سه سایت مرتبط دیگر بازگردند. سایر سایت‌ها که تحت نظارت آژانس قرار دارند عبارتند از: یک رآکتور با منبع نوترونی کوچک در دمشق و یک تأسیسات در حمص که می‌تواند کیک زرد اورانیوم را فرآوری کند.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید در حالی که هیچ نشانه‌ای مبنی بر انتشار تشعشعات از این سایت‌ها وجود ندارد، اما آژانس نگران است که «اورانیوم غنی‌شده ممکن است در جایی وجود داشته و بتواند دوباره مورد استفاده قرار گیرد، قاچاق یا معامله شود».
آقای گروسی در عین حال افزود که آژانس جدا ازسرگیری بازرسی‌ها، آماده است تجهیزات پزشکی هسته‌ای را به سوریه منتقل کند.
آزانس همچنین به بازسازی زیرساخت‌های مربوط به پرتودرمانی و تشخیص و درمان سرطان در نظام بهداشت و درمان این کشور ابراز تمایل کرده، که به دلیل نزدیک به ۱۴ سال جنگ داخلی به شدت تضعیف شده است.
بستهٔ کمک و بازسازی ۱۷۵ میلیون یورویی اروپا برای سوریه
در همین حال، کمیسر اتحادیه اروپا در امور مدیترانه، روز پنجشنبه ۱۵ خرداد گفت که یک بستهٔ ۱۷۵ میلیون یورویی برای سوریه جنگ‌زده، «پیامی روشن» در حمایت از بازسازی این کشور است.
دوبراوکا سويکا گفت این کمک در بخش‌هایی از جمله انرژی، آموزش، بهداشت و کشاورزی متمرکز خواهد بود و به بازسازی اقتصاد سوریه، حمایت از نهادهای آن و ارتقای حقوق بشر کمک خواهد کرد.
کمیسر اتحادیه اروپا در امور مدیترانه در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فرانسه گفت: «اروپا می‌خواهد که بازسازی و بهبودی، متعلق به سوریه و تحت رهبری این کشور باشد».
این نخستین سفر یک کمیسر اتحادیه اروپا از زمان روی کار آمدن دولت انتقالی سوریه در فروردین ماه است.
اتحادیه اروپا ماه گذشته اعلام کرد که تحریم‌های اقتصادی علیه دمشق را در تلاش برای کمک به بازسازی آن لغو خواهد کرد.
